Gỡ nút thắt vốn cho nông nghiệp công nghệ cao

Nguồn vốn đổi thay trên vùng đất khó

Ninh Sơn - vùng đất khô cằn nằm ở phía tây bắc Ninh Thuận, đang âm thầm chuyển mình bằng những mô hình nông nghiệp công nghệ cao. Trên vùng đất từng quen với cây bắp, lúa khô hạn và chăn nuôi nhỏ lẻ, giờ đây đã xuất hiện những vườn lan, trại dưa lưới, nho và chanh… được canh tác theo hướng hiện đại, cho thu nhập cao. Song hành cùng sự chuyển mình đó là dòng vốn ngân hàng, đặc biệt từ Agribank Ninh Sơn, góp phần tạo nên những đổi thay tích cực trên vùng đất khó.

Ninh Sơn có hơn 24.000 ha đất nông nghiệp, trong đó có khoảng 102 ha ứng dụng công nghệ cao. Dù là địa phương còn nhiều khó khăn, nhưng nhờ tiếp cận được nguồn vốn tín dụng, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư những mô hình sản xuất quy mô lớn, cho hiệu quả kinh tế vượt trội. Họ không còn đơn thuần làm nông như trước, mà từng bước trở thành những “nông dân công nghệ”, điều hành trang trại qua điện thoại, sử dụng phần mềm theo dõi cây trồng, tích hợp hệ thống tưới tự động, điều chỉnh phân bón bằng cảm biến...

Ông Hoàng Quang Siêu, Giám đốc Agribank Ninh Sơn cho biết: “Chúng tôi xác định đồng hành cùng người dân phát triển nông nghiệp công nghệ cao không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là trách nhiệm. Với vai trò là tổ chức tín dụng chủ lực tại địa phương, Agribank Ninh Sơn luôn nỗ lực tiếp vốn đúng lúc, đúng người, giúp bà con mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả”.

Việc phát triển các mô hình nông nghiệp công nghệ cao đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu lớn

Một trong những mô hình thành công điển hình là của gia đình chị Châu Hồng Trang. Chị Trang đã từng có kinh nghiệm trồng lan hồ điệp tại Lâm Đồng. Nhận thấy tiềm năng đất đai ở Ninh Sơn, chị Trang đã đầu tư 1.300m² nhà màng trồng hơn 30.000 cây lan, với tổng vốn hơn 3,5 tỷ đồng.

“Nếu không có vốn vay từ Agribank, tôi không thể mở rộng sản xuất được như hiện nay. Nhờ được tư vấn kỹ lưỡng và hỗ trợ kịp thời, tôi tự tin đầu tư công nghệ, tăng năng suất, kiểm soát chất lượng tốt và thu nhập cao hơn nhiều lần so với làm nông truyền thống”, chị Trang chia sẻ.

Tương tự, anh Đinh Công Vàng, chủ một trang trại dưa lưới ở xã Lương Sơn, hiện có 3 nhà lưới rộng hơn 7.000m². Nhờ khoản vay 1,7 tỷ đồng từ Agribank, anh đã đầu tư hệ thống điều hành thông minh, có thể kiểm soát tưới tiêu, bón phân, giám sát cây trồng chỉ bằng một chiếc điện thoại.

“Làm nông nghiệp công nghệ cao bắt buộc phải đầu tư bài bản, mà điều này không thể thực hiện nếu không có nguồn vốn phù hợp”, anh Vàng nói.

Vụ dưa gần nhất, sau khi trừ chi phí, anh lãi hơn 300 triệu đồng từ ba nhà lưới, một con số không dễ đạt được nếu chỉ canh tác truyền thống.

Mô hình vay vốn ngân hàng đầu tư trồng lan hồ điệp, ứng dụng công nghệ cao của chị Châu Hồng Trang ở Ninh Sơn

Những vướng mắc cần tháo gỡ

Thực tế cho thấy, sự tiếp sức từ dòng vốn tín dụng ngân hàng chính là đòn bẩy giúp Ninh Sơn hình thành các vùng chuyên canh nông nghiệp giá trị cao như dưa lưới, nho, táo… góp phần chuyển đổi mô hình sản xuất từ tự cung tự cấp sang hướng hàng hóa. Bộ mặt nông thôn Ninh Sơn cũng theo đó dần khởi sắc, tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.

Dù tiềm năng lớn, song phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở Ninh Sơn cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước vẫn còn nhiều rào cản. Trên thực tế, chi phí đầu tư ban đầu quá cao là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều hộ nông dân và HTX còn e ngại chuyển đổi sản xuất. Việc xây dựng nhà lưới, lắp đặt hệ thống tưới tiêu thông minh, mua sắm thiết bị cảm biến, giống cây trồng chất lượng cao… đều cần nguồn lực lớn, trong khi phần lớn nông dân lại khó khăn về tài chính.

Mô hình trang trại trồng dưa lưới bằng công nghệ cao ở xã Lương Sơn, huyện Ninh Sơn

Thêm vào đó, các quy định pháp lý liên quan đến thế chấp tài sản vay vốn vẫn còn bất cập. Nhiều hộ chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp nên khó thực hiện thủ tục vay thế chấp. Bên cạnh đó, việc xác định dự án nông nghiệp có đủ điều kiện là “công nghệ cao” hay không vẫn còn lúng túng vì thiếu hướng dẫn thống nhất từ các cơ quan chuyên môn, khiến các TCTD cũng khó thẩm định và giải ngân.

Không chỉ vậy, rủi ro về thời tiết, dịch bệnh và biến động thị trường cũng là những mối lo thường trực. Sản xuất nông nghiệp công nghệ cao thường cho sản lượng lớn, nhưng đầu ra chưa ổn định, giá cả nhiều khi bấp bênh. Phần lớn sản phẩm mới dừng ở mức sơ chế, giá trị gia tăng thấp, chưa có thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế. Điều này, khiến nhiều hộ nông dân dù mạnh dạn đầu tư vẫn phải đối mặt với nguy cơ không thu hồi vốn...

Cần sự phối hợp giữa các bên liên quan để đẩy mạnh cho vay nông nghiệp công nghệ cao

Để tháo gỡ những khó khăn này, theo các chuyên gia, cần một chiến lược tổng thể từ chính sách đến hạ tầng thị trường. Cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về tài sản trên đất nông nghiệp, quy trình xác nhận dự án công nghệ cao, hỗ trợ tín dụng ưu đãi gắn với bảo hiểm nông nghiệp. Song song đó, các địa phương cần đẩy mạnh công tác quy hoạch, định hướng sản phẩm chủ lực, hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm, từ đó mở rộng không gian phát triển cho nông nghiệp công nghệ cao.

Có thể nói, giấc mơ làm nông nghiệp kiểu mới khi áp dụng công nghệ cao đang dần hiện hữu ở những vùng đất khô hạn như ở Ninh Sơn, Ninh Thuận. Những cánh đồng công nghệ đang mở ra cơ hội làm giàu bền vững cho người dân. Để chuyển mình từ “vùng khó” thành “vùng giàu”, như ở Ninh Sơn không thể thiếu sự tiếp sức từ các TCTD và hơn cả là một cơ chế hỗ trợ toàn diện cho những người nông dân dám nghĩ, dám làm để vươn lên làm giàu.