Những doanh nghiệp buộc bán mình

Vào nửa cuối năm 2015, Sharp - một hãng điện tử có tiếng và lâu đời của Nhật Bản - công bố chương trình tái cơ cấu lần thứ hai, đưa ra mục tiêu và kế hoạch chi tiết để “giải cứu” DN trong vòng 3 năm. Giải pháp mạnh nhất Sharp phải dùng tới là sa thải 10% đội ngũ nhân sự (khoảng 50.000 nhân công) trên toàn cầu, trong đó chỉ riêng tại Nhật Bản con số này là 3.500.

Thế nhưng, tính đến thời điểm này công ty này vẫn liên tục chìm trong nợ và lỗ. Lý do chính lý giải cho vấn đề của Sharp là DN này vẫn quyết tâm giữ lại các bộ phận làm ăn thiếu hiệu quả.

Sharp liên tục chìm trong nợ và lỗ

Đối với trường hợp của Toshiba cũng vậy, thông tin về việc công ty này không trả cổ tức do “kẹt” về tài chính khiến cổ phiếu DN sụt giảm 17% chỉ trong một thời gian ngắn. Moody’s - tổ chức đánh giá tín nhiệm có uy tín - cũng đã hạ xếp hạng của Toshiba xuống mức “rác”, mức thấp nhất. Cũng tương tự như Sharp, Toshiba cố “ôm khư khư” mảng tivi và máy tính, dù hai mảng này không hề mang lại lợi nhuận.

Thực tế, sự thất bại của Sharp và Toshiba đã manh nha từ lâu và được Chính phủ Nhật Bản ra sức cứu, nhưng không ăn thua. Cho đến thời điểm hiện tại, những công ty này còn rất tự tin về việc Chính phủ Nhật sẽ không để họ chết. Bởi tại Nhật Bản, ngân hàng dựa vào DN để sống. Và nếu như họ mà phá sản thì ngân hàng cho vay thiệt hại không ít…

Quả vậy, thời gian qua Chính phủ Nhật Bản đã cấp một gói cứu trợ trị giá 1,7 tỷ USD cho Sharp. Đồng thời, Thủ tướng Abe còn cởi mở hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có đề nghị mua lại Sharp từ Tập đoàn Đài Loan Foxconn với giá chào 6,25 tỷ USD.

Tuy nhiên, mới đây Foxconn tuyên bố đang tạm hoãn lại vụ mua bán với Sharp vì tập đoàn này phát hiện ra khoản nợ mà Sharp để lại lớn hơn trong báo cáo tài chính mà công ty ghi nhận. Nhưng dường như, Sharp vẫn không cho điều đó là nghiêm trọng, vì công ty này vẫn còn cửa để chờ đợi quỹ Innovation Network Corporation of Japan (INCJ) bỏ tiền ra mua mình.

Với Toshiba cũng vậy, Chính phủ Nhật Bản đã “ra tay” cứu vớt. Bản thân công ty này cũng được “yêu chiều” đến nỗi có thể nộp muộn báo cáo tài chính. Đây được cho là ví dụ điển hình của những công ty được sự hậu thuẫn quá lớn từ Chính phủ Nhật Bản.

Không chỉ ở Nhật, một thương hiệu lớn khác cũng đang lâm vào cảnh khó khăn, đó là Yahoo. Hiện tại Yahoo đang trông đợi những “ứng cử viên sáng giá” đến từ những tập đoàn truyền thông lớn, hay các công ty quỹ tư nhân được dự đoán là sẽ tham gia vào thương vụ mua bán trị giá từ 3,5 - 6,5 tỷ USD này. Trong đó, Tập đoàn truyền thông Verizon được Yahoo trông đợi nhất.

Có khá nhiều lý do để Varizon mua lại Yahoo như: Verizon có mức giá trị vốn hóa thị trường 208 tỷ USD, cùng với gần 5 tỷ USD tiền mặt trong tay, dư tiền để mua thành công thương vụ này. Ngoài ra, Verizon nhận định, nếu AOL - công ty cung cấp nội dung số có trụ sở tại Hoa Kỳ - kết hợp được lượng người dùng Yahoo hiện có với phát triển mảng nội dung thì sẽ làm tăng lợi thế cạnh tranh của Verizon ở một vài lĩnh vực quan trọng, điển hình như video trên điện thoại di động.

Tuy nhiên, thương vụ này đang gặp vướng mắc bởi áp lực đến từ các cổ động của Verizon, họ e ngại rằng việc mua lại một cổng website thế hệ đầu như Yahoo sẽ không phải là bước đi đúng đắn cho việc phát triển của tập đoàn trong tương lai.

Hiện tại, Công ty Time Inc. cũng được Yahoo chờ đợi sẽ là đối tác. Thoạt nghe thì công ty này không liên quan lắm đến cuộc mua bán với Yahoo. Vì rằng, Time Inc. là nhà xuất bản của tạp chí Fortune, chỉ có giá trị vốn hóa thị trường 1,5 tỷ USD và sở hữu trong tay khoảng 651 triệu USD tiền mặt.

Tuy nhiên thực tế lại chỉ ra rằng, những công ty nhỏ có thể sáp nhập hoàn toàn hiệu quả với các công ty lớn thông qua cơ chế Reverse Morris Trust (khả năng tránh khoản thuế phải đóng đánh vào giá trị tài sản thu được), theo cách Yahoo Inc. sẽ lập một công ty con cho mảng kinh doanh cốt lõi của mình.

Công ty con này sẽ sáp nhập với công ty Time Inc. thành một công ty mới, tạm gọi là TimeHoo. TimeHoo sau đó sẽ phát hành đủ số cổ phiếu cho các cổ đông của Yahoo Inc., qua đó họ đều có khả năng kiểm soát kinh tế và biểu quyết tại TimeHoo.

Theo quy tắc Reverse Morris Trust, cả Yahoo Inc. lẫn các cổ đông của công ty sẽ không hề bị đánh thuế khi lập một công ty con cho mảng kinh doanh cốt lõi này, miễn là Time Inc. có thể chứng minh được với cơ quan pháp lý rằng giao dịch này không phải là một phần của kế hoạch dài hạn kể từ khi công ty tách ra khỏi công ty mẹ Time Warner vào tháng 6/2014…

Có thể nói, những thương hiệu đang rao bán mình nói trên đều có cơ sở và đối tác tốt để mua. Thế nhưng, những thông tin đưa ra cũng thể hiện khá nhiều rào cản trong việc mua bán. Thậm chí, ngay cả khi thương vụ mua bán thực hiện thành công, các cổ đông của Sharp, Toshiba hay Yahoo vẫn lo sợ rằng họ không được hưởng lợi nhiều như trước và các vấn đề hiện tại của DN không được giải quyết triệt để.

Do đó, giới phân tích cho rằng, để bán được thành công thương hiệu, không phải là dễ dàng đối với cả Sharp, Toshiba và Yahoo.