Nội ngoại coi mặt lẫn nhau
Hai năm qua, VPBank đi tìm cổ đông chiến lược nước ngoài để bán cổ phần sau đợt đối tác Singapore của NH bán 85,83 triệu cổ phần (14,88%) cho một nhóm NĐT cá nhân Việt Nam. Mới đây VPBank lại đặt quyết tâm tìm đối tác nước ngoài chào bán tối đa 30% vốn điều lệ. Dự kiến nguồn vốn thu được sẽ bổ sung nguồn vốn dài hạn cho các hoạt động kinh doanh cốt lõi.
Nhiều NH vẫn đang tìm kiếm đối tác ngoại phù hợp với khả năng để bán cổ phần |
Thực tế, việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông chiến lược nước ngoài của các NHTM để tăng vốn điều lệ, góp phần thực hiện chủ trương tăng thêm nguồn vốn tự có của NH, cơ cấu và cân đối việc sử dụng nguồn vốn góp của cổ đông một cách hiệu quả.
Điều này cũng phù hợp với các quy định mới của NHNN về việc giới hạn cấp tín dụng đầu tư vào tài sản cố định. Thế nên, trong những năm gần đây, nâng cao nguồn vốn tự có của NH là một nhu cầu cấp thiết để đáp ứng đòi hỏi tăng trưởng kinh doanh với chiến lược mở rộng quy mô từ 35-40%/năm trên hầu hết các chỉ tiêu.
Theo đó, không chỉ VPBank, mà lãnh đạo một số NH khác đều thừa nhận họ đang nỗ lực bán cổ phần cho đối tác ngoại, tỷ lệ ít nhất cũng 20%-30% trong năm 2015, 2016. Bởi lúc này, chỉ có tăng trưởng vốn tự có mới làm tăng các giới hạn liên quan tới cấp tín dụng cho khách hàng, thêm nguồn vốn trung dài hạn.
Đồng thời, theo ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng giám đốc SCB thì mỗi % tăng trưởng vốn tự có có thể giúp tăng trưởng khoảng 10% trong tổng tài sản. Với quy tắc đó, các NH đang đẩy mạnh công việc tìm đối tác ngoại để bán cổ phần, nâng tỷ lệ vốn tự có lên cao để tăng năng lực cạnh tranh.
Trong khi khối nội tích cực tìm cơ hội hợp tác đầu tư với khối ngoại, thì ở chiều ngược lại, NĐT nước ngoài cũng có nhiều động thái tìm kiếm đối tác để cùng phát triển dự án đầu tư tại Việt Nam. Ví dụ điển hình là việc Giám đốc điều hành Tập đoàn VinaCapital, ông Andy Ho cho biết các quỹ đầu tư, trong đó có VinaCapital, đang cân nhắc tăng nắm giữ cổ phiếu NH khi thị trường bất động sản cải thiện và định giá hấp dẫn.
Hiện Quỹ đầu tư VOF Investment Limited thuộc VinaCapital nắm 5,02% vốn điều lệ của Eximbank, trở thành cổ đông lớn thứ ba của NH này. Cũng theo ông Andy Ho, khi có cơ hội, VinaCapital sẽ tiếp tục rót vốn đầu tư vào lĩnh vực tài chính NH Việt Nam.
Tương tự, lãnh đạo SCB cho biết tỷ lệ cổ phần của NĐT nước ngoài nắm giữ tại SCB là 15% vốn điều lệ. Hiện nay, SCB đang đàm phán với một số đối tác ngoại để tính đến chuyện bán thêm cổ phần. Và khi có sự tham gia của NĐT nước ngoài sẽ giúp SCB có định hướng mới, tạo áp lực cho SCB trong việc minh bạch hóa hệ thống kinh doanh hiện tại.
Kinh nghiệm từ một số NH đã bán thành công cổ phần cho thấy rằng việc chuẩn bị tốt nội lực là rất quan trọng. Bởi hiện nay, các đối tác ngoại khá quan tâm đến tỷ lệ an toàn vốn cũng như việc đầu tư ngoài ngành của các NH. Bên cạnh đó, để phục vụ tốt nhất cho quá trình tái cơ cấu, yếu tố cần và đủ chính là năng lực tài chính.
Trong khi đó, để tăng được năng lực tài chính trong bối cảnh thị trường có khó khăn hiện nay là điều không hề dễ, nhất là với những NH đang giai đoạn tái cơ cấu. Vì thế, một lãnh đạo NH chia sẻ, nếu như không tìm được nguồn vốn cấp 2 (vay từ nước ngoài trong thời hạn 10 năm), thì các NH vừa và nhỏ phải xem xét để tăng vốn từ nguồn cấp 1, huy động từ các cổ đông hiện hữu để nâng cao năng lực tài chính, phục vụ cho quá trình tái cơ cấu của NH. Sau đó mới tính tiếp.
Cùng quan điểm, ông Andy Ho thừa nhận dù rất quan tâm về nhóm ngành NH (kể cả NH đã niêm yết và NH đang tái cơ cấu), đối tác ngoại cũng thường xem xét đến nhiều yếu tố, bởi đây là ngành đặc thù, và việc các NĐT nước ngoài có sẵn sàng rót vốn vào các NH Việt Nam hay không còn tùy thuộc vào các yếu tố: chiến lược phát triển, triển vọng tăng trưởng, văn hóa…
Mặt khác, theo ông Louis Nguyễn, Chủ tịch HĐQT Saigon Asset Management (SAM), với quy định tỷ lệ cổ phần hiện nay đối với một cổ đông chiến lược nước ngoài được nắm giữ tại NHTM Việt Nam, thì đối tác nước ngoài sẽ khó có được tiếng nói chi phối trong HĐQT, trong quyết sách về chiến lược phát triển. Điều này là một rào cản.
Ngoài ra, việc các NH còn tồn tại chuyện đầu tư vào các danh mục ngoài lĩnh vực chính cũng là điểm trừ trong mắt NĐT. “Cứ mỗi 100 tỷ đồng đầu tư vào công ty con được thoái ra, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của NH sẽ tăng lên 0,1; cứ mỗi 100 tỷ đồng tăng thêm trong vốn điều lệ hoặc 100 tỷ đồng thặng dư vốn cổ phần, CAR cũng sẽ tăng tương ứng lên khoảng 0,1.
Do vậy chỉ khi nào các NH thoái được hết vốn tại công ty con, thì tỷ lệ an toàn vốn mới được đảm bảo. Khi đó, NĐT ngoại sẽ không còn suy tính trong việc góp vốn”, vị này chia sẻ.