Gỡ “điểm nghẽn” thể chế để khơi thông nguồn lực tư nhân

Phân tích chuyên sâu về các đột phá chính sách từ TS. Nguyễn Xuân Thành - Đại học Fulbright Việt Nam nhận định, tại Việt Nam những năm gần đây, tăng trưởng kinh tế cao trong dài hạn đều được thúc đẩy bởi doanh nghiệp tư nhân trong nước, có thể là các tập đoàn lớn hay là các doanh nghiệp quy mô vừa, quy mô nhỏ.

TS. Nguyễn Xuân Thành - Đại học Fulbright Việt Nam.

Thực tế, kinh tế tư nhân đòi hòi một nền kinh tế thị trường hoạt động hữu hiệu, ở đó môi trường kinh doanh mang tính cạnh tranh cao. Theo đó, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo để xây dựng các thể chế hỗ trợ thị trường cũng như giải quyết các thất bại của thị trường. Vì vậy, muốn tăng trưởng nhanh phải “cởi trói” cho nền kinh tế.

“Với quan điểm kinh tế tư nhân giữ vai trò động lực quan trọng nhất cho nền kinh tế quốc gia, sự ra đời của Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết 198 của Quốc hội về cơ chế chính sách đặc biệt về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 139 của Chính phủ ban hành kế hoạch hành động đã tạo động lực, thúc đẩy và hiện thực hoá kinh tế tư nhân phát triển”, TS. Thành khẳng định.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Đinh Hồng Kỳ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho rằng, về thể chế cần bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh, quyền tài sản, quyền cạnh tranh bình đẳng và bảo đảm thực thi hợp đồng của doanh nghiệp tư nhân; tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, giảm thiểu sự can thiệp và xoá bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", tư duy "không quản được thì cấm”. Đặc biệt, đối với môi trường pháp lý, cần phân định rõ ràng giữa trách nhiệm hình sự với hành chính, dân sự; giữa pháp nhân và cá nhân trong xử lý vi phạm.

Bà Nguyễn Thanh Hương - Giám đốc Đầu tư Tập đoàn Nam Long chia sẻ mong mỏi của các doanh nghiệp tư nhân kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản được phát triển hoạt động kinh doanh trong môi trường minh bạch, cạnh tranh công bằng và mở cửa cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận nguồn lực đất đai, bởi quỹ đất đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với các nhà phát triển bất động sản, khu đô thị, nhà ở, thể chế hoá đối với việc phát triển quỹ đất

Đối với vấn đề khơi thông nguồn lực, ông Từ Tiến Phát - Tổng Giám đốc ACB nhận định, trước tiên cơ quan quản lý cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động cho vay phục vụ hệ sinh thái nội bộ để vừa đảm bảo an toàn cho hệ thống tài chính, vừa giải phóng “các dòng vốn thật” cho kinh tế tư nhân. Cần đa dạng hóa các kênh tín dụng từ cả ngân hàng và tổ chức tài chính phi ngân hàng. Đồng thời, tạo cơ chế, chính sách khơi thông lại thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo hướng mở rộng đối tượng hỗ trợ và đơn giản hóa tối đa điều kiện, quy trình, thủ tục doanh nghiệp tiếp cận vốn ưu đãi của Nhà nước.

“Thực tế, các ngân hàng rất mong mỏi các doanh nghiệp tiếp cận vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, tuy nhiên hiện nay việc tiếp cận nguồn vốn vay vẫn còn “rào cản”, đòi hỏi phải có cơ chế chính sách cởi mở hơn. Phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ khó tiếp cận vốn vì không có tài sản đảm bảo và tài chính không minh bạch. Để tháo gỡ “điểm nghẽn” này, có thể có hệ thống xếp hạng tín dụng uy tín quốc gia, bản thân các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần đảm bảo minh bạch tài chính, hình thành quyền đảm bảo tài sản. Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng cần thay đổi hình thức tiếp cận khách hàng tốt hơn, thay đổi khẩu vị rủi ro để phù hợp với thực tiễn”, ông Phát nói.

Toàn cảnh buổi Tọa đàm Gỡ điểm nghẽn thể chế, khơi thông nguồn lực tư nhân

Là đại diện một trong những “kỳ lân” Việt đời đầu trong lĩnh vực công nghệ, ông Nguyễn Bá Diệp - Phó Chủ tịch MoMo nhận định, cải cách thể chế là giải pháp nhanh nhất, hiệu quả nhất và ‘rẻ’ nhất để hỗ trợ doanh nghiệp. Từ nghị quyết đến hành động là hành trình cần sự vào cuộc quyết liệt của cả Nhà nước và doanh nghiệp. Khi được tiếp sức bằng chính sách đúng đắn, kinh tế tư nhân sẽ bứt phá, trở thành trụ cột vững chắc của nền kinh tế.

Đặc biệt, ông Diệp đánh giá cao việc Nhà nước đã bước đầu thiết lập cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) - một khung pháp lý đặc biệt dành cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Theo ông, đây là một bước tiến rất lớn trong tư duy quản lý, cho phép các doanh nghiệp công nghệ được thử nghiệm mô hình mới trong môi trường pháp lý linh hoạt, từ đó rút kinh nghiệm trước khi mở rộng triển khai.

“Điều các doanh nghiệp kỳ vọng không chỉ là sự ra đời của sandbox, mà là cách nó được triển khai đồng bộ trên toàn hệ thống, từ trung ương đến địa phương, từ cơ quan quản lý đến cấp thực thi. Nếu làm được điều đó, sandbox sẽ không chỉ là chính sách mang tính biểu tượng, mà thực sự trở thành “bệ phóng” cho những mô hình kinh doanh đột phá. Thời gian tới, nếu việc đẩy mạnh triển khai sandbox được thực hiện nhanh chóng, đồng bộ và có sự lắng nghe từ thực tiễn, đây sẽ là lực đẩy lớn cho hệ sinh thái startup Việt Nam”, ông Nguyễn Bá Diệp chia sẻ.