Mùa ếch ngủ đông

Thuở ấu thơ, mỗi buổi chiều, tôi vẫn thường xách chiếc giỏ nan, lon ton chạy theo anh trai đi đào ếch đồng chiêm. Trong những chiếc hang nhỏ dọc theo bờ cỏ êm, đám ếch đang say tròn giấc ấm. Đầu đông là thời điểm ếch đồng béo nhất. Bởi lẽ, lúc này đây, lượng mỡ dự trữ của nó vẫn chưa bị tiêu hao.

Muốn bắt ếch phải có bí quyết riêng

Chúng tôi xăng xái chạy hết bờ ruộng này sang bờ ruộng nọ để lần tìm vết tích dẫn đến hang ếch ngủ đông. Thường thì hang ếch nằm ẩn náu kín đáo sau lớp cỏ dày chằng chịt nên phải rà soát thật kỹ và dựa theo những dấu hiệu nhận biết riêng mới phát hiện được.

Khi tìm thấy hang ếch, anh tôi nhanh nhảu đào đất để cái hang rộng thêm một chút cho đến lúc mõm ếch ló lên thì khéo léo luồn tay vào bắt lấy. Mỗi lần cầm trên tay con ếch to béo, anh trai tôi lại cười lớn: “Chạy đâu cho thoát!”. Giỏ ếch treo bên hông tôi cứ thế nặng dần. Đám ếch bị nhốt trong giỏ cố gắng giãy đạp và nhảy lên loạt soạt.

Dù không phải là người trực tiếp đào bắt được những chú ếch tròn ủng ấy, nhưng tôi vẫn luôn thấy sướng vui khó tả. Cứ thế, anh em tôi rong ruổi hết thửa ruộng này đến thửa ruộng khác đào ếch cho đến lúc trời sẫm tối.

Sau những buổi chiều đi đào ếch vất vả mà đầy ắp niềm vui, anh tôi tranh thủ đạp xe lên thị trấn bán phần lớn số ếch cho các quán ăn để lấy tiền đóng học phí. Phần còn lại, thường là những con ếch to nhất tôi đã chọn sẵn được mẹ chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn bổ sung thêm cho bữa cơm thanh đạm ngày đông.

Ếch xào cà lá lốt, ếch chiên xù, ếch om chuối xanh hay ếch băm sả ớt đều là những món rất ngon. Vị thịt ếch đồng thơm béo tuyệt vời. Anh em tôi cứ vừa ăn vừa tấm tắc khen: “Thịt ếch là thịt gà đồng”. Mẹ nhìn chúng tôi ăn ngon lành mà đôi mắt sáng ánh cười lấp lánh.

Trên cánh đồng làng, không thửa ruộng nào sót dấu chân của anh em tôi. Chiều chiều xách giỏ nan lăng xăng chạy theo anh trai ra đồng, tôi đã học hỏi được rất nhiều bí quyết bắt ếch. Còn nhớ, đầu tiên anh dạy tôi cách phân biệt hang ếch với hang cua hay hang rắn, rồi sau đó, khi đã tìm đúng hang ếch thì phải vừa đào đất sâu xuống vừa quan sát thật kỹ để chờ đến lúc mõm nó nhú ra là ngay lập tức thò tay tóm lấy và nắm thật chặt kẻo da ếch trơn dễ tuột mất. Những hôm đầu học việc, tôi chỉ đào được những con nhái bén. Rồi dần dần, tôi cũng đào được ếch choai…

Những mùa đông chầm chậm trôi qua mang tuổi thơ đi xa sang phía bên kia bến bờ ký ức. Bây giờ, đồng quê đang nhiễm đầy hóa chất độc hại từ thuốc bảo vệ thực vật nên ếch đồng cũng trở nên khan hiếm hơn xưa. Một phần vì thế mà ngày nay, những đứa trẻ bằng tuổi tôi thuở ấy cũng chẳng mặn mà gì với việc xách giỏ đi đào ếch mỗi độ đông sang.

Thỉnh thoảng, trong những bữa tiệc vui ở làng tôi vẫn có thịt ếch, nhưng chỉ là món thịt ếch công nghiệp nhão mềm, nhạt thếch. Chợt thấy thòm thèm những miếng đùi ếch săn chắc, giòn tan và ngọt bùi cả một thời thơ ấu.

Đêm nay, khi nằm gối đầu kề bên ô cửa sổ, tôi nghe văng vẳng vọng lại từ phía đồng xa một tiếng ếch ngủ đông…

Phan Đức Lộc