Khu thương mại tự do Đà Nẵng: Thúc đẩy tăng trưởng vùng và quốc gia

KTMTD phức hợp đa chức năng đầu tiên tại Việt Nam

Theo dự thảo đề án thành lập, KTMTD Đà Nẵng có tổng diện tích tự nhiên 2.348,3ha, gồm các khu chức năng không liền kề được bố trí tại 10 vị trí chiến lược, liên kết trực tiếp với Cảng Liên Chiểu và Sân bay quốc tế Đà Nẵng. Đáng chú ý, trong đó có khu vực lấn biển rộng 300-350ha, được định hướng phát triển thành trung tâm logistics phục vụ hàng trung chuyển quốc tế.

Việc phát triển khu chức năng tại khu vực lấn biển sẽ tạo lợi thế lớn trong việc thu hút đầu tư và liên kết với các tập đoàn vận tải biển, khai thác cảng quốc tế, từ đó thúc đẩy Cảng Liên Chiểu trở thành một cảng trung chuyển mang tầm khu vực. Hiện TP. Đà Nẵng đang tích cực nghiên cứu, đánh giá toàn diện về tài nguyên, môi trường và xác định ranh giới cụ thể nhằm đảm bảo quá trình quy hoạch hạ tầng và phát triển diễn ra hiệu quả, đồng bộ.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBND TP. Đà Nẵng nghiên cứu kỹ hiện trạng, khả năng thu hồi đất của từng khu vực đề xuất hình thành khu chức năng; lựa chọn các vị trí có tính khả thi cao để triển khai ngay trong giai đoạn đầu. Đồng thời, rà soát thủ tục, thẩm quyền quyết định thành lập theo đúng quy định pháp luật và Nghị quyết số 136/2024/QH15 (Nghị quyết 136) ngày 26/6/2024 của Quốc hội.

Về cơ chế, Chính phủ đồng ý chủ trương tiếp tục nghiên cứu, ban hành các chính sách mới ngoài khung ưu đãi hiện hành, tăng sức hấp dẫn và bảo đảm tính cạnh tranh quốc tế cho KTMTD Đà Nẵng. Ngoài ra, Thủ tướng cũng chỉ đạo TP. Đà Nẵng sớm nghiên cứu, triển khai hoạt động lấn biển theo đúng quy định pháp luật, mở rộng không gian phát triển phù hợp với yêu cầu chiến lược dài hạn.

Đà Nẵng kiến nghị cho phép áp dụng cơ chế ưu đãi đặc biệt ngay trong Quyết định thành lập KTMTD để thu hút các nhà đầu tư chiến lược

Cơ chế vượt trội, đột phá thể chế

Theo UBND TP. Đà Nẵng, có 8 nhóm giải pháp được đề xuất nhằm triển khai hiệu quả KTMTD, trong đó quan trọng nhất là các cơ chế, chính sách ưu đãi mang tính vượt trội. Bên cạnh việc cụ thể hóa các ưu đãi tại Nghị quyết 136, thành phố cũng đề xuất những cơ chế mạnh hơn để cạnh tranh với các mô hình tương tự ở trong nước và quốc tế.

Trước mắt, thành phố kiến nghị cho phép áp dụng cơ chế ưu đãi đặc biệt ngay trong Quyết định thành lập KTMTD để thu hút các nhà đầu tư chiến lược đầu tư kết cấu hạ tầng. Đồng thời, kiến nghị Bộ Tài chính xây dựng hành lang pháp lý riêng cho việc quản lý, vận hành. Đặc biệt là tinh giản các thủ tục thông quan hàng hóa giữa các khu chức năng trong KTMTD, cũng như kết nối nhanh chóng với các đầu mối giao thông lớn.

Song song với đề án KTMTD, Đà Nẵng đang xúc tiến xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) với quy mô khu vực. Trước mắt, một tòa nhà 22 tầng tại Công viên phần mềm số 2 (diện tích sàn 27.000m²) sẽ làm nền tảng khởi đầu. Về lâu dài, một khu đất ven biển 18ha tại quận Sơn Trà sẽ được quy hoạch thành TTTCQT chính thức.

Hiện Đà Nẵng đã đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ, với 6 trung tâm dữ liệu đạt chuẩn Tier III và một trung tâm đang xây dựng. Đặc biệt, công tác chuẩn bị nhân lực được chú trọng: 26 cán bộ đang được đào tạo tại các TTTCQT; hơn 300 cán bộ, viên chức tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên sâu.

Về thể chế, Đà Nẵng đề xuất áp dụng mức ưu đãi cao nhất hiện hành, kéo dài thời gian miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đến 10 năm, miễn thuế thu nhập cá nhân đến năm 2035. Đồng thời, cho phép thành lập sàn chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và chấp thuận sử dụng ngoại tệ trong giao dịch nội bộ.

Một điểm nhấn đáng chú ý là đề xuất miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm cho cán bộ tham mưu chính sách TTTCQT, nếu hành động vì lợi ích công, không tư lợi và không vi phạm quy định về tham nhũng, nhằm khuyến khích tư duy đổi mới, dám nghĩ dám làm.

Tích hợp động lực phát triển miền Trung

Cùng với đó, thành phố còn đề xuất mở rộng KTMTD về phía Nam - khu vực dự kiến sáp nhập với tỉnh Quảng Nam, với các cụm động lực như: sân bay Chu Lai, cụm cảng biển nước sâu và các trung tâm công nghiệp - dịch vụ lớn. Theo định hướng này, KTMTD sẽ là hạt nhân liên kết chuỗi cảng - sân bay - logistics - thương mại - tài chính, tạo thành cực tăng trưởng mới cho cả miền Trung.

Tại buổi làm việc mới đây với Đoàn công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh trình bày cụ thể tầm nhìn, chiến lược và kiến nghị chính sách. Các đại biểu thảo luận nhiều nội dung, trong đó có việc áp dụng “hàng rào cứng” cho KTMTD nhằm kiểm soát hàng hóa và thuế quan. Một số ý kiến đề xuất áp dụng công nghệ quản lý thông minh thay thế biện pháp vật lý để đảm bảo tính linh hoạt và thông suốt dòng chảy thương mại.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao nỗ lực của Đà Nẵng và đề nghị tiếp tục nghiên cứu kết nối KTMTD với TTTCQT thành một thể thống nhất, tạo lợi thế cạnh tranh riêng. Về lâu dài, cần xây dựng Luật KTMTD để tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tránh tình trạng “xin - cho” cơ chế giữa các địa phương. Ông Hải cũng nhấn mạnh: “Trước mắt, Đà Nẵng cần khẩn trương triển khai các cơ chế chính sách đã có, công bố rộng rãi để thu hút nhà đầu tư, sớm hình thành mô hình KTMTD”.