Lộ trình tăng lãi suất của NHTW Nhật đang bị cản trở

NHTW Nhật Bản - BOJ

Tiền lương thực tế giảm

Bộ Lao động Nhật vừa cho biết, tiền lương thực tế đã điều chỉnh theo lạm phát, một yếu tố chính quyết định sức mua của hộ gia đình tại Nhật, đã giảm 2,1% vào tháng 3 so với cùng kỳ năm trước, sau khi giảm 1,5% vào tháng 2 và giảm 2,8% vào tháng 1.

Lạm phát giá tiêu dùng mà Bộ Lao động sử dụng để tính tiền lương thực tế, bao gồm giá thực phẩm tươi sống nhưng không bao gồm chi phí thuê nhà, đã tăng 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 3, mặc dù giảm nhẹ so với mức tăng 4,3% của tháng 2, nhưng vẫn ở mức cao do chi phí thực phẩm tăng.

Trong khi lương thường xuyên, hay lương cơ bản, chỉ tăng 1,3% vào tháng 3, cùng tốc độ như tháng 2 (sau khi số liệu tháng 2 được điều chỉnh giảm).

Nhưng lương làm thêm giờ giảm 1,1%, sau mức tăng trưởng 2,4% đã điều chỉnh của tháng 2. Đây là lần đầu tiên lương làm thêm giờ giảm kể từ tháng 9 và là mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 4 năm ngoái, cho thấy hoạt động kinh doanh có khả năng chậm lại.

Mặc dù vào tháng 3, các công ty lớn của Nhật Bản trung bình đã đồng ý tăng lương hơn 5% trong các cuộc đàm phán lương mùa xuân hàng năm, nhưng tác động của việc tăng lương như vậy thường bắt đầu xuất hiện trong dữ liệu tiền lương của chính phủ vào tháng 4 hoặc sau đó.

“Nhìn về phía trước, tiền lương thực tế có khả năng sẽ tăng theo hướng tích cực”, Masato Koike - Chuyên gia kinh tế cấp cao tại Sompo Institute Plus cho biết, đồng thời nói thêm rằng giá dầu thấp hơn và đồng yên mạnh hơn sẽ gây áp lực giảm giá nhập khẩu và kiểm soát lạm phát.

Tuy nhiên theo chuyên gia này, sự suy thoái kinh tế toàn cầu do thuế quan của Mỹ có thể gây nguy cơ làm chậm đà tăng lương.

Trong khi đó, dữ liệu riêng của bộ nội vụ cho thấy chi tiêu hộ gia đình của Nhật Bản tăng 2,1% so với cùng kỳ năm trước, tốt hơn nhiều so với dự báo trung bình của thị trường là tăng 0,2%. Trên cơ sở điều chỉnh theo mùa, chi tiêu tăng 0,4% so với tháng trước.

Một quan chức của bộ nội vụ cho biết sự gia tăng chi tiêu cho tiện ích và giải trí đã đẩy các con số chung lên. Tuy nhiên, quan chức này cho biết người tiêu dùng vẫn đang cắt giảm chi tiêu cho các mặt hàng thực phẩm vì giá cả tăng cao.

“Tiền lương thực tế dự kiến ​​sẽ được cải thiện, nhưng khó có thể hình dung được mức tiêu dùng sẽ tăng đáng kể khi đối mặt với tình hình bất ổn ngày càng gia tăng” như thuế quan, Koike của Sompo Institute Plus cho biết.

Bài toán khó cho BOJ

Dữ liệu tiền lương và chi tiêu hỗn hợp nêu bật triển vọng tăng trưởng đầy thách thức của Nhật Bản, khi nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu phải đối mặt với các mối đe dọa về thuế quan. Số liệu về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) quý đầu năm của Nhật sẽ được công bố vào tuần tới và các nhà kinh tế đang dự báo GDP sẽ giảm.

Tăng trưởng yếu ớt đang thách thức đối với lộ trình tăng lãi suất của BOJ. Biên bản cuộc họp chính sách tháng 3 của BOJ vừa được công bố mới đây cũng cho thấy các nhà hoạch định chính sách đang bất đồng về thời điểm tăng lãi suất do sự không chắc chắn bắt nguồn từ các chính sách thuế quan của Mỹ gia tăng.

“Những rủi ro bất lợi bắt nguồn từ các chính sách của Mỹ đã tăng nhanh chóng và tùy thuộc vào những diễn biến trong tương lai của chính sách thuế quan của Mỹ, rất có thể những rủi ro này thậm chí sẽ có tác động tiêu cực đáng kể đến nền kinh tế thực của Nhật Bản”, một thành viên cho biết. Cũng chính bởi vậy, thành viên này cho rằng BOJ “cần phải đặc biệt thận trọng khi cân nhắc thời điểm tăng lãi suất tiếp theo”.

Tuy nhiên một thành viên khác lại cho rằng, ngay cả khi sự không chắc chắn gia tăng, BOJ không phải lúc nào cũng có nghĩa vụ phải thực hiện chính sách tiền tệ theo cách quá thận trọng. BOJ “có thể phải đối mặt với tình huống mà họ phải hành động quyết đoán”, thành viên này cho biết.

Trong khi một thành viên khác phát biểu, BOJ nên tính đến kỳ vọng lạm phát của các công ty và hộ gia đình, rủi ro tăng giá và tiến triển trong việc tăng lương khi đưa ra quyết định chính sách tại cuộc họp tiếp theo.

Tại cuộc họp ngày 18-19/3, BOJ giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5%. Thống đốc Kazuo Ueda đã cảnh báo về sự gia tăng bất ổn kinh tế toàn cầu tại một cuộc họp báo sau cuộc họp, đồng thời chỉ ra rủi ro rằng chi phí thực phẩm tăng và tăng trưởng tiền lương mạnh hơn dự kiến ​​có thể đẩy lạm phát cơ bản ở Nhật Bản lên cao.

Tại cuộc họp chính sách tiền tệ diễn ra ngày 30/4 – 1/5, BOJ một lần nữa quyết định giữ nguyên lãi suất. Phát biểu tại buổi họp báo sau cuộc họp chính sách, ông Ueda cho biết thời điểm lạm phát cơ bản hội tụ về mục tiêu 2% của BOJ đã bị “lùi lại một chút”. Bình luận này, theo các nhà phân tích, về cơ bản là báo hiệu tạm dừng tăng lãi suất để làm rõ hơn về hậu quả từ chính sách thuế quan của Mỹ.