Kết quả nghiên cứu của hai giáo sư Harvard bị phát hiện sai lệch

Năm 2010, hai nhà kinh tế Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff, là những giáo sư của Đại học Harvard (Mỹ), công bố nghiên cứu “Tăng trưởng trong giai đoạn nợ nần” (Growth in a Time of Debt). Phát hiện chính của họ là “nước nào có nợ công trên 90% GDP sẽ tăng trưởng thấp hơn 1% (trung vị), nếu tính trung bình còn thấp hơn vài % nữa.”

Từ trước tới nay, nhiều nhà kinh tế đã thận trọng với quan hệ nhân quả trong nghiên cứu này, là tỷ lệ nợ công/GDP tăng khiến tăng trưởng chậm lại hay chính tăng trưởng chậm lại khiến tỷ lệ nợ công/GDP tăng?

Nhưng ngày hôm qua, một nghiên cứu mới công bố của ba GS thuộc ĐH Massachusetts, Amherts cho thấy Reinhart và Rogoff đã dùng một bộ số liệu sai lầm để chứng minh cho kết quả nghiên cứu của mình. Bất ngờ hơn, một lỗi excel đã khiến số liệu tăng trưởng của các nước có tỷ lệ nợ/GDP vượt 90% giảm mạnh.

Theo Herndon-Ash-Pollin: "Một lỗi excel đã loại bỏ hoàn toàn dữ liệu của 5 nước Australia, Áo, Bỉ, Canada và Đan Mạch khỏi nghiên cứu. Reinhart-Rogoff lấy trung bình các dòng từ 30 đến 44 trong khi đáng lẽ ra phải từ 30 đến 49 …

Lỗi excel này … khiến tốc độ tăng trưởng GDP thực tế trong các năm có tỷ lệ nợ công/GDP cao nhất giảm đi 0,3%.” Đặc biệt, Bỉ có 26 năm có nợ/GDP vượt 90%, với tốc độ tăng trưởng trung bình 2,6%.

Sau khi nghiên cứu này được công bố, Reinhart và Rogoff nhanh chóng ra một thông cáo cho rằng chính kết quả nghiên cứu mới lại càng củng cố thêm cho điều họ đã chứng minh trước đó: nợ càng nhiều, tăng trưởng càng chậm.

Nhưng trong một bức thư mới đây, Reinhart và Rogoff đã thừa nhận mình đã đặt nhầm công thức excel, và lỗi này ảnh hưởng đáng kể tới kết quả cuối cùng!

Sau đây là phần quan trọng nhất trong bức thư của Reinhart và Rogoff:

“Các tác giả đã chỉ ra rằng có ba vấn đề chính đối với nghiên cứu này: (i) một lỗi đặt nhầm công thức excel đã khiến 5 nước có tên đầu tiên trong bảng chữ cái bị loại khỏi phép tính giá trị trung bình trong giai đoạn 1946-2009, (ii) “loại bỏ có chọn lọc” dữ liệu giai đoạn 1946-1950 của New Zealdn, và (iii) “chọn quyền số để tính giá trị trung bình không bình thường”, tức phương pháp nghiên cứu đã bị thay đổi một cách có chủ đích nhằm làm sai lệch kết quả nghiên cứu. Các tác giả cho rằng ba vấn đề trên kết hợp lại khiến sai sót thêm nghiêm trọng và dẫn đến những kết quả hoàn toàn khác, đặc biệt là cách lấy quyền số.

Thứ nhất, chúng tôi thừa nhận Herndon, Ash và Pollin đã phát hiện chính xác lỗi đặt nhầm công thức khiến dữ liệu của một số nước bị loại bỏ khi tính giá trị trung bình. Chấm hết. Đó là chuyện ngẫu nhiên. Các tác giả cho thấy việc chúng tôi vô tình loại bỏ các dữ liệu này chỉ có tác động một chút tới số liệu của nhóm các nước có tỷ lệ nợ/GDP dưới 90%. Tuy vậy, nó đã làm thay đổi đáng kể tốc độ tăng trưởng trung bình của nhóm nước có tỷ lệ nợ/GDP trên 90%. Tốc độ tăng trưởng thực tế tính theo trung vị không có gì thay đổi."

