Nâng cao vị thế nhờ ứng phó hiệu quả với Covid-19

Ông Adam Sitkoff

Đây là nhận định được ông Adam Sitkoff - Giám đốc điều hành của AmCham chia sẻ với Thời báo Ngân hàng.

Nhìn nhận của ông và cộng đồng DN Mỹ tại Việt Nam về tình hình kiểm soát dịch Covid-19?

Chúng tôi rất cảm kích khi lãnh đạo Việt Nam đã thực hiện các bước nghiêm túc và phù hợp để giảm thiểu thiệt hại từ loại virus khủng khiếp này. Các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt vừa qua có thể khiến nhiều người cảm thấy không được thoải mái, nhưng rõ ràng các hành động của Chính phủ đã giúp ngăn chặn sự lây lan của virus một cách hiệu quả. Thành công ở đây không chỉ là về số ca nhiễm thấp mà còn giúp tạo ra cảm giác an toàn để mọi người cảm thấy tin tưởng. Cộng đồng DN Hoa Kỳ luôn sát cánh với người dân Việt Nam và cam kết hợp tác với chính quyền Việt Nam để hỗ trợ cộng đồng vượt qua đại dịch này.

Gần đây một loạt dấu hiệu từ các nền kinh tế lớn cho thấy họ đang muốn giảm bớt phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc. Ông đánh giá như thế nào về xu hướng này?

Các công ty và nhà đầu tư (NĐT) Mỹ từ lâu đã phàn nàn về các chính sách thương mại và công nghiệp của Trung Quốc đã khiến các DN Mỹ gặp bất lợi trong cạnh tranh. Các vấn đề mang tính cấu trúc như chi phí cao hơn, rủi ro ngày càng tăng và cảm nhận không công bằng tiếp tục là những vấn đề mà nhiều công ty nước ngoài đang hoạt động tại Trung Quốc nhận thấy.

Cuộc chiến thương mại trước khi dịch Covid-19 xảy ra đã nêu bật những lo ngại về việc tập trung sản xuất ở một quốc gia duy nhất. Đại dịch càng làm cho những mối quan ngại đó trở nên rõ ràng hơn với tất cả mọi người. Thời gian qua, Việt Nam đã nắm bắt được một phần từ việc chuỗi cung ứng dịch chuyển khỏi Trung Quốc và tôi cho rằng xu hướng dịch chuyển sản xuất này sẽ tiếp tục diễn ra và dòng vốn sẽ vào các nước như Việt Nam. Việc Chính phủ Việt Nam ứng phó hiệu quả với đại dịch Covid-19 sẽ tiếp tục nâng cao vị thế của Việt Nam như một thị trường hấp dẫn.

Tuy nhiên, đang có những thách thức gì để có thể thu hút được dòng vốn từ xu hướng chuyển dịch này, thưa ông?

Các DN Hoa Kỳ đã đóng góp hàng tỷ USD đầu tư nước ngoài, tạo ra hàng chục ngàn việc làm trực tiếp, hàng trăm ngàn việc làm gián tiếp và đóng góp một phần đáng kể vào xuất khẩu và doanh thu thuế của Việt Nam. Các DN Mỹ ở Việt Nam hoạt động đa dạng trong các lĩnh vực, từ kinh doanh mỹ phẩm, nước ngọt, ô tô, máy bay, phần mềm, hàng công nghiệp, dịch vụ giáo dục, ứng dụng di động, dịch vụ tài chính và pháp lý đến các sản phẩm nông sản… Và các NĐT Mỹ vẫn luôn lạc quan về triển vọng kinh doanh tại Việt Nam.

Tuy nhiên, chúng ta đang sống trong một thế giới cạnh tranh. Hầu như mọi quốc gia trong khu vực đều đang nỗ lực phát triển một nền kinh tế hiện đại và điều này sẽ giúp thu hút các dòng đầu tư trong tương lai và việc làm lương cao cho người dân nước họ. Vì nhiều lý do khác nhau, ngày càng có nhiều công ty đang tìm cách chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc. Các DN sẽ đi đến bất cứ nền kinh tế nào mà họ thấy môi trường hấp dẫn nhất. Do đó để Việt Nam thành công trong thu hút hơn nữa, chúng ta cần kiểm soát, giải quyết được các hạn chế còn tồn tại đâu đó như tệ quan liêu, kém hiệu quả hay khung pháp lý cần ổn định và có thể dự đoán được...

Việt Nam cần tăng tốc số hóa nền kinh tế

Vậy là Việt Nam còn nhiều vấn đề cần cải thiện trong thời gian tới?

Đúng vậy, đâu đó, các thành viên của AmCham chúng tôi vẫn quan ngại về những thay đổi trong chính sách và các quy định không phù hợp với các thông lệ quốc tế. Những thay đổi này khiến nhiều NĐT gặp rủi ro và trở ngại đáng kể trong việc thực hiện đầu tư của họ. Vì vậy, AmCham tiếp tục khuyến khích cần có những cải tiến liên tục như trong phát triển cơ sở hạ tầng (CSHT), bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, cải cách giáo dục, đảm bảo chính sách pháp luật và thuế nhất quán cũng như cần tăng cường tính minh bạch tại Việt Nam. Tiến bộ trong các lĩnh vực này không chỉ giúp thu hút thêm đầu tư nước ngoài, mà còn hỗ trợ cho tham vọng của Việt Nam để tự mình tiến đến các giai đoạn và lĩnh vực cạnh tranh kinh tế tiếp theo.

Có rất nhiều điều mà Chính phủ có thể làm ngay lúc này để giúp cho Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn đối với dòng vốn FDI. Ví dụ: chúng ta cần tăng tốc sử dụng chính phủ điện tử, thương mại điện tử, ngân hàng điện tử, fintech, điện toán đám mây hiện đại và về mặt tổng thể giảm các loại giấy tờ, thủ tục hành chính hay giao dịch tiền mặt cho tất cả các DN… Việc tăng tốc thực hiện các mục tiêu kinh tế số này sẽ giúp giảm đáng kể chi phí hành chính và gánh nặng thời gian cho tất cả các DN và sẽ thu hút các NĐT mới.

Một lĩnh vực đầy hứa hẹn khác là tiếp tục phát triển CSHT - đặc biệt là các dự án sạch. Đại dịch coronavirus đã thực sự làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống và nền kinh tế trên khắp hành tinh, nhưng giờ cũng là thời điểm tuyệt vời để Việt Nam hợp tác với Hoa Kỳ trong việc đưa CSHT hiện đại, hiệu quả vào đây để cải thiện khả năng cạnh tranh của Việt Nam.

Nhìn nhận của ông về triển vọng đầu tư, thương mại Việt-Mỹ thời gian tới?

Đã 26 năm kể từ khi Việt Nam và Hoa Kỳ khởi động lại mối quan hệ thương mại sau chiến tranh. Những gì bắt đầu khiêm tốn vào năm 1994 - chỉ với 220 triệu USD thương mại - đã tăng lên hơn 60 tỷ USD hiện nay. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, việc Việt Nam luôn thặng dư thương mại trong thời gian dài với Mỹ - và vẫn tiếp tục đà tăng - cho thấy đây là bước đi không bền vững. Đây là một vấn đề, đặc biệt là khi Tổng thống Donald Trump cam kết theo đuổi thương mại công bằng và có đi có lại.

Cách tốt nhất để giúp cân bằng mối quan hệ thương mại Mỹ-Việt là cải thiện môi trường kinh doanh và giảm thiểu rủi ro và gánh nặng mà các công ty Mỹ phải đối mặt ở đây.

Xin cảm ơn ông!