Ngân hàng dọn sạch tài khoản "ngủ đông"

Nhiều ngân hàng đóng tài khoản “ngủ đông”

Mới đây, Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) thông báo kế hoạch rà soát và đóng các tài khoản thanh toán không hoạt động trong thời gian dài, áp dụng cho toàn bộ khách hàng cá nhân và tổ chức. Theo SHB, kể từ tháng 12/2025, ngân hàng sẽ tiến hành đóng các tài khoản không phát sinh bất kỳ giao dịch nào trong vòng 24 tháng liên tục trở lên (tính đến ngày 30/10/2025) và có số dư bằng 0. Khi tài khoản bị đóng, toàn bộ các sản phẩm, dịch vụ liên quan như thẻ ghi nợ, SMS Banking, ngân hàng số… cũng sẽ chấm dứt hiệu lực.

SHB cho biết, việc rà soát nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo đảm an toàn dữ liệu, tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), đồng thời hạn chế phát sinh các loại phí không cần thiết đối với những tài khoản không còn nhu cầu sử dụng. Đây cũng được xem là biện pháp giảm thiểu rủi ro gian lận và bảo vệ quyền lợi khách hàng.

Thanh toán số phát triển mạnh mẽ đi kèm nhiều rủi ro gian lận

Đối với những khách hàng vẫn có nhu cầu duy trì tài khoản, SHB khuyến nghị thực hiện ít nhất một giao dịch như nộp tiền hoặc chuyển tiền trong thời hạn từ 5–10 ngày làm việc kể từ khi ngân hàng đăng tải thông báo trên website chính thức. Sau thời hạn này, nếu tài khoản vẫn không phát sinh giao dịch, ngân hàng sẽ tiến hành đóng theo đúng thỏa thuận đã ký kết.

Không chỉ SHB, trước đó nhiều ngân hàng như Sacombank, MB… cũng đã triển khai các biện pháp tương tự, bao gồm đóng tài khoản không hoạt động trong thời gian dài hoặc áp dụng phí duy trì, phí quản lý đối với những tài khoản không đáp ứng điều kiện về số dư và tần suất giao dịch. Gần đây, xu hướng thu phí đối với tài khoản “ngủ đông” ngày càng rõ nét, với mức phổ biến từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng mỗi tháng.

Đơn cử, VIB thông báo áp dụng chính sách phí mới từ tháng 12, theo đó các tài khoản thanh toán không phát sinh giao dịch trong 12 tháng liên tục sẽ bị thu 10.000 đồng/tháng (chưa bao gồm VAT), được gọi là phí “đóng băng tài khoản cá nhân”. Với những tài khoản không hoạt động nhưng số dư không đủ để thu phí, VIB sẽ trích toàn bộ số dư còn lại theo quy định và miễn phần phí chưa thu đủ.

BIDV cũng công bố chính sách thu phí tài khoản thanh toán dựa trên số dư bình quân. Cụ thể, tài khoản có số dư dưới 2 triệu đồng bị thu 5.000 đồng/tháng; từ 2–10 triệu đồng thu 3.000 đồng/tháng; từ 10 triệu đồng trở lên được miễn phí. Với tài khoản không phát sinh giao dịch trong một quý, BIDV áp dụng mức thu 30.000 đồng/quý.

Đáng chú ý, một số ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam còn áp dụng mức phí cao hơn. Standard Chartered Việt Nam thu 150.000 đồng/tháng đối với tài khoản không phát sinh giao dịch trong 12 tháng, trong khi HSBC Việt Nam thu 100.000 đồng/tháng với tài khoản không giao dịch từ 24 tháng trở lên.

Theo các ngân hàng, việc thu phí hay đóng tài khoản “ngủ đông” nhằm khuyến khích khách hàng chủ động rà soát, sử dụng hiệu quả các tài khoản đang sở hữu, đồng thời giảm chi phí quản lý và rủi ro phát sinh từ những tài khoản không còn nhu cầu sử dụng.

Làm sạch dữ liệu, giảm rủi ro gian lận

Từ góc độ quản lý, giới chuyên gia cho rằng động thái này nằm trong nỗ lực chung của toàn ngành Ngân hàng nhằm làm sạch dữ liệu khách hàng và chỉ duy trì các tài khoản “sống”. Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) nhấn mạnh, việc “xóa sổ” các tài khoản ngủ đông không chỉ giúp làm sạch dữ liệu mà còn tạo dựng niềm tin cho khách hàng, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi.