Reinhart và Rogoff (ảnh bên) là 2 trong số những tên tuổi sáng chói nhất trong lĩnh vực kinh tế học hiện đại. Nghiên cứu của 2 người về quan hệ nợ công/GDP với tăng trưởng kinh tế đã được phổ biến rộng rãi trong năm 2007 và là tiền đề cho chính sách thắt lưng buộc bụng mà châu Âu và nhiều nước đang áp dụng.

Cả 2 từng phục vụ tại Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Reinhart là kinh tế trưởng tại ngân hàng đầu tư Bear Stearns trong những năm 80, trong khi Rogoff làm việc tại Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) trước khi chuyển tới dạy Đại học Harvard.

Trong nghiên cứu của mình, Reinhart và Rogoff viết khi tỷ lệ nợ công trên GDP của một quốc gia vượt quá 90%, GDP của nước đó sẽ giảm 0,1%, ngược lại, nếu tỷ lệ này dưới 90% thì tăng trưởng GDP bình quân đạt khoảng 3-4%. Những lập luận này được các nhà hoạch định chính sách thế giới sử dụng rộng rãi để biện minh cho việc cắt giảm chi tiêu.

Người có công phát hiện lỗi sai nghiêm trọng này của 2 nhà kinh tế thuộc Đại học Harvard là nghiên cứu sinh tiến sĩ Thomas Herndon thuộc đại học Massachusetts. Theo Herndon, anh cùng người bạn gái của mình vô tình phát hiện lỗi sai trong khi xem lại nghiên cứu lần 2.

Từ những tài liệu của Reinhart và Rogoff, chàng nghiên cứu sinh Herndon thấy rằng thay vì sụt giảm mạnh, tăng trưởng kinh tế chỉ giảm nhẹ xuống khoảng 2,2%, thay vì sụt tới âm 0,1% như Reinhart và Rogoff dự đoán.

Herndon nhanh chóng tham khảo ý kiến của 2 giáo viên của mình là Michael Ash và Robert Pollin. 2 người sau đó đã thực hiện bài báo cáo chỉ ra lỗi sai nghiêm trọng của Reinhart và Rogoff, kết quả làm nổ ra một cuộc sóng gió với ngành kinh tế toàn cầu.

Lỗi trên bảng tính Excel của 2 giáo sư Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff

"Lúc đầu tôi không dám tin Herndon, bởi cậu ấy là sinh viên, và không thể nào có chuyện như vậy được. Reinhart và Rogoff là những nhà kinh tế nổi tiếng trong khi anh ta còn chưa tốt nghiệp. Nhưng sau khi kiểm tra, tôi buộc phải thốt lên: "Trời ạ, cậu đã đúng'", ông Pollin nói.

Ngay sau báo cáo của Michael Ash và Robert Pollin, các chuyên gia cho biết sẽ nghiên cứu lại về mối quan hệ tỷ lệ nợ công/GDP và tăng trưởng kinh tế.

Dù có thừa nhận sai lầm trên về mặt dữ liệu, nhưng hai GS Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff không cho rằng kết luận của mình hoàn toàn sai.

Họ vẫn cho rằng tăng trưởng sẽ chậm lại nếu nợ công tăng lên, nguyên nhân là tốc độ tăng trưởng trung vị, thay vì trung bình, vẫn phù hợp với kết quả nghiên cứu, dù cho công thức excel có được đặt lại cho đúng.

Dù sao đi chăng nữa, đây cũng là một vụ việc vô cùng ấn tượng. Cái ngưỡng nợ công 90% mấy năm nay đã đóng một vai trò to lớn trong mọi cuộc tranh luận kinh tế, chính trị, thậm chí còn đi vào cả âm nhạc.

Theo TTVN/BI/Gafin/Cafef