Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển chưa tương xứng với tiềm năng

Theo ông Quỳnh, quy mô thị trường mới chỉ đạt 9,5% GDP tính đến cuối tháng 6/2019. Trong 9 tháng đầu năm 2019, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp thành công đạt khoảng 173.911 tỷ đồng. Hiện tại, ngân hàng thương mại và doanh nghiệp bất động sản là nhà phát hành trái phiếu doanh nghiệp chủ yếu trên thị trường.

Cùng với đó, thị trường trái phiếu Chính phủ trong những năm vừa qua cũng có sự phát triển mạnh về quy mô, sản phẩm, tổ chức thị trường. Tính đến cuối tháng 9/2019, quy mô thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam trên GDP đạt khoảng 28%; trong đó, riêng danh mục trái phiếu Kho bạc Nhà nước đã tăng khoảng 7 lần so với năm 2009, với kỳ hạn đáo hạn trung bình là gần 12,74 năm so với 8,71 năm 2016.

Quy mô trung bình của các đợt phát hành trái phiếu đã tăng đáng kể từ 220 tỷ đồng/mã phát hành năm 2010 lên quy mô trung bình đạt 5.502 tỷ đồng/mã năm 2016 và 9.300 tỷ đồng/mã năm 2019.

Nhìn chung, lãi suất trúng thầu trung bình trái phiếu Chính phủ trên thị trường sơ cấp có xu hướng giảm nhanh trong giai đoạn 2017-2018, tăng mạnh vào cuối năm 2018 và tiếp tục giảm trong năm 2019. Sau hơn 2 năm, dải lãi suất dao động trung bình giảm từ 4,90-7,25% xuống 3,61-5,70%; trong đó, lãi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 30 năm có mức giảm lớn nhất, từ 7,25% (trung bình năm 2017) xuống còn 5,70% (trung bình 3 quý đầu năm 2019).

Về hoạt động của Hiệp hội, ông Quỳnh cũng nêu lên những thách thức trong thời gian tới. Theo đó, thị trường trái phiếu trái phiếu Chính phủ đã tăng trưởng ấn tượng, tuy nhiên việc triển khai hệ thống các nhà tạo lập thị trường trái phiếu còn chậm, cơ chế cho vay chứng khoán chưa được triển khai và đặc biệt là việc sử dụng vốn đầu tư hiệu quả còn là thách thức đối với Việt Nam.

Bên cạnh đó, hiện vẫn còn những khó khăn và chậm trong việc nâng cao năng lực thể chế của VBMA. Luật pháp ở Việt Nam chưa giao quyền tự quản cho các hiệp hội như ở các nước khác mà các quyền này đều nằm tại cơ quan quản lý nhà nước.

Trong khi đó, tại một số nước trong khu vực và trên thế giới, các hiệp hội được giao quyền và quyền này quy định trong luật, từ đó giúp cho hiệp hội thể hiện được vai trò, tận dụng được nguồn lực từ thị trường giúp phát triển thị trường… Vì thế, theo ông Quỳnh, cần sự cam kết và thống nhất liên kết giữa các thành viên trong việc triển khai áp dụng các chuẩn mực của thị trường do hiệp hội ban hành.

“Do đặc thù hoạt động, Hiệp hội khi ban hành các chuẩn mực do không phải là cơ quan quản lý nhà nước nên không có quyền giám sát và phạt thành viên trong việc tuân thủ, vì thế sự cam kết mạnh mẽ từ thành viên hiệp hội là vô cùng quan trọng”, ông Quỳnh nhấn mạnh.

Theo định hướng hoạt động trong nhiệm kỳ IV, VBMA sẽ tập trung triển khai các hoạt động tham gia hiệu quả vào sự phát triển của thị trường vốn theo chiều sâu, thúc đẩy sự gắn kết hiệu quả giữa thị trường trái phiếu với thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối, thị trường các sản phẩm tài chính phái sinh, thị trường cổ phiếu…

“Hoạt động của VBMA trong nhiệm kỳ mới sẽ hướng tới mục tiêu nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp và hiệu quả; tiếp tục nâng cao năng lực thể chế của hiệp hội về bộ máy tổ chức, nhân sự, tài chính, cơ chế quản lý hoạt động để đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường; đẩy mạnh tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế với các tổ chức, hiệp hội nước ngoài trong việc phát triển và quảng bá hoạt động của thị trường trái phiếu Việt Nam; hợp tác xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo về thị trường tiền tệ và thị trường ngoại hối”, ông Nguyễn Việt Anh, Ủy viên Ban Chấp hành nhiệm kỳ III VBMA cho biết.

Đại hội cũng đã bầu ra Ban chấp hành mới nhiệm kỳ IV, gồm 23 thành viên là đại diện đến từ các ngân hàng thương mại, công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán... Bà Nguyễn Thị Kim Oanh tiếp tục được tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch VBMA, ông Đỗ Ngọc Quỳnh tiếp tục được bầu làm Tổng thư ký VBMA nhiệm kỳ IV.