Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV: Đổi mới phương thức điều hành

Kỳ họp đặc biệt với khối lượng công việc kỷ lục, đòi hỏi đổi mới toàn diện phương thức tổ chức

Trả lời câu hỏi của phóng viên về các phương thức đổi mới của kỳ họp lần này, ông Nguyễn Văn Hiển – Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, Kỳ họp thứ 10 là một kỳ họp đặc biệt – kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV nhưng có khối lượng công việc đồ sộ chưa từng có. Theo ông, Quốc hội dự kiến sẽ thực hiện 53 nhiệm vụ lập pháp, trong đó có 49 dự án luật và 4 nghị quyết quy phạm, cùng với 13 nhóm nhiệm vụ về kinh tế – xã hội và 13 nhóm vấn đề khác phục vụ hoạt động giám sát. Tổng thời gian làm việc của kỳ họp dự kiến kéo dài khoảng 40 ngày – mức dài kỷ lục trong lịch sử nghị trường.

Trước khối lượng công việc lớn và yêu cầu cao về chất lượng, việc đổi mới phương thức tổ chức là tất yếu. Ông Hiển cho biết, Quốc hội đã đẩy mạnh ứng dụng mô hình Quốc hội điện tử, khai thác trí tuệ nhân tạo trong toàn bộ các khâu hoạt động, từ công tác hành chính, thẩm tra, đến nghiên cứu, lập pháp.

ông Nguyễn Văn Hiển – Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội

Từ ngày 15/9, Văn phòng Quốc hội đã chuyển sang mô hình không giấy tờ, toàn bộ hoạt động nghiệp vụ đều được xử lý qua ứng dụng điện tử. Đại biểu Quốc hội sử dụng app 2.0 – công cụ hỗ trợ nghiên cứu, truy cập tài liệu, gửi ý kiến và thực hiện các tác vụ chuyên môn nhanh chóng, tiện lợi.

“Có thể nói, Quốc hội hiện là một trong những cơ quan đi đầu trong chuyển đổi số, và các đại biểu là những người tiên phong trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ hoạt động nghị trường,” ông Hiển nhấn mạnh.

Về công tác điều hành, để bảo đảm hiệu quả và tiết kiệm thời gian, kỳ họp này sẽ không nghỉ giữa kỳ họp, thay chất vấn trực tiếp bằng việc gửi câu hỏi trước cho người có trách nhiệm, và tổ chức thảo luận theo nhóm lĩnh vực có liên quan. Cách làm này, theo ông sẽ giúp các cơ quan chuẩn bị dự án luật phối hợp chặt chẽ hơn ngay từ đầu, đồng thời giúp đại biểu có điều kiện phát hiện sớm sự chồng chéo hoặc không thống nhất giữa các luật. Chẳng hạn, khi thảo luận các dự án Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học hay Luật Giáo dục nghề nghiệp – những lĩnh vực có liên quan mật thiết – việc bố trí chung một phiên giúp các cơ quan thẩm tra, soạn thảo có thể tiếp thu, chỉnh sửa đồng bộ và khoa học hơn.

Giải đáp thêm câu hỏi của phóng viên về việc tổ chức các phiên thảo luận tại tổ và tại hội trường, ông Hiển cho biết, sau khi sắp xếp lại các đơn vị hành chính, cả nước hiện còn 34 tỉnh, thành phố, thay vì 63 như trước đây. Trước kia, các kỳ họp Quốc hội được bố trí 19 tổ thảo luận, nhưng nay, để bảo đảm hài hòa giữa đại biểu trung ương và địa phương, giữa các vùng miền và số lượng hợp lý, số tổ được điều chỉnh còn 16 tổ. Toàn bộ các phòng họp hiện nay đều là phòng họp thông minh, được trang bị hiện đại, thuận tiện cho thảo luận và điều hành.

Về công tác chuẩn bị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ba lần họp (các phiên 48, 49 và 50) để cho ý kiến về chương trình kỳ họp. Đồng thời, Thường trực Đảng ủy Quốc hội và Đảng ủy Chính phủ đã hai lần làm việc để rà soát, thống nhất các nội dung chuẩn bị. “Các khâu chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 10 đã được tiến hành chu đáo, khoa học, bảo đảm đúng quy trình và đạt hiệu quả cao nhất,” ông Hiển khẳng định.

