Ngành Công Thương: Cần nhận diện sâu sắc tình hình để có chiến lược phù hợp

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết, nước ta đang ở trong một giai đoạn lịch sử đầy thử thách, khó khăn nhưng cũng nhiều thời cơ và thuận lợi mới. Ngành Công Thương cần có sự nhận diện sâu sắc, đánh giá đầy đủ về tình hình, có chiến lược và sách lược phù hợp quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội.

Sản xuất công, thương nghiệp tiếp tục được củng cố

Bộ Trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua là những người yêu nước nhất" các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Công Thương không quản khó khăn gian khổ, hăng hái tham gia các phong trào thi đua, viết nên những bản anh hùng ca trong những năm chiến tranh ác liệt, nay lại tiếp tục đạt được những thành tựu trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và hội nhập mạnh mẽ.

Sản xuất công nghiệp được củng cố, tiếp tục giữ vững vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội cả nước. Bình quân giai đoạn 2016-2020, ngành công nghiệp chiếm tỷ trọng 30% GDP và cũng là lĩnh vực có đóng góp lớn nhất cho ngân sách nhà nước. Tăng trưởng sản xuất công nghiệp giai đoạn 2016 – 2020 duy trì với tốc độ cao, bình quân 8%/năm; cơ cấu các ngành công nghiệp có sự chuyển biến tích cực, tăng tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo, giảm tỷ trọng ngành khai khoáng, phù hợp với tái cơ cấu ngành.

Thương mại trong nước giữ vững vai trò là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng với tốc độ tăng trưởng bình quân trên 9%/năm, đóng góp 12 – 13% GDP, thu hút khoảng 12,1% tổng lao động toàn xã hội, hỗ trợ tích cực giải quyết việc làm, nâng thu nhập, cải thiện chất lượng đời sống người dân, xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội, đồng thời góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy sự phát triển của cả nền kinh tế. Cung cầu, giá cả hàng hóa được giữ ổn định, kể cả trong giai đoạn cả nước gặp khó khăn do Covid-19.

Lực lượng quản lý thị trường được tổ chức theo mô hình ngành dọc, thống nhất từ Trung ương đến địa phương, ngày càng nâng cao chất lượng, triển khai đồng bộ, kịp thời nhiệm vụ, thể hiện vai trò chủ công trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Giai đoạn 2016 - 2020, trung bình mỗi năm lực lượng Quản lý thị trường xử lý khoảng 90.000 vụ vi phạm pháp luật góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, ổn định thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trong hội nhập kinh tế quốc tế, nhiều hiệp định thương mại song phương và đa phương đã được ký kết, đặc biệt là các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, tạo cơ hội để Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về kinh tế, thúc đẩy tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế. Đồng thời, giúp mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, đưa cán cân thương mại nghiêng về phía xuất siêu, cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu thay đổi theo hướng tích cực. Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân giai đoạn 2016 – 2020 đạt 10,5%/năm; nhập khẩu được kiểm soát tốt, nhiều chỉ tiêu trong Chiến lược phát triển xuất nhập khẩu bền vững giai đoạn 2011 – 2020 đã về đích trước kế hoạch...

Nhận diện tình hình để có chiến lược mới

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình cho biết, nước ta đang ở trong một giai đoạn lịch sử đầy thử thách, khó khăn nhưng cũng nhiều thời cơ và thuận lợi mới. Tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp; thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Các nước lớn tăng cường điều chỉnh chiến lược cạnh tranh gay gắt. Chủ nghĩa bảo hộ đang quay trở lại một cách khá rõ nét. Những tác động, ảnh hưởng từ bên ngoài ngày càng tăng khi nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, độ mở của nền kinh tế cao, sức chống chịu vẫn còn hạn chế. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 bùng phát, lan rộng ảnh hưởng rất lớn đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân và khả năng hoàn thành mục tiêu kế hoạch đề ra.

Trong bối cảnh đó, ngành Công Thương cần có sự nhận diện sâu sắc, đánh giá đầy đủ về tình hình, cần có chiến lược và sách lược phù hợp quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội mà Đảng, Quốc hội đã đề ra, trước mắt là “mục tiêu kép” - đẩy lùi dịch bệnh và không để đứt gãy các hoạt động kinh tế - xã hội, phấn đấu thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch ở mức cao nhất. Ông cũng đề nghị trong thời gian tới, phong trào thi đua yêu nước của ngành Công Thương cần tập trung vào thực hiện nhiệm vụ to lớn mà Đảng và Nhà nước đã giao.

Thứ nhất, xác định thể chế là khâu đột phá quan trọng của ngành, trong đó, đặc biệt lưu ý tới hoàn thiện hệ thống thể chế xử lý, ứng phó với các vấn đề về chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch và tác động đến các vấn đề về cạnh tranh, phòng vệ thương mại; tác động của những tiến bộ khoa học công nghệ nhanh chóng và đặc biệt là những tác động của dịch Covid-19 với cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và sự phân bố lại các trung tâm sản xuất và luồng thương mại toàn cầu… Bên cạnh đó, cần phải hoàn thiện thể chế để thúc đẩy phát triển cụm liên kết ngành công nghiệp chuyên môn hóa, phát huy hiệu quả cao hơn các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất; tăng cường các chính sách hỗ trợ hình thành một số doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam có quy mô lớn, có thương hiệu và năng lực cạnh tranh toàn cầu trong các ngành công nghiệp lớn của đất nước, dần thay thế các doanh nghiệp FDI; xây dựng và hoàn thiện các Luật như Luật Công nghiệp hỗ trợ, Luật Thương mại điện tử, Luật Phòng vệ thương mại, sửa đổi Luật Thương mại...

Thứ hai, tiếp tục tập trung tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, hiện đại, hội nhập và phát triển bền vững. Tập trung vào các vấn đề về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nền kinh tế nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của ngành, tận dụng thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 để số hóa, công nghệ hóa phương thức sản xuất, kinh doanh, giảm chi phí trong sản xuất công nghiệp và thương mại; phát triển các mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ số như thương mại điện tử và nâng cao khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và khu vực;

Tận dụng tối đa lợi thế về độ mở cửa thương mại lớn để phát triển nhanh, chuyên sâu một số ngành công nghiệp nền tảng, chiến lược, có lợi thế cạnh tranh và thu về lợi ích cao hơn trong chuỗi giá trị và tạo thuận lợi cho phát triển ngành, khai thác có hiệu quả quá trình tái cơ cấu lại chuỗi cung ứng toàn cầu và các cơ hội đầu tư từ các tác động của xung đột thương mại, dịch Covid-19 .

Thứ ba, tập trung thực hiện đồng bộ và triển khai hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực, các cam kết trong WTO và Cộng đồng Kinh tế ASEAN, đặc biệt là năng lực thực thi và hiện thực hóa các FTA để mở rộng thị trường xuất khẩu, kiểm soát có hiệu quả nhập khẩu.

Thứ tư, tập trung phát triển thương mại nội địa để khai thác có hiệu quả khu vực thị trường gần 100 triệu dân với sự gia tăng cao của tầng lớp trung lưu, trong đó, cần đẩy mạnh hiện đại hóa hệ thống hạ tầng thương mại và phát triển thương mại điện tử để khai thác có hiệu quả hơn sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng số hóa nền kinh tế từ thành quả của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0…