Quản lý tình trạng “thổi giá” thịt lợn

Lời hứa giảm giá

Thống kê của Bộ NN&PTNT cho thấy, chỉ tính 15 doanh nghiệp chăn nuôi lớn, các điểm liên kết vệ tinh và các doanh nghiệp vừa chiếm tỷ lệ hạt nhân trong cơ cấu ngành hàng, sản xuất gần 100% đàn giống cụ kỵ, ông bà; 35-40% đàn giống bố mẹ; 50% đàn lợn thương phẩm và 55-60% sản lượng thức ăn công nghiệp của cả nước. Tốc độ tái đàn lợn khu vực này đang rất nhanh, đạt trên 17%.

Nhằm giảm áp lực của giá thịt lợn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI), ngày 30/3/2020, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường có buổi làm việc với 15 doanh nghiệp chăn nuôi lớn bàn giải pháp quyết tâm đưa giá thịt lợn hơi xuống 60 nghìn đồng/kg. Trước mắt là đưa giá từ 75 nghìn đồng/kg xuống mức 70 nghìn đồng/kg; và lộ trình đến cuối quý II và quý III sẽ xuống mức 65 nghìn và 60 nghìn đồng/kg.

Nhà nước cần có giải pháp toàn diện và dài hạn để ngành chăn nuôi phát triển bền vững

Theo ông Nguyễn Xuân Cường, chăn nuôi lợn không chỉ đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn phải định hướng vươn ra xuất khẩu thị trường thế giới. Việc đưa giá lợn hơi xuống mức hợp lý chính là nhằm giữ được thị trường trong nước một cách bền vững, nhất là đối với các doanh nghiệp lớn. Tại cuộc họp này, 15/15 doanh nghiệp tham dự hội nghị đã cam kết đưa giá lợn hơi (xuất tại cửa chuồng) xuống 70 nghìn đồng/kg từ 1/4/2020.

Đại diện Công ty CP cam kết sẽ điều chỉnh giá bán lợn hơi xuống quanh mức 70 nghìn đồng/kg từ ngày 1/4/2020, song ông Vũ Anh Tuấn - Phó Tổng Giám đốc CTCP chăn nuôi CP Việt Nam phân trần trước đó CP và một số doanh nghiệp chăn nuôi đã điều chỉnh hạ giá bán lợn hơi, tuy nhiên trên thực tế người tiêu dùng lại chưa được hưởng lợi do giá thịt lợn tới tay người tiêu dùng vẫn ở mức cao.

Với giá bán lợn hơi ở mức 75 nghìn đồng/kg, nếu giết mổ, bán tới tay người tiêu dùng thì mức giá lợn chỉ khoảng 100 nghìn đồng/kg. Tuy nhiên, trên thực tế, hiện giá thịt lợn bình quân trên thị trường bán tới tay người tiêu dùng hiện vẫn quá cao, lên tới 140 nghìn đồng/kg.

Thực trạng này cho thấy khâu trung gian hiện vẫn đang chiếm tỷ lệ lợi nhuận quá cao và cần phải có cơ chế để quản lý, hạn chế bớt khâu trung gian. Cũng như việc điều chỉnh giá lợn cần phải được triển khai đồng loạt ở các doanh nghiệp lớn, chứ bản thân một vài doanh nghiệp không thể quyết định được thị trường, ông Tuấn cho biết thêm.

Ông Đào Mạnh Lương, Tổng giám đốc Tập đoàn Mavin khẳng định, trong thời gian qua, các doanh nghiệp chăn nuôi đều rất đồng lòng với định hướng của Chính phủ và các bộ ngành liên quan, giá lợn chênh lệch cao cho thấy cần kiểm soát tốt ở khâu trung gian hơn nữa.

Nhà nước cần có giải pháp toàn diện và dài hạn để ngành chăn nuôi phát triển bền vững. Việc đầu tiên là cân bằng ổn định cung cầu. Theo đó, doanh nghiệp đề nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành nghị định chuyên đề về việc phát triển ngành chăn nuôi lợn sắp tới, vì ngành này đã trải qua thời gian dài khủng hoảng từ giá cho đến dịch bệnh, dẫn đến tâm lý trong các hộ chăn nuôi ngại tăng đàn, tái đàn trong thời gian qua cũng như thời gian tới. Cần có các giải pháp tổng thể về tín dụng, đất đai, nguồn lực chính sách... để các hộ chăn nuôi yên tâm tái đàn, đảm bảo cân bằng cung cầu.

