Lời cảnh tỉnh từ đồ uống vỉa hè trong mùa nắng nóng

Mía đá, nước dừa và mặt trái của sự tiện lợi

Gần như bất cứ con đường nào ở thành phố vào mùa nóng cũng có thể bắt gặp vài xe mía đá, quầy nước dừa hay xe nước ép trái cây lề đường. Các thùng đá được đặt sát mặt đường, máy ép mía không có nắp che, lưỡi dao quay sát sàn đất, người bán tay trần thoăn thoắt gọt vỏ dừa...Tất cả đều diễn ra trong môi trường bụi bặm, nắng nóng. Nước đá dùng kèm lại thường được sản xuất từ nước không đảm bảo vệ sinh, chưa qua tiệt trùng.

Chị Nguyễn Thị Hoa, nhân viên văn phòng tại quận 1 (TP.Hồ Chí Minh), chia sẻ: “Giữa trời nắng, đi ngoài đường chỉ cần thấy xe mía đá là mình ghé vào ngay. Nhanh, rẻ, uống cái mát liền, tiện hơn vào quán nhiều. Mình cũng biết có thể không sạch nhưng nghĩ ‘uống một ly chắc không sao’.”

Còn anh Trần Đức Long, tài xế xe công nghệ tại Hà Nội, cũng có chung quan điểm: “Tụi em chạy xe ngoài đường cả ngày, nắng nóng thì cứ thấy xe nước dừa là dừng. 15.000 - 20.000 đồng là có quả dừa mát rượi, uống tỉnh người ngay. Chứ vào cửa hàng tiện lợi hay quán cà phê thì mất thời gian lắm.”

Những chia sẻ này phản ánh thực tế: người tiêu dùng vẫn đặt sự tiện lợi và tiết kiệm lên hàng đầu, bất chấp những nguy cơ về vệ sinh. Trong khi đó, phần lớn các quầy bán hàng này hoạt động tự phát, không giấy phép, không qua kiểm tra an toàn thực phẩm định kỳ.

Sức khỏe là không thể đánh đổi

Các chuyên gia y tế đã nhiều lần cảnh báo: nước mía, nước dừa hay bất kỳ thực phẩm nào không được xử lý và bảo quản đúng cách đều tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn E. coli, tụ cầu vàng, ký sinh trùng hoặc dư lượng hóa chất độc hại. Trong môi trường nắng nóng, tốc độ phát triển của vi khuẩn còn tăng nhanh gấp nhiều lần, làm tăng nguy cơ ngộ độc cấp tính, viêm dạ dày, ruột, tiêu chảy và các bệnh đường ruột khác.

Một nghiên cứu của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho thấy, gần 30% mẫu nước đá lấy từ các xe mía đá, nước giải khát vỉa hè không đạt tiêu chuẩn vi sinh. Trong khi đó, người tiêu dùng vì thói quen hoặc thiếu hiểu biết vẫn tiếp tục tiêu thụ loại thực phẩm “rẻ và tiện” này hàng ngày.

Chúng ta không thể kỳ vọng mọi quầy hàng rong đều đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh cao. Nhưng người tiêu dùng hoàn toàn có thể lựa chọn. Hãy ưu tiên các địa điểm bán hàng sạch sẽ, có dụng cụ bảo quản rõ ràng, người bán có đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang. Nói không với đá cây không rõ nguồn gốc, thiết bị pha chế han gỉ, thực phẩm không che đậy.

Về lâu dài, cần khuyến khích các mô hình bán hàng rong hiện đại: xe đẩy inox, có kính chắn, có đăng ký kinh doanh và kiểm tra vệ sinh định kỳ. Chính quyền địa phương cần vào cuộc để quy hoạch các khu bán hàng vỉa hè đạt chuẩn, thay vì để tự phát và thiếu kiểm soát.

Không thể đánh đổi sức khỏe vì tiết kiệm vài phút hay vài nghìn đồng. Là người tiêu dùng, chúng ta không chỉ có quyền chọn lựa, mà còn có trách nhiệm với chính mình.