Gỡ khó cho ảo thuật Việt

Nhiều khó khăn

Ảo thuật Việt Nam là một trong những bộ môn của nghệ thuật xiếc. Đến nay chưa có tài liệu chính xác về sự ra đời của ảo thuật Việt, tuy nhiên từ thập niên 70 đã có những tên tuổi là ảo thuật gia thành danh, tạo được ấn tượng đối với khán giả như: Nguyễn Thành Long, Nguyễn Khuyến, Tony Quang, NSƯT Nguyễn Đức Trường, Nguyễn Kim, Thanh Trúc, Ngọc Phước, Hoàng Biếu, Lê Hảo Tâm, Trần Định, Hoàng Lang…

Tiết mục ảo thuật trong chương trình Kỳ tài lộ diện làm khán giả nín thở

Nhưng đến nay, khi cây đa, cây đề của ảo thuật Việt sắp đi vào dĩ vãng mà chỉ có số ít tài năng có thể “đốn tim” khán giả trong và ngoài nước như: Huy Nguyễn, Palmas Nguyễn và Ngọc Minh Quang…

Giới làm nghề thừa nhận, ảo thuật Việt Nam lâu nay chỉ loanh quanh “ao làng”. Các ảo thuật gia chủ yếu học bằng cách “truyền mệng”, tự biên tự diễn, không có trường lớp chính quy bài bản. Họ tự dạy nhau trong một nhóm nhỏ có gì dạy nấy, hoặc học trên internet. Việc học manh mún như vậy, chẳng có gì là lạ khi các ảo thuật gia Việt Nam khó bề thi thố với các ảo thuật gia nước ngoài.

Theo ảo thuật gia Thanh Sang, trong thời đại công nghệ, phương tiện internet dễ dàng giúp đội ngũ ảo thuật trẻ tiếp cận nhanh với nhiều trò diễn quy mô, được đầu tư đẳng cấp quốc tế, từ đó mày mò, tìm tòi, học hỏi, sáng tạo tiết mục trình diễn cho mình.

Tuy nhiên, công nghệ biểu diễn hiện nay đòi hỏi phải đầu tư lớn mới hợp thị hiếu giới trẻ. Bởi lẽ, họ đã xem nhiều trên các trang mạng, học qua sách báo, qua các chương trình ảo thuật của nước ngoài, việc diễn ảo thuật mà không gây được sự bất ngờ, vỡ òa cảm xúc của khán giả thì sẽ không đạt hiệu quả.

Một thế hệ nghệ sĩ ảo thuật lâu nay vẫn bám nghề trong gian khó, miệt mài với những sô diễn nhỏ, đổi lấy khoản thù lao nhỏ nhoi chỉ mong đủ sống qua ngày. Thậm chí, có nhiều nghệ sĩ ảo thuật do không có sân khấu biểu diễn nên họ gắn với từng khu phố, các phòng văn hóa địa phương để diễn.

Những lúc khó khăn quá có người ra một góc phố, nơi có nhiều quán ăn, làm những trò lẻ biến hóa đơn giản để phục vụ những khán giả có nhu cầu xem, rồi qua đó để bán bong bóng, bán đồ chơi tự chế hình con cào cào, con ong, gốm sành có hình con thú...

Điều này phản ánh, các nghệ sĩ ảo thuật ở Việt Nam lâu nay thiếu sân khấu biểu diễn chuyên nghiệp, chế độ đãi ngộ chưa phù hợp, thiếu cả những lò đào tạo – trường lớp dạy, truyền nghề chuyên nghiệp, bài bản.

Để cứu ảo thuật

Đáng mừng là thời gian qua, một số sân chơi dành cho các nghệ sĩ ảo thuật chuyên và không chuyên đã được tổ chức ở nước ta. Trung tuần tháng 10/2018 tại Nhà hát TP. HCM diễn ra Liên hoan Ảo thuật toàn quốc lần thứ 3. NSND Lê Tiến Thọ - Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam nhấn mạnh, Liên hoan là dịp để nghệ sĩ ảo thuật tề tựu bên nhau, giới thiệu tiết mục của mỗi đơn vị, cá nhân trước các đồng nghiệp và công chúng yêu nghệ thuật.

Thông qua liên hoan này còn để các cơ quan quản lý, các đơn vị đào tạo nghệ thuật có cơ hội đánh giá thực trạng các nghệ sĩ ảo thuật hiện nay, từ đó có những biện pháp thúc đẩy bồi dưỡng, đào tạo nghệ sĩ ảo thuật của Việt Nam trước mắt và lâu dài.

Đáng mừng Liên hoan lần này có 39 tiết mục của 2 đơn vị xiếc công lập và 14 đơn vị, nhóm và nghệ sĩ hoạt động theo mô hình xã hội hóa tham gia, nhiều hơn 2 tiết mục so với liên hoan trước, cho thấy dù điều kiện hoạt động còn khó khăn nhưng các nghệ sĩ ảo thuật vẫn rất yêu nghề, có nhiều tìm tòi sáng tạo để nâng cao chất lượng nghệ thuật phục vụ khán giả.

Trong khi đó, từ năm 2018, Đài truyền hình Việt Nam đã mạnh dạn thực hiện chương trình truyền hình thực tế “Ảo thuật siêu phàm”. Thông qua “Ảo thuật siêu phàm”, khán giả được xem những màn ảo thuật của các nghệ sĩ ảo thuật chuyên, không chuyên đầy tài năng. Không chỉ trình diễn những màn ảo thuật độc đáo và đỉnh cao khiến người xem thót tim và hồi hộp, các thí sinh - ảo thuật gia cũng mang đến cho khán giả nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau.

Ở đó, người xem sẽ có dịp chứng kiến cuộc chiến nảy lửa giữa những ảo thuật gia tài năng, có khả năng biến to thành nhỏ, biến có thành không. Tương tự, hai năm qua, Đài truyền hình Vĩnh Long cũng đã sản xuất chương trình Kỳ tài lộ diện – sân chơi cho những nghệ sĩ xiếc, ảo thuật của Việt Nam.

Theo ảo thuật gia Hoàng Nghiêm, anh rất kỳ vọng ở những sân chơi ảo thuật kể trên vì qua các nghệ sĩ ảo thuật sẽ được học hỏi, cọ sát để nâng cao tay nghề, tìm ra hướng đi mới để tiếp cận gần hơn với khán giả đại chúng. Đó cũng là con đường duy nhất để phát triển ảo thuật Việt Nam.