Thổi luồng sinh khí mới cho khu vực hợp tác xã

	Hoàn thiện pháp lý cho kinh tế tập thể
	Hợp tác gỡ vướng chính sách để HTX phát triển

Trong thời gian tới, Agribank tiếp tục thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khu vực HTX

Tạo lực bẩy phát triển HTX nông nghiệp

Là một chủ trương lớn, mang tính nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam, Luật HTX 2012 sửa đổi Luật HTX năm 2003 được kỳ vọng thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách hỗ trợ HTX (HTX)... Tuy nhiên, với những khó khăn nội tại đeo đẳng trong suốt nhiều năm qua khiến cho việc tiếp cận nguồn vốn phục vụ cho sản xuất của HTX vẫn khó.

Để giải quyết vấn đề này, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Ðề án Phát triển 15.000 HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020. Đây được xem là một đề án quan trọng và hết sức cần thiết trong bối cảnh các HTX, nhất là HTX nông nghiệp gặp nhiều khó khăn về vốn cũng như việc tiếp cận nguồn vốn vay, mở ra nhiều hy vọng vào việc tạo bước đột phá trong phát triển HTX, góp phần thực hiện thành công chương trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Song, để đạt được mục tiêu này, giới chuyên môn cho rằng, một trong những nút thắt cấp thiết nhất cần phải tháo gỡ đó là nguồn vốn. Theo tính toán sơ bộ, để phát triển 15.000 HTX hiệu quả cần khoảng 21.700 tỷ đồng. Nhưng ngoài các hạng mục thuộc ngân sách nhà nước, các nguồn vốn khác từ các quỹ hỗ trợ và hệ thống NHTM là rất thấp. Trên toàn quốc hiện có khoảng 20.000 HTX nhưng chỉ khoảng 2% số HTX tiếp cận được vốn vay, còn phần lớn tự xoay xở.

Là ngân hàng chủ lực cho vay lĩnh vực NNNT, riêng đối với cho vay HTX, dư nợ của Agribank tăng dần qua các năm từ 1.377 tỷ đồng (năm 2017) tăng lên 1.483 tỷ đồng (năm 2018). Đến 31/3/2019, tổng dư nợ cho vay HTX của Agribank là 1.505 tỷ đồng. Bình quân dư nợ cho vay 1 HTX là 3,5 tỷ đồng. Dư nợ cho vay có TSBĐ chiếm khoảng 95% tổng dư nợ cho vay HTX… Tại 10 khu vực trong toàn quốc thì 4/10 khu vực Agribank có dư nợ cho vay HTX trên 150 tỷ đồng.

Riêng khu vực ĐBSCL, phần lớn khách hàng vay vốn Agribank là khách hàng cá nhân, trong đó bao gồm các thành viên của HTX, dư nợ khách hàng cá nhân khu vực đồng bằng sông Cửu Long đạt 129.566 tỷ đồng với 790.396 khách hàng, chiếm tỷ trọng 87% tổng dư nợ toàn khu vực, dư nợ cho vay HTX với tư cách pháp nhân chỉ đạt 64.516 tỷ đồng. Đứng đầu cả nước về sản lượng gạo, tôm nuôi, cá tra và trái cây, đồng bằng sông Cửu Long là khu vực đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế của cả nước, cùng với những thành tựu đạt được, khu vực này cũng đang đứng trước nhiều thách thức của cơ chế thị trường và biến đổi khí hậu.

Tại diễn đàn “Nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX nông nghiệp thích ứng với cơ chế thị trường, ứng phó với biến đổi khí hậu vùng đồng bằng sông Cửu Long” vừa được tổ chức tại Đồng Tháp một lần nữa, Agribank mong muốn góp sức cùng các bộ, ban, ngành triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động các HTX nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với thị trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế và biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, để tháo gỡ khó khăn giúp HTX chủ động về nguồn vốn, phát huy tốt vai trò là tổ chức hỗ trợ nông dân và thành viên phát triển sản xuất kinh doanh, trong thời gian tới, Agribank tiếp tục thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khu vực HTX như điều chỉnh linh hoạt lãi suất, tập trung vốn tín dụng phục vụ nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 55/2015/NĐ-CP và Nghị định 116/2018/NĐ-CP của Chính phủ, triển khai các chương trình tín dụng đặc thù đối với một số mặt hàng nông sản có thế mạnh như lúa, gạo, cà phê, thủy sản...

“Tiếp tục đa dạng hoá các hình thức huy động để mở rộng nguồn vốn cho vay đối với nông nghiệp, nông thôn và khu vực HTX; Đổi mới quy trình, thủ tục cho vay theo hướng đơn giản và phù hợp với đối tượng khách hàng là các HTX và tổ hợp tác sản xuất kinh doanh, bảo đảm đúng quy định của pháp luật và quản lý được chất lượng tín dụng”, là những giải pháp mà Agribank sẽ triển khai trong thời gian tới.