Ai quản lý khâu trung gian?

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, đại diện Mavin cho rằng các hộ chăn nuôi, các doanh nghiệp chăn nuôi lớn cần có trách nhiệm bình ổn giá, cung cấp ra thị trường giá thịt lợn phù hợp, để người tiêu dùng mua được thịt lợn giá hợp lý.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng kiến nghị Chính phủ cần sớm đưa mặt hàng thịt lợn vào diện mặt hàng bình ổn giá nhằm có cơ chế điều chỉnh giá, dự trữ quốc gia… Bởi đây là mặt hàng những năm qua thường xuyên có biến động lớn, lúc giá hạ phải “giải cứu”, lúc lại cần phải kêu gọi hạ giá.

Theo Bộ NN&PTNT, để giảm giá thịt lợn hơi cần sự nỗ lực của Bộ NN&PTNT, các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, cần sự chung tay vào cuộc của Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm các nguồn hàng hợp lý tại các nước xuất khẩu, trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 lây lan diện rộng, ảnh hưởng đến hoạt động thương mại; tổ chức nhập khẩu thịt lợn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Tài chính xem xét, sớm có chính sách giảm thuế nhập khẩu thịt lợn; trong đó chính sách giảm, miễn thuế cho các doanh nghiệp nhập khẩu thịt lợn từ Hoa Kỳ. Đặc biệt, Bộ Công thương cần tổ chức kiểm soát tốt chuỗi cung ứng thịt lợn trên thị trường, không để xẩy ra tình trạng đầu cơ, thổi giá, nhất là ở các khâu trung gian.

“Đề nghị Bộ Công thương tổ chức kiểm soát giá của chuỗi cung ứng lợn thịt và thịt lợn ở thị trường vì thời gian qua, mặc dù theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ các doanh nghiệp chăn nuôi lớn đã giảm giá xuất bán gần 70 nghìn đồng/kg lợn hơi, nhưng theo phản ánh của các doanh nghiệp, các cơ quan truyền thông, thương lái sau khi mua và vận chuyển lợn ra khỏi cổng của các doanh nghiệp, thương lái có thể bán với giá cao hơn bất hợp lý”, đại diện Bộ NN&PTNT nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải dẫn chứng, vì sao giá xuất chuồng của các doanh nghiệp như CP khoảng 73 - 75 nghìn đồng/kg lợn hơi nhưng ra đến thị trường, giá vẫn dao động từ 75 - 83 nghìn đồng/kg? Nguyên nhân do chi phí trung gian mất từ 5.000 - 10.000 đồng/kg. Cụ thể, như: Chi phí vận chuyển trung bình 1.500 đồng/kg thịt lợn tùy thuộc khoảng cách, chi phí móc hàm đưa hàng lên xe mất 1.000 đồng/kg; chi phí hao hụt trung bình mất khoảng từ 2.000 - 7.000 đồng/kg.

Đặc biệt, dẫn Thông tư 09/2016 ngày 1/6/2016 của Bộ NN&PTNT quy định về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y, Nghị định 66/2016/NĐ-CP đầu tư kinh doanh về bảo vệ kiểm dịch thực vật… Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng trong việc đưa giá thịt lợn hơi xuống mức 70 nghìn đồng/kg cần có quy định giá thịt lợn tại lò mổ là bao nhiêu.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đề nghị các doanh nghiệp lớn trong ngành chăn nuôi lợn thực hiện nghiêm tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, của Thủ tướng về việc hạ giá lợn hơi xuất chuồng xuống mức 70 nghìn đồng/kg kể từ ngày 1/4/2020, tiến tới tiếp tục giảm hơn nữa giá lợn trong thời gian tới. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh tăng nguồn cung phù hợp với nhu cầu của thị trường, đẩy mạnh nhập khẩu thịt lợn trong thời gian tới, rà soát khâu trung gian trong phân phối thịt lợn.