Đổi mới tư duy lập pháp để bảo đảm chất lượng và tiến độ

Trả lời câu hỏi về việc gộp thảo luận các dự án luật, ông Nguyễn Mạnh Cường – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, đây là giải pháp tối ưu và khả thi nhất để hoàn thành khối lượng công việc đồ sộ của Kỳ họp thứ 10. Ông khẳng định, việc nhóm thảo luận các dự án luật hoặc báo cáo trong cùng một lĩnh vực không đồng nghĩa với việc giảm chất lượng, mà ngược lại, còn giúp đại biểu có cái nhìn toàn diện, phát hiện kịp thời mâu thuẫn, chồng chéo và bất cập trong hệ thống pháp luật, từ đó bảo đảm tính thống nhất và khả thi cao hơn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng lập pháp. Trong đó, trọng tâm là đổi mới tư duy lập pháp, chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc, giao Chính phủ quy định chi tiết những nội dung thường xuyên thay đổi để bảo đảm tính ổn định của luật; nâng cao trách nhiệm của cơ quan trình, cơ quan thẩm tra và đại biểu Quốc hội; thực hiện nghiêm các quy định mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; đồng thời ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quá trình xây dựng luật, cắt giảm thủ tục hành chính, khuyến khích đại biểu nghiên cứu trực tuyến thông qua app của Quốc hội.

Theo ông Cường, việc áp dụng kỹ thuật “một luật sửa nhiều luật” đã từng được triển khai trong nhiều kỳ họp trước và chứng minh hiệu quả trong việc khắc phục sự chồng chéo, tạo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Chưa sửa Luật Đất đai để bảo đảm đánh giá toàn diện và ban hành nghị quyết tháo gỡ vướng mắc

Trả lời câu hỏi liên quan đến việc chưa sửa Luật Đất đai tại kỳ họp này, bà Phạm Hồng Yến – Thường trực Ủy ban Kinh tế – Tài chính của Quốc hội cho biết, Luật Đất đai năm 2024 đã được ban hành và có hiệu lực từ ngày 01/8/2024. Đây là đạo luật quan trọng, tác động sâu rộng đến nền kinh tế, doanh nghiệp và đời sống người dân. Trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang tập trung ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng bền vững và sắp xếp tinh gọn bộ máy chính quyền hai cấp, việc sửa đổi toàn diện Luật Đất đai cần được tiến hành trên cơ sở đánh giá đầy đủ, toàn diện và có tính liên thông.

Do đó, trước mắt, Quốc hội dự kiến sẽ ban hành một nghị quyết để tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai luật, đặc biệt liên quan đến cơ chế xác định giá đất và bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Giải pháp này nhằm bảo đảm hiệu quả quản lý, khai thác hợp lý nguồn lực đất đai, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao hiệu lực của hệ thống pháp luật về đất đai.

Giải pháp tăng trưởng hai con số

Trả lời câu hỏi về các giải pháp tăng trưởng hai con số mà Quốc hội sẽ thảo luận, bà Phạm Hồng Yến cho biết, năm 2026 là năm đầu tiên thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2026–2030, với mục tiêu tăng trưởng hai con số. Theo dự báo, năm 2025, Việt Nam có thể đạt tốc độ tăng trưởng 8%, nằm trong nhóm cao nhất khu vực, tạo tiền đề quan trọng cho giai đoạn phát triển mới.

Trong năm 2026, trọng tâm chính sẽ là duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, khơi thông mọi nguồn lực phát triển; tái cơ cấu nền kinh tế gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, trong đó tập trung vào các ngành mới nổi như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn.

Cùng với đó, Việt Nam sẽ nâng cao năng lực tự chủ chiến lược, sức cạnh tranh và khả năng chống chịu của nền kinh tế, phát triển hạ tầng đồng bộ, đầu tư mạnh cho giáo dục, y tế, văn hóa, và mở rộng an sinh xã hội. Đặc biệt, mục tiêu lớn là xây dựng Việt Nam trở thành trung tâm tài chính và đổi mới sáng tạo của khu vực, củng cố niềm tin thị trường và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Bà Yến cho biết thêm, các nội dung này sẽ tiếp tục được cụ thể hóa trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội và sẽ là nội dung trọng tâm trong phiên thảo luận tại hội trường về kết quả năm 2025 và định hướng năm 2026.