Sàn giao dịch nợ VAMC: Chất xúc tác cho thị trường mua bán nợ xấu

	“Chợ” mua bán nợ xấu: Giờ G sắp điểm
	VAMC tập trung toàn lực hoàn thành mục tiêu năm 2021

Giờ G đã điểm

Ngày 15/10/2021, Sàn giao dịch nợ VAMC chính thức đi vào hoạt động. Mục tiêu hoạt động của sàn là tạo lập kênh thông tin chính thức, minh bạch, khách quan về nợ xấu cần giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng, các nhà đầu tư quan tâm tiếp cận thông tin, sử dụng dịch vụ của sàn, cũng như tạo động lực thúc đẩy các giao dịch về nợ xấu. Qua đó góp phần xử lý nhanh, khách quan, minh bạch, an toàn, hiệu quả nợ xấu, thúc đẩy thị trường mua bán nợ phát triển...

Lãnh đạo VAMC cho biết, việc thành lập sàn giao dịch nợ xuất phát từ thực hiện Đề án cơ cấu lại và nâng cao năng lực của VAMC giai đoạn 2017 - 2020 và hướng tới 2022 đã được phê duyệt của NHNN. Sàn Giao dịch nợ VAMC sẽ làm trung gian đàm phán để các bên thống nhất việc mua, bán; thu xếp và tổ chức cho các bên ký hợp đồng và hỗ trợ các bên hoàn tất các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật...

Ngoài ra, sàn thực hiện dịch vụ tư vấn đối với khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm (TSBĐ) của khoản nợ xấu như hồ sơ pháp lý, điều kiện, phương thức mua bán, xử lý, phân tích, đánh giá, tư vấn về pháp lý, rủi ro của khoản nợ xấu, TSBĐ của khoản nợ xấu; hoàn thiện hợp đồng mua, bán và hồ sơ tài liệu liên quan... Sàn giao dịch còn là đầu mối cung cấp thông tin về khoản nợ xấu, TSBĐ của khoản nợ xấu trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do khách hàng cung cấp.

“Khi có hàng hóa, sàn sẽ rà soát, đánh giá lại về thông tin khoản nợ để cung cấp các dịch vụ liên quan như tư vấn hồ sơ, hợp đồng, thủ tục mua, bán. Thậm chí, có thể tư vấn cho khách hàng giải quyết nợ xấu bằng cách tái cấu trúc khoản nợ, giúp doanh nghiệp có nợ xấu phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, vượt qua khó khăn để tiếp tục trả nợ”, đại diện VAMC cho biết thêm.

Luật hóa xử lý nợ xấu sẽ thúc đẩy quá trình xử lý nợ xấu nhanh hơn, hiệu quả hơn

Một thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhận định, việc Sàn giao dịch nợ VAMC đi vào vận hành là thông tin tích cực đối với thị trường trong bối cảnh sức ép gia tăng nợ xấu từ tác động của dịch Covid đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thực tế, thời gian qua các ngân hàng đã rất tích cực xử lý nợ xấu. Nhưng, tính thanh khoản các khoản nợ này chưa cao. Nhiều ngân hàng phải rao bán nhiều lần mà chưa bán được một phần do ảnh hưởng của dịch, phần nữa là do cung - cầu chưa gặp nhau.

Việc chính thức đưa các khoản nợ xấu lên sàn với thông tin công khai minh bạch bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan sẽ thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư nội, ngoại, hoạt động mua bán nợ theo giá thị trường sôi động hơn. Qua đó, tăng góp phần lành mạnh hoá thị trường mua bán nợ xấu, thúc đẩy quá trình xử lý nợ xấu của Việt Nam nhanh, hiệu quả hơn.

Cần quyết sách mạnh hơn

Theo đánh giá của ông Nguyễn Trọng Du – Phó Chánh thanh tra Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, khi đi vào hoạt động, Sàn giao dịch nợ VAMC được dự báo sẽ thu hút sự quan tâm của các TCTD và nhiều nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân tham gia đăng ký thành viên, sử dụng dịch vụ và giao dịch trên sàn. Sàn giao dịch hoạt động hứa hẹn sẽ tạo lập một môi trường mua bán, xử lý nợ xấu sôi động, hiệu quả tại Việt Nam.

