Modigliani: Sự rung động sáng tạo

Triển lãm là một sự trở về

“Modigliani và cuộc phiêu lưu Montparnasse” là tên gọi cuộc Triển lãm kỷ niệm 100 năm ngày mất họa sĩ Ademeo Modigliani (1920-2020), diễn ra từ những ngày vừa qua cho đến ngày 16/2/2020 tại quê nhà của ông, Livorno, Italia. Theo đó, Bảo tàng thành phố Livorno cùng Viện Restellini ở Paris với sự tham gia của Quỹ Livorno mang đến cho công chúng cơ hội chiêm ngưỡng 14 kiệt tác và 12 bức vẽ của Modigliani hiếm khi được giới thiệu rộng rãi, từ bộ sưu tập Netter và Alexandre được chỉnh sửa bởi Marc Restellini.

Con tem kỷ niệm 100 năm ngày mất họa sĩ Amedeo Modigliani

Ông Marc Restellini cho biết: “Triển lãm là một sự trở về, tôi rất vui với dịp này, xin cảm ơn và chúc mừng ban tổ chức thành phố đã nhanh quyết định dẫn đến sự kiện này. Không thể có quyết định nào tốt hơn để đưa triển lãm của Modigliani đến thành phố quê nhà của họa sĩ, vào dịp kỷ niệm một trăm năm ngày mất ông ấy. Triển lãm này là một dịp độc đáo và không thể lặp lại. Một sự kiện mà đối với Livorno có một giá trị đặc biệt. Amedeo Modigliani trở về quê hương”. Trong khi đó, Thị trưởng Luca Salvetti nói: "Livorno đã chuẩn bị tất cả để đón tiếp tất cả những người yêu mến đến chào đón họa sĩ vĩ đại Modigliani". Bên cạnh triển lãm nói trên, theo thông tin từ Art Life, Poste Italiane cũng kỷ niệm sự kiện này bằng một con tem trích từ chân dung bức tranh của "Nữ khỏa thân nằm trên đệm trắng" Con tem đóng dấu huyền thoại Modigliani.

Modigliani là một trong các nhà danh họa nổi tiếng nhất của thời đại. Ông sinh năm 1884 tại Livorno, Italia, trong một gia đình Do Thái theo đạo Chính Thống, nhưng ông sống và làm việc chủ yếu tại Pháp. Vào thời kỳ ban đầu sinh sống tại thành phố Paris, Modigliani đã bị ảnh hưởng bởi Cézanne. Các năm giữa 1909 và 1915 là thời gian Modigliani chú tâm tới ngành điêu khắc nhiều hơn.

Mối tình đầu của Modigliani tại Paris là với cô Beatrice Hastings, một nhà thơ và nhà báo người Anh. Ngày nay, chân dung nàng Beatrice này còn thấy trong số các họa phẩm của Modigliani. Mùa hè năm 1917, chàng họa sĩ bất hạnh đã gặp và kết hôn Jeanne Hébuterne, một sinh viên nghệ thuật trẻ hơn Modigliani 14 tuổi. Đây là cuộc tình có ý nghĩa quan trọng nhất đối với sự nghiệp của Modigliani. Từ nàng thơ Hesbuterne, Modigliani đã vẽ nên những tác phẩm xuất sắc nhất, trong đó có những bức tranh khỏa thân gây ra tranh cãi gay gắt thời ấy, bởi nó tỏa ra một thứ xúc cảm mạnh mẽ, chân thực chưa từng xuất hiện trước đó ở bất cứ họa sĩ nào.

Một phong cách nghệ thuật hiện đại

Họa sĩ Đinh Cường sinh thời có lần viết về tranh Modigliani: Nhớ lại đầu thập niên 1960 ở Sài Gon, chúng tôi, những họa sĩ trẻ, đang hăng say vẽ, tìm tòi, sáng tạo... đã bị mê hoặc lúc nào không hay bởi những chân dung thiếu nữ của Modigliani, với chiếc cổ dài như con thiên nga, mà người họa sĩ đã phát hiện, như tìm được chân lý. Những năm đầu tiên khi đến Mỹ, có dịp đi các viện bảo tàng mỹ thuật, tôi đều tìm đến phòng có treo tranh Modigliani mà đứng lặng nhìn, xúc động.

Stéphane Guégan, nhà sử học và phê bình mỹ thuật Pháp nhận định về tranh Modigliani: Những nét thơ mộng tinh tế, những đường cong thần kỳ của một phong cách nghệ thuật hiện đại mà không chắp vá các thủ thuật của avant-garde. Một nghệ sĩ lớn lên từ sự dịu dàng của vùng Toscanes.

Modigliani có một phong cách rất riêng, và uyển chuyển, nhất là ở những bức tranh cuối cùng, có lẽ là những bức tuyệt nhất. Chủ nghĩa hiện đại đã định tặng ông một bữa tiệc phù hoa, nơi mà luật của cái mới không giấu nổi những sự phá sản của thế kỷ. Ngoài Picasso và Matisse, ai khác có thể phản ứng nhanh đến thế với những cảnh báo của Appollinaire? Sự biến dần của tranh khỏa thân như một dấu hiệu của sự suy tàn nói chung.

Tác giả Arthur Pfannstiel trong cuốn sách “Modigliani và tác phẩm” cho biết: Modigliani đã vẽ tất cả 372 họa phẩm, nhiều bức đã bị thất lạc, có bức giá trị lên tới hàng trăm ngàn Mỹ kim. Năm 1921, Zborowski đã tổ chức một cuộc triển lãm tranh tại Paris để tưởng niệm về Modigliani và đây là lần đầu tiên, công chúng đã tán thưởng những họa phẩm của ông. Trong thập niên 1920, các họa phẩm của Modigliani được triển lãm luân lưu tại các thành phố lớn Zurich, London, New York và Geneva, rồi trong các thập niên tiếp theo, các viện bảo tàng lớn của các nước Ý, Anh, Pháp, Đức và Hoa Kỳ đều tìm mua các họa phẩm của Modigliani trong đó các bức vẽ khỏa thân đã được xếp ngang hàng với các họa phẩm của các nhà danh họa Giorgione, Titian, Ingres, Velásquez, Manet và Renoir. Ngày nay, danh tiếng của Modigliani vẫn rực sáng trong biên niên sử của nền nghệ thuật hiện đại, và những tác phẩm của ông vẫn mang một bí mật rung động, bi thảm của sự sáng tạo đầy độc đáo.