Sống mãi những trang viết của Nguyễn Duy Cần

Tác giả Nguyễn Duy Cần (1907 – 1998) có hiệu Thu Giang, là một học giả, nhà biên khảo và trước tác kỳ cựu vào bậc nhất Việt Nam giữa thế kỷ XX. Ông nguyên quán huyện Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho nay là TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.

Mặc dù chỉ tốt nghiệp bậc thành trung tương đương với bậc trung học cơ sở hiện nay; cả đời tự học và viết sách nhằm đào tạo văn hóa cũng như cách ứng xử của con người nhưng Nguyễn Duy Cần đã trở thành Giáo sư của nhiều trường Đại học lừng danh trước đây, như: Trường Đại học Vạn Hạnh, Đại học văn khoa Sài Gòn, chủ bút báo “Tự Do”… Năm 1935, ông cho ra đời cuốn sách đầu tiên “Duy tâm và duy vật” gây được tiếng vang lớn trên văn đàn.

Hầu hết những cuốn sách của Thu Giang - Nguyễn Duy Cần được viết cách đây từ hơn nửa thế kỷ và tất cả đều được xem là cẩm nang về cách ứng xử, bản lĩnh của con người. Những cuốn sách như “Cái dũng của thánh nhân”, “Cái cười của thánh nhân”, “Thuật xử thế của người xưa”… là những cuốn sách nổi bật hướng dẫn con người giữ sự bình tĩnh phi thường, tránh bị ảnh hưởng trước những tư tưởng hỗn loạn.

Một tin vui là “Tủ sách Thu Giang - Nguyễn Duy Cần” được Nhà xuất bản Trẻ khởi động từ năm 2011, đến nay bộ sách học tư tưởng làm người của ông đã được in hơn 50.000 bản, trong đó có 6 tựa được tái bản đến hai lần. Mới đây, Nhà xuất bản Trẻ tiếp tục tái bản sách của ông, điều này cho thấy xu hướng tìm lại giá trị xưa của bạn đọc ngày một lớn và không như nhiều người nghĩ, chúng ta càng hội nhập, tiên tiến thì sẽ dần “phớt lờ” những giá trị của thế hệ tiền nhân.

Đọc sách của Thu Giang - Nguyễn Duy Cần, độc giả đều nhận thấy tác giả là người thẩm thấu sâu sắc hệ tư tưởng triết học phương Đông và đã đưa hệ tư tưởng ấy vào trong những trang viết. Họa sĩ, biên tập viên Nhà xuất bản Trẻ - Đỗ Biên Thùy, người mới đây được gia đình tác giả trao lại toàn bộ sách vở, di cảo của Nguyễn Duy Cần cho biết: “Tư tưởng lớn nhất trong sáng tác của cụ Thu Giang chính là muốn giải phóng con người trước sự sợ hãi, nỗi ám ảnh của thần quyền, tôn giáo. Cụ thể là nỗi sợ hãi của con người thường vấp phải, đó là sự đói nghèo, sống chết, danh vọng... Đó là những tư tưởng cao nhất mà cụ Thu Giang muốn gửi đến độc giả của mình”.

Cũng theo họa sĩ Đỗ Biên Thùy, tác giả Nguyễn Duy Cần sinh thời quan niệm viết sách không phải cho tất cả mọi người, sách của ông viết ra chỉ dành cho những ai đồng thanh tương ứng đọc. Khi đã tìm thấy sự “đồng điệu” thì người đọc sẽ bị “say”, nhớ rất lâu và thấy được những kiến thức của tác giả viết như một kim chỉ nam, câu thần chú trong mọi hoàn cảnh.

Đỗ Biên Thùy chia sẻ: “Chính vì sự đồng thanh nên sách của cụ Thu Giang thu hút, làm cho người đọc nhớ kỹ và lâu. Tôi thấy trong quá trình đi làm sách, tiếp xúc với nhiều bậc lão thành đã ở độ tuổi xưa nay hiếm, thấy họ đọc sách của cụ Thu Giang từ độ thanh niên cho đến tận bây giờ. Có cuốn sách họ đọc cả trăm lần và năm nào cũng đọc lại. Điều đó làm cho sách của cụ Thu Giang có một giá trị hết sức đặc biệt”.

Ông Lý Ngọc Minh – một doanh nhân thành đạt, người được mệnh danh “ông hoàng gốm sứ Việt Nam” là bằng chứng sống cho việc ứng dụng những kiến thức từ những cuốn sách của Thu Giang - Nguyễn Duy Cần vào cuộc sống một cách thành công. Từ năm 15 tuổi, ông Minh đã đọc sách của Nguyễn Duy Cần và cho đến hôm nay những cuốn sách ấy vẫn được ông Minh xem như “bảo bối gối đầu giường”.

Mỗi khi có thời gian, ông Minh lại đọc sách của Nguyễn Duy Cần để chiêm nghiệm lại những gì mà tác giả đã viết.

Ông Lý Ngọc Minh chia sẻ: “Tôi tâm đắc với cuốn “Cái cười của thánh nhân” cũng như “Cái dũng của thánh nhân”. Bởi lẽ trong cuộc sống ai cũng gặp những cảnh ngang trái, éo le, áp lực, khó xử… Những cuốn sách của Nguyễn Duy Cần đã làm cho tôi bình tĩnh, điềm tĩnh lại trước những sự việc mà tôi không muốn, khiến tôi sợ hãi. Tất cả đem lại cho tôi cảm giác an tâm, không lo sợ và tiếp tục những công việc mà mình đã hoạch định. Sách của Nguyễn Duy Cần đã cho tôi bản lĩnh trước cuộc sống và công việc”.

Một số ý kiến cho rằng, việc in lại sách của một tác giả chưa được nhiều người biết đến, cách hành văn trong các cuốn sách tương đối cũ như Nguyễn Duy Cần tại thời buổi văn hóa đọc đang đi xuống như hiện nay là mạo hiểm. Tuy nhiên, theo họa sĩ Đỗ Biên Thùy, hiện có rất nhiều độc giả thích đọc loại sách này và đó là tín hiệu vui đối với ngành xuất bản.

“Có lẽ là do nội dung của các cuốn sách. Cách hành văn của cụ Thu Giang thì tương đối cũ nhưng do vấn đề cốt lõi là tư tưởng nó vẫn còn mới cho đến tận hôm nay. Chính vì vậy nó vẫn còn phù hợp với một bộ phận độc giả nên họ đã tìm đọc” – họa sĩ Đỗ Biên Thùy nhận định.

Bài và ảnh Tường Vi