Ngoài ra, Agribank tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương trong việc hoàn thiện, ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển HTX, đặc biệt trong việc triển khai Đề án xây dựng mô hình HTX kiểu mới.

Tạo lập khung pháp lý và chính sách thuận lợi

Từ thực tế triển khai thực hiện cho vay HTX, Agribank nhận thấy còn những tồn tại, vướng mắc. Cụ thể, các HTX quy mô nhỏ, phát triển chưa đồng đều, năng lực tài chính, tài sản có giá trị thấp, mặt bằng chủ yếu đi thuê, máy móc công nghệ lạc hậu. Việc các HTX thực hiện chế độ thống kê, kế toán còn nhiều hạn chế, ngần ngại trong việc minh bạch tình hình kinh doanh, tài chính với ngân hàng. Do đó ngân hàng không đủ cơ sở để đánh giá, thẩm định cho vay.

Bên cạnh đó, hoạt động của nhiều HTX chưa vững chắc, vốn tự có thấp, số lượng và chất lượng lao động chưa cao, trình độ quản lý của cán bộ quản lý HTX vẫn còn hạn chế, nhất là kinh nghiệm và trình độ xây dựng kế hoạch kinh doanh tài chính nên các dự án, phương án đưa ra không đủ sức thuyết phục, các HTX kinh doanh theo thương vụ mà ít có chiến lược lâu dài nên tính ổn định thấp không tạo được niềm tin với ngân hàng.

Do đó đa phần các HTX vẫn chủ yếu hoạt động bằng vốn của các thành viên, khó mở rộng phát triển để thực hiện vay vốn ngân hàng. Mặc dù Nghị định 55/2015/NĐ-CP và Nghị định 116/2018/NĐ-CP có cơ chế chính sách ưu đãi về bảo đảm tiền vay bằng tài sản đối với HTX, Liên hiệp HTX với số tiền vay không phải bảo đảm bằng tài sản có thể từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng/khách hàng…

Nhưng đối tượng khách hàng vay chưa đáp ứng được các điều kiện tín dụng như năng lực người đứng đầu điều hành HTX chưa đáp ứng được yêu cầu, phương án/dự án thiếu tính khả thi, đặc biệt khả năng tài chính của HTX và vốn góp của thành viên HTX chưa đáp ứng được yêu cầu. Vì vậy, phần lớn số HTX không đủ điều kiện để tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.

Trong bối cảnh như vậy, để vực dậy và tạo nên luồng sinh khí mới cho các HTX nông nghiệp, cần tận dụng mọi nguồn lực để hút vốn cho các HTX nông nghiệp với nhiều giải pháp. Trước hết phải nâng cao năng lực các HTX tiếp cận vốn vay, đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương và của vùng miền.

Mặt khác, cần tranh thủ các nguồn lực tài chính từ hệ thống các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX ở Trung ương và hệ thống các quỹ này ở các địa phương, một kênh vốn rất quan trọng cung cấp nguồn vốn ưu đãi cho HTX, cũng như tranh thủ vốn giá rẻ từ hệ thống NHTM. Để có thể vay vốn ngân hàng, các HTX nông nghiệp phải tham gia chuỗi giá trị để được hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ, phân bón, con giống và đầu ra.

Tại Diễn đàn “Tạo lập khung khổ pháp lý và chính sách, thuận lợi để thúc đẩy phát triển bền vững khu vực HTX trong thế kỷ 21” diễn ra mới đây, Agribank đã thực hiện ký kết thỏa thuận hợp tác với Liên minh HTX Việt Nam nhằm tăng cường hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX.

Theo thoả thuận, Agribank cam kết cung ứng đầy đủ các dịch vụ tài chính, ngân hàng cho hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, đảm bảo đủ điều kiện để triển khai các mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất; mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm.

Cũng theo thỏa thuận hợp tác giữa Liên minh HTX Việt Nam và Agribank, hai bên sẽ cùng phối hợp tư vấn, hỗ trợ HTX lập dự án vay vốn; triển khai các sản phẩm bảo an tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp trên toàn quốc tới các HTX, thành viên và hộ gia đình; hỗ trợ đào tạo, nâng cao năng lực của cán bộ quản lý HTX và thành viên HTX để nâng cao năng lực quản lý…

Sự vào cuộc của Agribank cùng các bộ, ban, ngành trong cả nước với những chính sách phát triển HTX và sự quan tâm hơn nữa trong tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm góp phần giải quyết khó khăn cho HTX tại các địa phương là những tín hiệu đầy lạc quan về tính khả thi của những đồng vốn tín dụng chính sách ngân hàng nói chung và của Agribank nói riêng thực sự sẽ phát huy hiệu quả trong khu vực HTX. Đây cũng được đánh giá là trợ lực vững chắc nâng bước cho các HTX nông nghiệp trong giai đoạn chuyển mình thực hiện thành công tái cơ cấu nền nông nghiệp Việt Nam.