Hướng đến các giải pháp căn cơ để xóa tín dụng đen

Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú:

Tín dụng đen biến tướng gây ra nhiều hệ lụy

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú

Trước tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19, nhiều người lao động rơi vào cảnh khó khăn, mất việc làm và không có tiền chi tiêu, tội phạm tín dụng đen đã lợi dụng tình cảnh này để mở rộng “bẫy” vay nợ thông qua nhiều hình thức, phương thức và thủ đoạn mới tinh vi hơn, hướng đến nhóm đối tượng yếu thế như người lao động nghèo, người dân tộc vùng sâu, vùng xa khó tiếp cận với thông tin... Đồng thời, tội phạm tín dụng đen đã sử dụng nhiều cách thức xử lý, đòi nợ phi pháp, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, gây bức xúc trong xã hội.

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã ban hành 85 văn bản quy phạm pháp luật để tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức, hỗ trợ hoạt động vay vốn của người dân, doanh nghiệp, thế nhưng tín dụng đen vẫn phát triển len lỏi vào đời sống, đặc biệt ở các vùng nông thôn. Không ít người dân biết về những tác hại, hậu quả nhưng vẫn “nhắm mắt đưa chân” vào tín dụng đen. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng đã tích cực đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng tiêu dùng, đơn giản hóa thủ tục vay vốn, tuy nhiên một số bộ phận người dân còn tìm đến vay tiền từ tín dụng đen để phục vụ nhu cầu vay vốn không hợp pháp như cờ bạc, ma tuý, kinh doanh phi pháp,... hoặc do thói quen tiêu dùng, tâm lý e ngại tiếp xúc với ngân hàng.

Ông Nguyễn Văn Tất, Phó Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, án trật tự xã hội, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao:

Khó khăn khi phát hiện các đối tượng cho vay tín dụng đen

Ông Nguyễn Văn Tất, Phó Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, án trật tự xã hội

Hiện nay, không ít các vụ việc liên quan đến hoạt động tín dụng đen bị phát hiện thông qua việc lực lượng chức năng phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật hình sự khác như: bắt giữ người trái pháp luật, cướp tài sản, cố ý gây thương tích. Đặc biệt, các đối tượng cho vay lãi nặng đã chuyển sang sử dụng công nghệ cao, cho vay tiền qua website, vay tiền qua các ứng dụng và sử dụng số thuê bao không chính chủ rất khó quản lý, khó phát hiện.

Để ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tín dụng đen cần có các giải pháp trước mắt và lâu dài. Trước hết cần tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân về tín dụng đen, bẫy tín dụng đen, nhất là hệ lụy của nó gây ra; tăng cường công tác quản lý hoạt động của các tổ chức, cá nhân hoạt động tín dụng núp dưới vỏ bọc “công ty, cửa hàng hỗ trợ tài chính” đang mọc ra phổ biến hiện nay.

Các ngân hàng, tổ chức tín dụng cần mở rộng các khoản vay tín dụng tiêu dùng, có thêm nhiều các sản phẩm cho vay nhỏ, ngắn hạn.

Về lâu dài, cần sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động cho vay theo hướng đơn giản về thủ tục, chặt chẽ hơn về trách nhiệm thực hiện quy trình của cán bộ tín dụng; quy định chế tài xử lý về hình sự, hành chính cần nghiêm khắc hơn so với quy định hiện hành.

Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN:

Tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả Chỉ thị số 12/CT-TTg

Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế

Để góp phần cùng các cấp, các ngành đấu tranh, ngăn ngừa, hạn chế “tín dụng đen”, thời gian tới, toàn ngành Ngân hàng sẽ tiếp tục đồng hành và triển khai quyết liệt các giải pháp theo kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng triển khai thực hiện Chỉ thị 12.

Trong đó, tập trung tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định về hoạt động cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, cho vay tiêu dùng; hoàn thiện chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, các chính sách tín dụng ngành, lĩnh vực nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn của người dân, doanh nghiệp.

NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo TCTD tập trung nguồn vốn, đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn, nhu cầu đời sống, tiêu dùng chính đáng của người dân, doanh nghiệp, đặc biệt khi đại dịch COVID-19 được đẩy lùi, nền kinh tế trong nước phục hồi; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, phát triển các dịch vụ cho vay, thanh toán trực tuyến, gắn với cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình, thủ tục để tạo điều kiện cho mọi tầng lớp nhân dân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức với lãi suất phù hợp.

Đồng thời, tiếp tục triển khai các chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn đối với các khách hàng bị ảnh hưởng do dịch COVID-19; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; chỉ đạo các công ty tài chính tiêu dùng có chính sách lãi suất phù hợp, công khai minh bạch lãi suất cho vay, thực hiện các biện pháp thu hồi nợ bảo đảm đúng quy định pháp luật; tăng cường công tác truyền thông về các cơ chế, chính sách tín dụng ngân hàng đến mọi tầng lớp nhân dân…

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV):

Cần đồng bộ các biện pháp mạnh đối với hành vi tín dụng đen

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV

Theo ước tính, quy mô tín dụng phi chính thức tại Việt Nam hiện nay tương đương khoảng 15-20% tổng tín dụng của nền kinh tế. Trong đó, quy mô tín dụng đen chiếm khoảng 30-35% tổng tín dụng phi chính thức, tương đương 6-8% tổng dư nợ nền kinh tế, khoảng 600-800 ngàn tỷ đồng. Đây không phải con số lớn nhưng gây hệ lụy xã hội thì rất lớn, rất phức tạp và cần lưu tâm xử lý.

Vì vậy, cần triển khai các giải pháp như tăng khả năng tiếp cận tín dụng, vốn chính thức cho người dân và doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; tạo điều kiện pháp lý thuận lợi để phát triển kinh tế số, tài chính số; nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân và doanh nghiệp về dịch vụ tài chính ngân hàng.

Trong đó, hết sức chú trọng khâu thực thi cơ chế, chính sách; tập trung xóa điểm nghẽn phối kết hợp giữa các cơ quan chức năng, các tổ chức tài chính, các hiệp hội ngành nghề và dân sự; triển khai đồng bộ các biện pháp mạnh đối với hành vi tín dụng đen.

Cuối cùng, quan trọng hơn cả vẫn là ý thức của người dân, cộng đồng trong phòng, chống tín dụng đen. Mỗi khi có nhu cầu tín dụng thực sự, người dân hay doanh nghiệp nên tìm kiếm các nguồn thông tin chính thức từ các tổ chức tài chính, từ các website tin cậy, tham khảo ý kiến tư vấn chính thống trước khi quyết định.