Thu hút FDI: Một tay ưu đãi, một tay chờ cam kết
Thu hút FDI 8 tháng: Vốn giải ngân và đăng ký đều “hụt hơi” | |
Doanh nghiệp nội tính kế hút vốn ngoại | |
Chờ sóng FDI vào năng lượng |
Cạnh tranh khốc liệt
Theo thông tin mới nhất từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) hiện vẫn có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm và có nhu cầu đầu tư vào Việt Nam. Theo đó, tính đến 20/8/2020 có 1.797 dự án vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư, tuy giảm 25,3% về số dự án so với cùng kỳ 2019; nhưng tổng vốn đăng ký đạt tới 9,73 tỷ USD, tăng 6,6%. Tương tự tính đến 20/8/2020 cũng chỉ có 718 lượt dự án tăng vốn, bằng 79,1% cùng kỳ năm 2019; nhưng số vốn đăng ký tăng thêm là 4,87 tỷ USD, tăng 22,2% so với cùng kỳ. “Xét trong bối cảnh đầu tư toàn cầu suy giảm rất mạnh do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 thì kết quả thu hút FDI của Việt Nam vẫn tốt hơn nhiều quốc gia khác, thể hiện sức hấp dẫn của Việt Nam trong mắt giới đầu tư quốc tế”, Cục Đầu tư nước ngoài nhận định.
Các nhà đầu tư nước ngoài đang quan tâm tới lĩnh vực lọc hóa dầu |
Mặc dù vậy cũng phải thẳng thắng nhìn nhận, hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài vẫn chưa đạt kỳ vọng, nhất là trong bối cảnh dòng vốn đầu tư đang có xu hướng dịch chuyển khỏi Trung Quốc. Đáng chú ý là vẫn thiếu vắng các dự án quy mô tỷ đô. Theo đó, trong số 1.797 dự án đăng ký mới vào Việt Nam trong 8 tháng qua, chỉ có 2 dự án quy mô như vậy là dự án Nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của nhà đầu tư Singapore với vốn đăng ký 4 tỷ USD và dự án của tổng hợp hóa dầu gần 1,4 tỷ USD của nhà đầu tư Thái Lan. Các dự án tăng vốn cũng vậy, ngoài dự án tổ hợp hoá dầu Miền Nam Việt Nam tăng vốn 1,386 tỷ USD và dự án Khu Trung tâm đô thị tây hồ Tây tăng thêm 774 triệu USD; số vốn tăng thêm của 716 dự án còn lại không lớn. “Những dự án lớn, những con đại bàng chưa xuất hiện”, lãnh đạo Cục Đầu tư nước ngoài cho biết và nói thêm rằng: Hiện một số nhà đầu tư lớn mới đang trong quá trình tìm hiểu và đàm phán.
Nguyên nhân do cuộc cạnh tranh thu hút vốn FDI giữa các quốc gia trong khu vực ngày càng khốc liệt. Dù Việt Nam vẫn có sức hấp dẫn nhưng các quốc gia khác cũng đang gia tăng sức hấp dẫn của họ, các nước khác trong khu vực như Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ cũng đang dọn ổ đón đại bàng bằng hàng loạt sự mời chào và những ưu đãi lớn, ưu đãi tài chính dài hạn. Trong khi Trung Quốc vẫn luôn là một thị trường tiềm năng và họ vẫn đang tìm mọi cách để giữ chân nhà đầu tư nước ngoài với những ưu đãi mới.
Ta đưa ưu đãi, nhà đầu tư đưa cam kết
Trong bối cảnh đó, muốn cạnh tranh thu hút FDI, cần phải tiếp tục cải thiện nhiều yếu tố. “Việt Nam đã đẹp rồi phải đẹp hơn, phải làm cho mình hấp dẫn hơn. Mình phải làm cho biển của mình, đất của mình, bầu trời của mình, nước của mình sạch hơn, thoáng đãng hơn”, TS. Võ Trí Thành - thành viên Tổ công tác của Thủ tướng nói đầy hình tượng.
