Những kẻ thù nguy hiểm nhất cho sức khỏe thận

Muối dư thừa dẫn đến tích tụ dịch và làm gián đoạn chức năng lọc chất thải của thận

Thận là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đảm nhiệm nhiều chức năng chính. Ngoài lọc máu, thận còn giúp đào thải chất lỏng và chất thải. Theo thời gian, thận có thể bị suy yếu, dẫn đến suy giảm chức năng. Mặc dù tiểu đường, uống rượu bia, béo phì... là những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh thận mãn tính (CKD), còn một số điều nguy hiểm khác cũng có thể gây hại cho thận. Evan Levine, một bác sĩ tim mạch ở Mỹ liệt kê 5 thứ nguy hiểm nhất với thận.

NSAID - Thuốc kháng viêm không steroid

Các thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen là những loại thuốc phổ biến dùng để giảm đau và viêm. Thuốc hoạt động bằng cách giảm sản xuất prostaglandin - chất cần thiết để thận duy trì chức năng lọc máu. Việc giảm prostaglandin dẫn đến giảm lưu lượng máu đến thận, lâu dài có thể gây tổn thương thận cấp hoặc làm nặng thêm các vấn đề thận hiện có.

Nguy cơ này cao hơn ở người cao tuổi, người bị mất nước, hoặc những bệnh nhân sử dụng NSAID thường xuyên, liều cao. Việc sử dụng NSAID an toàn phụ thuộc vào việc tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, vì dùng thuốc kéo dài mà không có giám sát y tế có thể gây tổn thương thận nhưng không biểu hiện triệu chứng rõ ràng.

Muối

Cơ thể con người cần natri cho nhiều chức năng thiết yếu, nhưng tiêu thụ quá nhiều chất này lại gây áp lực đáng kể lên thận. Tiến sĩ Levine khẳng định việc tiêu thụ quá nhiều natri dẫn đến tăng huyết áp, buộc thận phải làm việc nhiều hơn để loại bỏ các chất thải và duy trì cân bằng dịch. Việc tiếp xúc lâu dài với nồng độ natri cao sẽ gây tổn thương các mô thận, cuối cùng làm giảm khả năng hoạt động của thận.

Ngay cả những người không mắc bệnh thận vẫn có nguy cơ gặp vấn đề nếu ăn quá mặn, vì muối dư thừa dẫn đến tích tụ dịch và làm gián đoạn chức năng lọc chất thải của thận. Bảo vệ sức khỏe cơ quan này nên ưu tiên thực phẩm tươi, chưa qua chế biến thay vì đồ ăn nhanh hoặc chế biến sẵn chứa nhiều muối.

Mất nước

Thận bị giảm lưu lượng máu trong các đợt mất nước, dẫn đến khả năng lọc chất thải kém hiệu quả hơn. Theo Tiến sĩ Levine, thận cần đủ nước để thực hiện chức năng loại bỏ độc tố, vì việc cung cấp nước không đủ sẽ dẫn đến tổn thương thận cấp tính và hình thành sỏi thận. Thận liên tục bị căng thẳng do mất nước, dẫn đến tổn thương vĩnh viễn cho cấu trúc của thận.

Cơ thể bạn cần đủ nước trong ngày để hỗ trợ chức năng thận, vì nó giúp duy trì thể tích máu và đào thải chất thải. Lượng nước khuyến nghị hàng ngày nên vào khoảng 8 cốc (2 lít hoặc hơn), nhưng nhu cầu của mỗi người có thể thay đổi tùy theo điều kiện môi trường và mức độ hoạt động thể chất.

Thuốc kháng sinh

Một số loại kháng sinh có thể gây tổn thương thận bằng cách gây hại trực tiếp đến tế bào ống thận, hoặc gây ra các phản ứng dị ứng ảnh hưởng đến chức năng thận. Nguy cơ độc tính thận, đặc biệt từ nhóm aminoglycoside và vancomycin, tăng cao khi bác sĩ không theo dõi bệnh nhân đầy đủ trong quá trình điều trị.

Các bác sĩ thường thực hiện xét nghiệm chức năng thận cho bệnh nhân phải dùng kháng sinh liều cao hoặc kéo dài, nhằm phòng ngừa tổn thương thận. Người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định, đồng thời thông báo ngay cho bác sĩ khi xuất hiện dấu hiệu bất thường ở thận để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Thuốc cản quang đường tĩnh mạch

Việc sử dụng thuốc cản quang tĩnh mạch trong chụp CT và các thủ thuật chẩn đoán hình ảnh khác có thể dẫn đến bệnh thận do thuốc cản quang (CIN), gây suy giảm chức năng thận. Theo Tiến sĩ Levine, bệnh thận do thuốc cản quang dễ phát triển hơn ở những bệnh nhân mắc bệnh thận hoặc tiểu đường.

Để phòng ngừa CIN, bác sĩ cần kiểm tra chức năng thận trước khi tiêm cản quang, đồng thời áp dụng các biện pháp truyền dịch và giảm liều thuốc cản quang. Người bệnh cần thông báo tình trạng thận của mình trước khi thực hiện xét nghiệm hình ảnh, nhằm được chỉ định phương pháp chẩn đoán phù hợp.