Số hóa hồ sơ đăng ký vay, trả nợ nước ngoài

Theo NHNN chi nhánh TP.HCM, tính đến 31/10/2022, tổng số doanh nghiệp đăng ký khoản vay trả nợ nước ngoài trung, dài hạn trên địa bàn TP.HCM tăng nhanh, với 1.762 doanh nghiệp. Hoạt động đăng ký khoản vay nước ngoài thời gian qua do NHNN tỉnh thành phố cấp phép cho doanh nghiệp nên ở một số địa bàn khi lượng doanh nghiệp đăng ký vay nước ngoài quá lớn dẫn đến quá tải.

Ảnh minh họa

Theo một lãnh đạo Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng (NHNN), tình trạng đăng ký thủ tục vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp đối với các khoản vay không được Chính phủ bảo lãnh thời gian qua ở một số địa phương xảy ra sai sót và bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực ngoại hối.

Đơn cử, hoạt động vay nợ nước ngoài thực hiện qua hợp đồng huy động vốn để đầu tư cho các dự án trong nước, đến khi hoàn thành dự án, nhà đầu tư chuyển vốn ra nước ngoài trả nợ mới lộ ra trước đó họ không đăng ký khoản vay theo quy định pháp luật hiện hành nên bị xử phạt vi phạm hành chính.

Quan điểm quản lý của NHNN là cần doanh nghiệp hợp tác để phục vụ công tác quản lý ngoại hối, cùng thu hút các nguồn lực tài chính phát triển kinh tế đất nước chứ không phải quy định đặt ra để tăng xử phạt.

Thông tư 12/2022/TT-NHNN (Thông tư 12) hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với việc vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp chính thức có hiệu lực từ ngày 15/11/2022 thay thế cho các quy định trước đó.

Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM cho biết, quy định mới của Thông tư 12 tập trung bổ sung, sửa đổi các thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đăng ký vay, trả nợ nước ngoài; thu hút nguồn lực tài chính đầu tư cho tăng trưởng kinh tế, đồng thời kiểm soát tốt hơn dòng vốn ngoại từ hoạt động vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp; quản lý tốt hơn các TCTD được phép cung ứng dịch vụ ngoại hối; và nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong vay và trả nợ nước ngoài, đảm bảo tuân thủ quy định và sử dụng vốn vay hiệu quả.

Thông tư 12 kế thừa các nội dung Thông tư số 03/2016/TT-NHNN, bổ sung thêm một số quy định có tính cải cách thủ tục hành chính và các quy định mới phù hợp với những vấn đề phát sinh từ nhu cầu thực tiễn.

Chẳng hạn, Thông tư 12 cho phép doanh nghiệp vào trang thông tin điện tử tại địa chỉ www.sbv.gov.vn hoặc www.qlnh-sbv.cic.org.vn. để khai báo thông tin đăng ký, đăng ký thay đổi khoản vay và báo cáo tình hình thực hiện khoản vay tự vay, tự trả hàng tháng. Nhờ đó doanh nghiệp có thể khai thác tối đa lợi ích từ cải cách thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công từ NHNN, tạo điều kiện thuận lợi trong trao đổi, nắm bắt thông tin giữa các cơ quan quản lý.

Thông tư 12 quy định doanh nghiệp vay, trả nợ nước ngoài phải mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản để thực hiện rút vốn, trả nợ khoản vay nước ngoài; thực hiện giao dịch phái sinh để phòng ngừa rủi ro đối với các khoản vay nước ngoài và các giao dịch chuyển tiền khác liên quan đến hoạt động vay, trả nợ nước ngoài, bảo đảm cho khoản vay nước ngoài.

Đối với trường hợp bên đi vay là NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không bắt buộc phải mở và sử dụng tài khoản vay, trả nợ nước ngoài tại một tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để thực hiện khoản vay nước ngoài, nhưng phải có trách nhiệm thực hiện việc theo dõi các giao dịch liên quan đến việc vay nước ngoài của mình theo đúng các quy định hiện hành về hạch toán, kế toán đối với NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; chịu trách nhiệm và đảm bảo thực hiện các giao dịch liên quan đến khoản vay nước ngoài theo đúng nội dung văn bản của NHNN xác nhận đăng ký, đăng ký thay đổi khoản vay nước ngoài của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

NHNN cũng yêu cầu doanh nghiệp đi vay phải chịu trách nhiệm (điều 43 Thông tư 12) về tính chính xác, trung thực của: thông tin cung cấp, khai báo tại Trang điện tử thông qua tài khoản truy cập của mình; các thông tin, tài liệu cung cấp kèm theo hồ sơ đăng ký, đăng ký thay đổi khoản vay, các báo cáo gửi đến cơ quan có thẩm quyền; các thông tin cung cấp, các chứng từ xuất trình cho NHTM khi thực hiện các giao dịch chuyển tiền liên quan đến khoản vay nước ngoài.

NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm hướng dẫn, theo dõi, nhắc nhở, đôn đốc các bên đi vay thực hiện khai báo thông tin, báo cáo theo quy định tại Thông tư này; Khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu về vay, trả nợ nước ngoài trong phạm vi thẩm quyền phục vụ công tác quản lý vay, trả nợ nước ngoài trên địa bàn phù hợp với chức năng, nhiệm vụ.

NHNN chi nhánh cung cấp ý kiến giám sát đối với việc tuân thủ quy định của pháp luật về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng của bên đi vay là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (thuộc thẩm quyền thanh tra, giám sát an toàn vi mô của NHNN chi nhánh khi được Cơ quan có thẩm quyền gửi xin ý kiến).

Phạm vi ý kiến giám sát bao gồm ý kiến đối với các chỉ tiêu riêng lẻ và các chỉ tiêu hợp nhất của các tỷ lệ, giới hạn mà TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài báo cáo tại Phụ lục 02 ban hành kèm theo Thông tư này; Kiểm tra, thanh tra, và xử lý vi phạm hành chính theo thẩm quyền đối với các trường hợp vi phạm hành chính trong quá trình thực hiện các quy định tại Thông tư 12.