Gia tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho người yếu thế

Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú phát biểu tại Hội thảo

Đa dạng kênh tiếp cận vốn chính thức

Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 25/4/2019, các Bộ, ngành, địa phương đã tăng cường triển khai các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh với hoạt động vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen. Để phòng ngừa, đấu tranh với tín dụng đen, về phía ngành Ngân hàng, đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm gia tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân, đặc biệt là những đối tượng yếu thế trong xã hội.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, sau 2 năm triển khai Chỉ thị 12/CT-TTg, ngành Ngân hàng đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý để các tổ chức tín dụng (TCTD), công ty tài chính, các quỹ tín dụng và tổ chức tài chính vi mô mở rộng mạng lưới, nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng tại các TCTD, các công ty tài chính được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép.

Đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID-19 kéo dài, NHNN đã kịp thời ban hành chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp thông qua việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ, cho vay mới với lãi suất thấp hơn; chủ động giảm lãi suất điều hành đến 3 lần tạo mặt bằng lãi suất phù hợp; sẵn sàng cho vay hỗ trợ thanh khoản đối với các TCTD để đáp ứng đủ vốn phục vụ nền kinh tế; chỉ đạo giảm phí cho các TCTD để các TCTD giảm phí cho khách hang; tổ chức triển khai chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp và đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, khách hàng cá nhân, hộ gia đình, góp phần đẩy lùi tín dụng đen…

Bàn về các giải pháp cụ thể của ngành Ngân hàng, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, từ đầu năm 2019 đến nay, NHNN đã ban hành 85 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng, trong đó, đã sửa đổi, bổ sung, ban hành mới nhiều quy định để tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức, hỗ trợ hoạt động vay vốn của người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, NHNN thường xuyên chỉ đạo TCTD mở rộng, đa dạng sản phẩm dịch vụ ngân hàng, giảm lãi suất, đơn giản hóa thủ tục cho vay nhằm tăng cường tiếp cận tín dụng qua các kênh chính thức, đặc biệt là với người dân ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Riêng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã triển khai chương trình tín dụng tiêu dùng 5.000 tỷ đồng. Đến cuối tháng 10/2021 đã cho hơn 609 nghìn lượt khách hàng vay vốn, doanh số cho vay đạt trên 45,4 nghìn tỷ đồng, dư nợ đạt 1.956 tỷ đồng.

Đồng thời, ngành Ngân hàng cũng phát triển mạng lưới nhằm gia tăng tiếp cận đến người dân, đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng, hợp pháp của nhân dân; tăng cường hoạt động truyền thông về cơ chế, chính sách cho vay, dịch vụ ngân hàng đến đông đảo người dân.

Đặc biệt, đối với khu vực nông thôn nơi dễ phát sinh hoạt động “tín dụng đen”, ngành Ngân hàng đã tích cực triển khai nhiều chính sách, chương trình, giải pháp tín dụng nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn của người dân khu vực này.

Là một trong những ngân hàng có mạng lưới rộng khắp cả nước, trong đó có khu vực nông nghiệp nông thôn, bà Trần Lan Phương, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) cho biết, từ 03 chương trình tín dụng nhận bàn giao (chương trình hộ nghèo, học sinh sinh viên và giải quyết việc làm), đến nay NHCSXH đang triển khai trên 20 chương trình tín dụng chính sách xã hội theo chỉ định của Chính phủ và một số dự án cho vay.

Đến 30/11/2021, tổng dư nợ các chương trình tại NHCSXH đạt trên 245.000 tỷ đồng với gần 6,4 triệu khách hàng đang còn dư nợ. Trong đó, có 94% dư nợ tập trung cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt hướng tới vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng biên giới hải đảo. Trong đó, nhóm tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh, tạo sinh kế và việc làm chiếm 73%, còn lại tập trung cho nhóm tín dụng tiêu dùng, nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống.

“Tuy nhiên, phải nhìn nhận thực tế rằng, mặc dù Ngành ngân hàng luôn chủ động thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng chính đáng của người dân, doanh nghiệp, nhưng quá trình cấp tín dụng vẫn gặp khó khăn do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan, tội phạm “tín dụng đen” vẫn có cơ hội để phát triển”, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế chia sẻ.

Toàn cảnh Hội thảo

Triển khai các giải pháp trước mắt và dài hạn

Đánh giá về thực trạng tội phạm và vi phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động tín dụng đen, thiếu tướng Trần Ngọc Hà, Cục trưởng Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) cho biết, tình hình tuy được kiềm chế nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 làm thiệt hại nặng nề đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội.

Từ đầu năm 2021, các ngành nghề kinh doanh đòi nợ ở nước ta đã bị cấm hoạt động. Tuy nhiên, tình trạng các đối tượng gây sức ép đòi nợ bằng cách gọi điện thoại, đe dọa sử dụng thông tin cá nhân, mạng điện thoại của người đi vay để xâm phạm quyền cá nhân, đe dọa, xúc phạm nhân phẩm, phát tán cho người thân, bạn bè đồng nghiệp... còn phức tạp. Theo thống kê của Cục Cảnh sát hình sự, đến tháng 4/2021, toàn quốc có 27.000 cơ sở kinh doanh hoạt động cầm đồ.

Để giải quyết được căn cơ vấn đề tín dụng đen theo Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cần có 4 giải pháp. Theo đó, đời sống của người dân phải được nâng lên, tỷ lệ đói nghèo tiếp tục được giảm xuống mạnh mẽ để không rời vào tình cảnh “nhắm mắt đưa chân” tới tín dụng đen. Đi cùng với đời sống thì dân trí cũng cần được nâng cao, đây là điều kiện để giải quyết tín dụng đen.

Cùng với đó, hành lang pháp lý cần đồng bộ, rõ ràng, thể hiện sự thống nhất trong việc trấn áp, xử lý tội phạm, liên quan đến hoạt động tín dụng đen. Đồng thời xây dựng hệ thống tài chính toàn diện sẽ được triển khai một cách tích cực, rộng khắp và người dân là đối tượng thụ hưởng tích cực.

Còn về trước mắt, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng cần 3 giải pháp. Đó là, làm cho người dân hiểu về tác hại, hậu quả của tín dụng đen để cảnh giác và đấu tranh… thông qua công tác truyền thông, giáo dục tài chính toàn diện; tiếp tục trấn áp, xử lý nghiêm những người tổ chức, bảo kê cho tín dụng đen, kể cả các tổ chức chính thức và phi chính thức; tăng cường các kênh tiếp cận vốn chính thức cho người dân, đây vừa là trách nhiệm vừa là quyền lợi của chính các tổ chức tín dụng.