Thực tế, nhiều vụ lừa đảo, gian lận thời gian qua cho thấy không ít đối tượng lợi dụng các tài khoản không sử dụng, tài khoản cho thuê, cho mượn để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây khó khăn cho công tác truy vết và xử lý.

Hiện nay, Bộ Công an cho biết đang đề xuất xử lý hình sự các cá nhân có hành vi cho thuê tài khoản, cho mượn danh tính hoặc tiếp tay cho gian lận. Đồng thời, NHNN cũng đã dự thảo nghị định thay thế Nghị định 88/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ - ngân hàng, với mức phạt tăng lên gấp 4-5 lần so với hiện nay, tối đa có thể lên tới 200 triệu đồng đối với hành vi cho thuê, cho mượn tài khoản. Những động thái này cho thấy quyết tâm của cơ quan quản lý và các tổ chức tín dụng trong việc lập lại kỷ cương, tăng cường an toàn cho hệ thống thanh toán.

Song song với việc dọn dẹp tài khoản "ngủ đông", các ngân hàng cũng đang khẩn trương triển khai yêu cầu hoàn tất xác thực sinh trắc học đối với khách hàng, theo quy định tại Thông tư 17/2024/TT-NHNN và Thông tư 25/2025/TT-NHNN.

Theo đó, từ ngày 1/1/2026, các ngân hàng sẽ tạm ngừng giao dịch thanh toán bằng phương tiện điện tử (Mobile Banking, Internet Banking) đối với các tài khoản chưa cập nhật thông tin sinh trắc học. Với khách hàng tổ chức, nếu chưa cập nhật sinh trắc học của người đại diện hợp pháp, giao dịch trên các kênh điện tử cũng sẽ bị tạm dừng.

Để không bị gián đoạn, các ngân hàng đang liên tục gửi thông báo, khuyến nghị khách hàng đến điểm giao dịch gần nhất để được hỗ trợ cập nhật thông tin. Trường hợp Internet Banking bị gián đoạn, khách hàng vẫn có thể thực hiện giao dịch tại quầy sau khi hoàn tất thủ tục theo quy định.

Theo NHNN, việc siết chặt xác thực sinh trắc học là bước đi quan trọng nhằm bảo đảm “đúng người, đúng tài khoản”, hạn chế tối đa việc giả mạo danh tính, qua đó nâng cao an toàn cho các giao dịch điện tử.

Những biện pháp mạnh tay với tài khoản "ngủ đông" diễn ra trong bối cảnh thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đang tăng trưởng bùng nổ. Theo Vụ Thanh toán (NHNN), nhờ triển khai đồng bộ các đề án lớn như Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, thí điểm Mobile Money, chiến lược phát triển các hệ thống thanh toán…, đến nay giao dịch không dùng tiền mặt đã tăng khoảng 500 lần về số lượng và hơn 60 lần về giá trị so với năm 2005.

Riêng giai đoạn 2015-2025, giao dịch qua Internet tăng khoảng 59 lần về số lượng và 21 lần về giá trị; giao dịch qua Mobile tăng khoảng 280 lần về số lượng và 600 lần về giá trị. Thanh toán QR Code, phổ biến từ năm 2018, cũng tăng trên 700 lần về số lượng và hơn 400 lần về giá trị.

Quy mô và tốc độ tăng trưởng này đặt ra yêu cầu ngày càng cao về an toàn, bảo mật và chất lượng dữ liệu khách hàng. Bất kỳ “khe hở” nào từ những tài khoản không sử dụng, không được xác thực đầy đủ đều có thể trở thành điểm yếu cho tội phạm lợi dụng.

Theo số liệu mới nhất của NHNN, tính đến hết ngày 14/11/2025, toàn Ngành đã có hơn 136,1 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân và hơn 1,4 triệu hồ sơ khách hàng tổ chức được đối chiếu sinh trắc học qua căn cước công dân gắn chip hoặc ứng dụng VNeID – một con số cho thấy nỗ lực rất lớn trong việc chuẩn hóa dữ liệu.

Từ thực tế trên, các ngân hàng khuyến nghị khách hàng chủ động rà soát toàn bộ các tài khoản đang sở hữu, đặc biệt là những tài khoản ít hoặc không sử dụng trong thời gian dài. Nếu còn nhu cầu duy trì, khách hàng cần bảo đảm số dư tối thiểu hoặc phát sinh giao dịch theo quy định của từng ngân hàng; ngược lại, với những tài khoản không còn nhu cầu, việc chủ động đóng sớm sẽ giúp giảm rủi ro và tránh các khoản phí phát sinh.