Tháng 8/2019 Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TW về thu hút vốn FDI, đưa ra các chính sách ưu đãi khuyến khích FDI, như nỗ lực cải thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, nỗ lực rỡ bỏ rào cản, chuẩn bị quỹ đất sạch và nguồn nhân lực chất lượng… Nhưng bài toán thu hút FDI không hoàn toàn đơn giản.
Khu công nghiệp Đình Vũ – Hải phòng hướng tới kinh tế tuần hoàn, trở thành khu công nghiệp sinh thái |
Trước hết, ưu đãi thuế là cần nhưng không phải đủ. Nếu chỉ ưu đãi bằng giảm thuế thì không có nhiều tác động đến thu hút FDI, đặc biệt không hấp dẫn các dòng đầu tư có tính căn cơ, bài bản, có tính dài hạn. Vì vậy phải tính đến các yếu tố khác, các lợi thế khác như phát triển công nghiệp hỗ trợ, đào tạo để có nguồn nhân lực chất lượng để làm sao “FDI vào ta không phải mang theo quá nhiều đồ chạm ngõ như mang theo linh kiện, vật tư, mang theo cả nhân lực…”, TS. Võ Trí Thành phát biểu.
Rõ ràng trong cuộc cạnh tranh đón dòng vốn dịch chuyển các nhà đầu tư có nhiều lựa chọn, nhất là các tập đoàn lớn họ luôn có tầm nhìn với tầm khu vực và tầm nhìn toàn cầu. Các nhà đầu tư ngoài đầu tư vào Việt Nam không chỉ làm việc với Việt Nam, mà còn từ Việt Nam kết nối với thế giới. Vì thế để thu hút được dòng FDI chất lượng như mong đợi, Việt Nam cần củng cố quan hệ đối tác tốt với thế giới.
Còn điều chúng ta cần, chúng ta mong đợi là những dự án FDI chất lượng cao, có tính lan tỏa tốt, cùng kết nối với DN trong nước trong chuỗi toàn cầu… Vì thế cần chính sách ưu đãi thích hợp mang tính cạnh tranh quốc tế cao còn cần tạo một hệ thống động lực cho FDI một cách thích hợp. Nhưng cũng cần nâng cao yêu cầu hơn với FDI, có chọn lọc hơn để có FDI chất lượng hơn.
“Đây là những điều chúng ta đã và đang làm nhưng cần phải nỗ lực nhiều hơn”, TS. Võ Trí Thành phát biểu. Và đặc biệt, theo TS. Võ Trí Thành, để đạt được kỳ vọng về FDI, chúng ta đưa ra ưu đãi thì chúng ta cũng cần yêu cầu họ - nhà đầu tư nước ngoài đưa ra cam kết. Cam kết tạo sự lan tỏa, cam kết về môi trường, cam kết về sự phát triển bền vững. Cam kết chuyển giao công nghệ… Và những cam kết của nhà đầu tư nước ngoài cũng phải ở mức đảm bảo cạnh tranh quốc tế.
Các quốc gia khác trong khu vực cũng đang lao vào cuộc đua giành dòng vốn FDI với hàng loạt chính sách thu hút đầu tư và đưa ra cả giải pháp hỗ trợ bằng tài chính. Chính phủ Ấn Độ mới đây đã công bố một chương trình ưu đãi sản xuất đặc biệt lên tới 5,5 tỷ USD trong vòng 5 năm cho 5 công ty sản xuất smartphone. Chính phủ Malaysia vừa trực tiếp thuyết phục 60 tập đoàn đa quốc gia vừa đưa ra gói hỗ trợ nhà đầu tư trong 5 năm lên tới 240 triệu USD… Indonesia có kế hoạch thành lập 19 khu công nghiệp trong thời gian từ nay tới năm 2024 và áp dụng giảm thuế doanh nghiệp từ 25% xuống 22% trong năm nay, sau đó xuống 20% vào năm 2022. |