Điều đó là vô cùng quan trọng trong bối cảnh nợ xấu đang chịu áp lực vì dịch bệnh. Tính đến cuối tháng 6/2021, tổng nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC chưa xử lý và các khoản tiềm ẩn thành nợ xấu tăng 2,8% so với cuối năm 2020, chiếm tỷ lệ 3,66% so với tổng dư nợ. Nếu tính thêm các khoản nợ được cơ cấu và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 01/2020/TT-NHNN (đã sửa đổi, bổ sung) có nguy cơ chuyển thành nợ xấu thì tỷ lệ này là 7,21%. Trong khi nợ xấu có nguy cơ tăng cao vì Covid-19 thì Nghị quyết 42 lại sắp hết hiệu lực (tháng 8/2022). Theo đó, toàn bộ cơ chế về xử lý nợ xấu theo Nghị quyết số 42 đang được thực hiện sẽ chấm dứt, việc xử lý nợ xấu của TCTD sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan. Điều này sẽ tác động lớn đến quá trình xử lý nợ xấu của các TCTD, VAMC, cũng như quá trình tái cơ cấu TCTD.

Chưa kể, ngay cả Nghị quyết 42 hiện nay cũng tồn tại tới 11 vướng mắc trong quá trình thực hiện. Trong đó, vướng mắc lớn nhất là về quyền thu giữ TSBĐ.

Trước thực tế khó khăn trên, tại Báo cáo gửi tới Quốc hội về kết quả thực hiện Nghị quyết 42, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội xem xét về việc rà soát nghiên cứu để luật hoá các chính sách quy định tại Nghị quyết 42, tiếp tục triển khai, áp dụng trong xử lý nợ xấu của TCTD theo hướng ban hành một luật riêng quy định về xử lý nợ xấu.

Chính phủ kiến nghị luật riêng về xử lý nợ xấu sửa đổi các quy định về việc thu giữ TSBĐ theo hướng TCTD có quyền thu giữ tài sản cho khoản nợ xấu mà không cần phải có thỏa thuận về việc bên nhận bảo đảm đồng ý cho TCTD có quyền thu giữ TSBĐ trong hợp đồng bảo đảm; sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 8 Nghị quyết số 42 theo hướng có quy định loại trừ không áp dụng quy định về trường hợp xuất hiện tình tiết mới trong giai đoạn chuẩn bị xét xử vụ án theo thủ tục rút gọn (Khoản 3 Điều 317) và quy định về thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm theo thủ tục rút gọn (Khoản 4 Điều 323) của Bộ luật tố tụng dân sự 2015 đối với các vụ án giải quyết tranh chấp liên quan đến TSBĐ tại Tòa án; sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 8 Nghị quyết số 42 theo hướng bổ sung quy định cho phép áp dụng thủ tục rút gọn đối với các tranh chấp liên quan đến hợp đồng tín dụng có khoản nợ là nợ xấu; bổ sung quy định về việc hoàn trả TSBĐ là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội chỉ đạo Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu Toà án nhân dân các cấp về việc triển khai thi hành quy định về thủ tục rút gọn theo quy định pháp luật để giải quyết nhanh chóng yêu cầu khởi kiện; Phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Cơ quan thi hành án dân sự sớm có văn bản chỉ đạo về việc thực hiện quy định về hoàn trả các TSBĐ là vật chứng của vụ án hình sự sau khi đã hoàn tất các thủ tục xác định chứng cứ quy định tại Nghị quyết số 42…

TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhấn mạnh, luật hoá xử lý nợ xấu là rất cần thiết tạo đồng bộ hệ thống pháp luật, tránh chồng chéo luật, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương. Từ đó tháo gỡ nhiều vướng mắc, thúc đẩy quá trình xử lý nợ xấu nhanh hơn, hiệu quả hơn trong thời gian tới.