Tăng tính răn đe trong quản lý bán hàng đa cấp

	Ngành bán hàng đa cấp: Đẩy lùi tình trạng biến tướng
	Siết chặt điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp
	Bán hàng đa cấp: Quản lý vẫn còn gặp nhiều khó khăn

Tăng tính răn đe trong quản lý bán hàng đa cấp

Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (Nghị định 40) và lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động.

Để đưa những ý kiến đóng góp của các chuyên gia, doanh nghiệp, người dân liên quan đến vấn đề này, ngày 28/7, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức tọa đàm trực tuyến lấy ý kiến doanh nghiệp đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 40.

Kinh doanh đa cấp liên tục tăng trưởng

Tại buổi tọa đàm, ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, thông tin: Mặc dù nền kinh tế Việt Nam chịu tác động lớn từ dịch COVID-19, ngành bán hàng đa cấp vẫn có sự tăng trưởng mạnh mẽ. Từ năm 2018 tới nay, doanh thu của các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp tăng trung bình khoảng 25%/năm. Năm 2020, doanh thu của ngành này đạt 15.389 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm 2017.

Hiện nay, chỉ có khoảng hơn 22 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh đa cấp chính thống, tuy nhiên doanh thu có xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ bình quân đạt 16% trong giai đoạn 2015-2020, đưa Việt Nam vào Top 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng ngành này mạnh mẽ nhất thế giới . Trong hai năm vừa qua, dù dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp vẫn đảm bảo tăng trưởng.

“Những kết quả nói trên cho thấy Nghị định 40 về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp đã phát huy hiệu quả trong đời sống thực tiễn và tạo môi trường lành mạnh cho các doanh nghiệp ngành này phát triển ấn tượng”, đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng nói.

Cùng chung nhận định này, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, nhận định: “Nghị định 40 về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp đã tạo hành lang pháp lý rõ ràng, sàng lọc những doanh nghiệp bất chính, tạo dựng môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh cho các doanh nghiệp chân chính, đưa sản phẩm tới gần với người tiêu dùng hơn”.

Nói thêm về kết quả này, ông Trịnh Anh Tuấn cho biết, việc quản lý phương thức kinh doanh bán hàng đa cấp trong những năm qua được các bộ, ngành, hiệp hội đồng hành để cùng loại bỏ những doanh nghiệp bất chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp làm ăn chân chính phát triển.

Tăng tính nghiêm khắc trong xử lý vi phạm

Tuy nhiên, TS. Lê Ngọc Khánh, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) nhận định, qua rà soát và thực tiễn thi hành, các cơ quan quản lý nhận thấy một số chính sách cần được xem xét, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với thực tiễn, một số quy định cần được bổ sung, sửa đổi để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với mục tiêu quản lý.

Trên thực tế, trong quá trình triển khai, nhiều cơ quan, tổ chức cũng có ý kiến đề xuất sửa đổi các quy định của Nghị định 40 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương. Như vậy, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 40 là hoàn toàn cần thiết, đáp ứng được yêu cầu của tình hình thực tiễn hiện nay.

“Việc sửa đổi Nghị định 40 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp chính bài toán cần thiết và là "hàng rào" để sàng lọc doanh nghiệp kinh doanh đa cấp bất chính", ông Trịnh Anh Tuấn nói.

Đưa ra một số vấn đề liên quan đến sửa đổi, bổ sung Nghị định 40, đại diện Hiệp hội Bán hàng Đa cấp Việt Nam cũng cho biết, có 6 nhóm vấn đề lớn được các hội viên Hiệp hội rất quan tâm, đó là quy định mới về bảo trợ quốc tế; yêu cầu hoa hồng cá nhân tối thiểu 20%; điều kiện mới áp dụng cho người đại diện tại địa phương; quy định về hội nghị, hội thảo về bán hàng đa cấp; điều kiện vận hành hệ thống quản lý người tham gia bán hàng đa cấp và đề xuất áp dụng hợp đồng điện tử dành cho người tham gia bán hàng đa cấp.

Bên cạnh đó, theo PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính, thời gian qua, các mô hình lừa đảo đa cấp biến tướng không chỉ ảnh hưởng đến tài sản của cá nhân nhiều người dân mà còn gây xáo trộn, làm mất an toàn trong đời sống kinh tế - xã hội. Đồng thời, cũng làm cho một lượng tiền nếu đầu tư vào các mục tiêu khác sẽ góp phần phát triển kinh tế - xã hội, lại đổ vào kinh doanh đa cấp mang tính lừa đảo, khiến sức mạnh của nền kinh tế bị suy giảm.

“Vì vậy, cần có các quy định về chế tài xử lý nghiêm khắc với các hành vi kinh doanh đa cấp trước khi được cấp phép kinh doanh đa cấp hay những hành vi kinh doanh bị cấm trong hoạt động kinh doanh tại Điều 5 Nghị định 40 để lập lại kỷ cương và sự công khai, minh bạch cho hoạt động kinh doanh đa cấp”

Ngoài ra, TS. Lê Ngọc Khánh cho rằng, cần làm rõ một số nội dung như cơ sở thực tiễn của việc quy định tỷ lệ hoa hồng tối thiểu từ kết quả bán hàng; cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế của tỷ lệ 20%; mối quan hệ giữa quy định về tỷ lệ hoa hồng từ kết quả bán hàng tối thiểu 20% và quy định về tổng trị giá lợi ích kinh tế trong một năm không quá 40% doanh thu bán hàng (Điều 48 Nghị định 40). Về bảo trợ quốc tế cần làm rõ khả năng điều chỉnh của các quy định pháp luật hiện hành với các vấn đề đã được cơ quan soạn thảo liệt kê trong Báo cáo đánh giá tác động.

“Chúng tôi sẽ cố gắng đưa ra đáp án đáp ứng yêu cầu trên, hướng tới mục tiêu chung đó là một khuôn khổ pháp lý minh bạch, tạo lập môi trường kinh doanh đa cấp lành mạnh”, đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng nói.

Theo dự kiến, dự thảo Nghị định mới sẽ được trình lên Chính phủ vào cuối năm 2021.