Ngẩn ngơ nhớ đến tương Bần

Cuộc sống hiện đại đang len lỏi vào từng làng quê, nhưng làng Bần (nay là phường Bần Yên Nhân, thị xã Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên) vẫn giữ được nghề làm tương truyền thống có từ xa xưa.

Tương Bần ngày nay vẫn giữ nguyên bản công thức cổ truyền.

Từ xa xưa, tương là món nước chấm truyền thống của nhiều làng quê Bắc bộ. Ở làng Bần cũng vậy, ban đầu người dân làm tương để phục vụ nhu cầu của gia đình. Sau này phố sá mọc lên, tương Bần trở thành mặt hàng kinh doanh thêm, thậm chí nhiều nhà còn sản xuất quy mô lớn.

Phơi mốc trước khi đem đi ủ tương

Trải qua năm tháng, cho dù đời sống xã hội có nhiều thay đổi, nhưng người dân làng Bần vẫn cố gắng giữ nghề, truyền đời bí quyết làm ra loại nước chấm dân dã. Giữa muôn vàn loại nước chấm trên thị trường hiện nay, tương Bần vẫn có chỗ đứng riêng trong trong văn hóa ẩm thực Việt.

Tương vàng sậm, sánh đặc là đạt chất lượng cao

Nguyên liệu chính của tương Bần là gạo nếp, đỗ tương, muối, nước. Công đoạn sản xuất tương cũng lắm công phu, từ đồ gạo, rang đỗ cho đến ủ mốc phải rất cẩn thận. Gạo, đỗ làm tương phải được tuyển chọn kỹ càng, đảm bảo làm ra sản phẩm thơm ngon mà vẫn giữ được vị riêng của từng loại nguyên liệu.

Khi có nắng, các chum tương được mở nắp để phơi

Thời gian để cho ra lò một mẻ tương mất từ 1 - 3 tháng tùy thuộc vào thời tiết, bởi tương được ủ trong chum và đem phơi nắng. Tương được phơi cho tới khi có màu vàng sậm, sánh đặc, vị ngọt đậm mới đạt yêu cầu.

Các chum tương lần lượt được mở nắp khuấy đều

Trong thời gian phơi tương, hàng ngày nếu phải mở ra khuấy đều, xem độ đặc, loãng để chế thêm nước. Hết ngày, các chum tương lại được đậy kín để tránh nước mưa, hay ruồi muỗi sa vào.

Thương hiệu tương Bần đến nay được nhiều người biết đến

Trước đây, tương Bần phục vụ nhu cầu của gia đình, thì làm một lần ăn cả năm. Nay chuyển sang kinh doanh, phục vụ khách thập phương, thì làm quanh năm không hết việc. Do đó, mỗi hộ làm tương ít nhiều cũng tạo việc làm cho 5 -7 lao động, giúp người dân có thêm thu nhập.

Với người dân ở Bần Yên Nhân, tương giống như niềm tự hào

Cho dù phải cạnh tranh với nhiều loại nước chấm trên thị trường, nhưng những hộ làm tương Bần vẫn đang nỗ lực duy trì nghề truyền thống. Chính bản sắc quê hương, với vị thơm của đỗ tương, gạo nếp, vị đậm đà của muối cùng sắc vàng nâu óng ánh, mà tương Bần vẫn trở nên thân quen trong bữa ăn thời hiện đại.