Khẩn trương tìm thị trường cho vải thiều

Diễn biến không thuận lợi

Năm 2020, tỉnh Bắc Giang có trên 28 nghìn ha trồng vải, sản lượng ước đạt trên 160 nghìn tấn, tăng 10 nghìn tấn so với năm 2019; trong đó vải sớm 6.000 ha, sản lượng 45 nghìn tấn; vải thiều chính vụ trên 22 nghìn ha, sản lượng 115 nghìn tấn. Tại Hải Dương, diện tích trồng vải hiện khoảng 9.750 ha, với sản lượng mùa vụ 2020 dự kiến 45 nghìn tấn, tăng gần gấp đôi so với năm 2019.

“Chạy đua” với thời gian để tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu vải thiều

Quả vải đã sẵn sàng và chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch, tuy nhiên những ngày qua dồn dập những tin không vui lại xuất hiện. Đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) cho biết, với Trung Quốc-thị trường xuất khẩu vải lớn nhất của Việt Nam, mùa thu hoạch vải tại nước này (theo thứ tự là đảo Hải Nam, Quảng Đông, Quảng Tây...) thường bắt đầu từ cuối tháng 4 và kết thúc vào cuối tháng 8, trong đó 70% lượng vải tươi chính vụ được thu hoạch từ trung tuần tháng 6 đến cuối tháng 7, thời điểm không lệch quá nhiều so với vải thiều Việt Nam. Năm nay, do thời tiết thuận lợi hơn năm ngoái nên sản lượng dự báo sẽ trở lại bình thường, nguồn cung do đó dự báo sẽ tăng lên.

Theo số liệu của Hiệp hội vải thiều Quảng Đông, 99% lượng vải tươi của Trung Quốc được bán tại nội địa, chỉ khoảng 1% vải tươi được xuất khẩu, trong đó, 65% được xuất khẩu từ Quảng Đông, 30% từ Hải Nam. Vải Trung Quốc được mùa nên nhiều khả năng nước này sẽ hạn chế nhập khẩu quả vải của Việt Nam, chưa kể việc xuất khẩu vải qua các cửa khẩu còn có thể gặp khó khăn do hạn chế thông quan vì dịch Covid-19.

Cùng với đó, năm nay, vải tươi có thể “lỡ hẹn” xuất khẩu lần đầu tiên sang Nhật Bản. Mới đây, Bộ Công thương cho biết đã nhận được công hàm của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (MAFF) thông báo không thể cử chuyên gia của Cục Bảo vệ thực vật Nhật Bản sang Việt Nam để kiểm tra, công nhận hệ thống xử lý khử trùng quả vải tươi xuất khẩu của Việt Nam do tác động của dịch bệnh Covid-19. Do vậy, việc xuất khẩu quả vải tươi của Việt Nam lần đầu tiên sang thị trường Nhật Bản có thể sẽ không được triển khai trong niên vụ 2020.

“Chạy đua” để tháo gỡ khó khăn

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, vụ vải năm nay sẽ chịu tác động bởi hai yếu tố, đó là diễn biến thời tiết bất thuận, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm dẫn đến giảm giá trị; và dịch Covid-19 sẽ gây gián đoạn thị trường, đặc biệt là các thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT đã chủ động làm việc với các tỉnh, thành phố nhằm khắc phục những khó khăn về tiêu thụ vải, đặc biệt là tỉnh Bắc Giang – địa phương chiếm đến 50% tổng sản lượng vải cả nước để xây dựng những nhóm giải pháp tích cực, chủ động nhất để phấn đấu năm nay tiếp tục là một năm “vải được mùa, được giá”, ông Nguyễn Xuân Cường cho biết thêm.

Ông Dương Văn Thái, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang chia sẻ, trong bối cảnh dịch Covid-19 hiện nay, tỉnh đã chủ động xây dựng 3 kịch bản cụ thể đối với tiêu thụ vải thiều, đồng thời mong muốn các bộ ngành liên quan cùng hỗ trợ địa phương trong công tác xuất khẩu. Trong đó, kịch bản thuận lợi nhất là xuất khẩu bình thường sang các thị trường; Kịch bản thứ hai là khó khăn nhưng vẫn có thể xuất khẩu được; Kịch bản thứ ba là không xuất khẩu được.

Tỉnh cũng đã chuẩn bị phương án ứng phó cho cả 3 kịch bản này trong mọi tình huống để chủ động, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người dân sản xuất, tiêu thụ được sản phẩm. “Thị trường trong nước là rất tiềm năng với khoảng 100 triệu dân, khai thác tốt thị trường này thì vải Bắc Giang hoàn toàn không phải lo lắng về đầu ra”, ông Thái cho biết thêm.

Trong văn bản gửi Sở Công thương các tỉnh Hải Dương và Bắc Giang, Bộ Công thương khẳng định sẽ nỗ lực tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu quả vải tươi sang Nhật Bản. Lãnh đạo Bộ Công thương cho biết đã có công văn đề nghị Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản làm việc với Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản để thuyết phục phía Nhật xem xét các giải pháp khác thay cho việc phải cử chuyên gia sang Việt Nam kiểm tra cơ sở khử trùng như tạm thời ủy quyền cho các tổ chức giám định độc lập tại Việt Nam thực hiện việc này trong thời gian trước mắt, hoặc phối hợp với Bộ NN&PTNT Việt Nam thực hiện các biện pháp kiểm tra từ xa (kiểm tra trên hồ sơ và kiểm tra thông qua truyền hình trực tiếp các cơ sở khử trùng).

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Công thương Việt Nam cũng đã có công thư gửi Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản đề nghị thúc đẩy việc xem xét các biện pháp đặc biệt, sáng tạo trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 để tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu quả vải tươi vào Nhật Bản, phù hợp với tinh thần Tuyên bố chung Nhật Bản - ASEAN về Sáng kiến phục hồi kinh tế ứng phó với dịch Covid-19.

Như vậy, các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu vải thiều đã được các bộ ngành, địa phương đưa ra, song cần phải "chạy đua" với thời gian để thông đường xuất khẩu cho vải thiều khi vụ thu hoạch sắp đến gần, tránh lặp lại kịch bản cũ "được mùa mất giá", "giải cứu" vải thiều.