Thủy sản vẫn “ba chìm bảy nổi”
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), xuất khẩu thủy sản của cả nước năm 2020 sẽ đạt khoảng 8,23 tỷ USD, giảm 4% so với năm 2019, trong đó tôm ước đạt gần 3,7 tỷ USD, cá tra đạt khoảng 1,4 tỷ USD, hải sản đạt hơn 3,1 tỷ USD, giảm 3%. Rất nhiều thị trường lớn nhập khẩu thủy sản Việt Nam giảm kim ngạch đến 50% như thị trường châu Âu dự báo giảm 20% so với năm 2019, Mexico giảm đến 50% so với năm 2019. Điều này cho thấy thủy sản xuất khẩu vẫn chưa thể hồi phục vì dịch bệnh.
Ảnh minh họa |
Ông Lê Văn Quang - Chủ tịch Ủy ban Tôm (thuộc Vasep) cho biết, tôm và cá tra là hai mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam và có những diễn biến trái chiều. Đến tháng 11/2020, giá tôm vẫn ở mức cao do xuất khẩu thuận lợi, giá cá tra tiếp tục giảm.
Cụ thể, đối với mặt hàng tôm trong suốt tháng 10 và 11/2020, giá tôm nguyên liệu tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long vẫn đứng ở mức cao (tôm thẻ chân trắng 160.000 đồng/kg, loại 26 – 30 con/kg) do xuất khẩu thuận lợi, hàng tồn kho giảm. Ngược lại cá tra không được thuận lợi như vậy. Giá cá tra nguyên liệu tại Đồng bằng sông Cửu Long trong tháng 11/2020 tiếp tục giảm xuống mức thấp, cá tra thịt trắng 0,9 kg/con giảm khoảng 3.800 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước xuống khoảng (còn 18.200 đồng/kg). Mức này thấp hơn khoảng 4.000 đồng/kg so với giá thành sản xuất 21.000 đồng - 22.000 đồng/kg. Giá cá tra giảm do nguồn cung tăng, trong khi xuất khẩu vẫn ảm đạm, lượng tồn kho cao, giá xuất khẩu thấp. Dịch Covid-19 vẫn còn ảnh hưởng mạnh tới hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp chế biến cá tra trong nước.
Riêng tại Trung Quốc – một thị trường lớn của Việt Nam, xuất khẩu cá tra giảm ngay từ đầu năm do ngưng trệ giao thương vì dịch Covid-19. Ngoài ra, sản phẩm cá thịt trắng nội địa của nước này cũng đang bị dư thừa do hoạt động xuất khẩu thủy sản giảm. Tuy nhiên, doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam không thụ động mà nỗ lực đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường khác như, Peru tăng 340%, Saudi Arabia tăng 166,5%, Algeria tăng 142,6%. Thị trường Hoa Kỳ (Mỹ) vẫn đạt kim ngạch lớn nhất, chiếm 19,5% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra của cả nước, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2019.
Theo ông Lê Văn Quang, dự báo tình hình xuất khẩu thủy sản tháng cuối năm 2020 và quý I/2021 tôm Việt Nam vẫn có cơ hội xuất khẩu sang Mỹ, nhất là tôm chân trắng tiêu thụ tốt tại phân khúc bán lẻ, đồng thời có thể tăng xuất khẩu các sản phẩm có thời hạn bảo quản lâu như cá ngừ và cá biển đóng hộp. Xuất khẩu tôm chân trắng và cá ngừ, mực bạch tuộc, nhuyễn thể sang châu Âu (EU) cũng sẽ tăng mạnh do được hưởng thuế 0% theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – châu Âu (EVFTA). Còn xuất khẩu sang Trung Quốc đã hồi phục trong ba tháng cuối năm 2020, bởi nguồn cung của Trung Quốc sụt giảm do dịch bệnh.
Ở thị trường Hàn Quốc và Nhật Bản, kim ngạch sẽ vẫn ổn định, xuất khẩu tôm sẽ tăng trưởng tốt trong những tháng tới. Riêng thị trường trong nước, do việc kiểm soát dịch bệnh tốt trong suốt năm qua, nên tiêu thụ thủy sản nhập khẩu vẫn tăng liên tục về giá trị. Trong 11 tháng/2020, nhập khẩu thủy sản tăng mạnh ở nhiều thị trường như, Ireland tăng đến 1.335% (so cùng kỳ năm 2019), Singapore tăng 926%, Bangladesh tăng 233,6%, Hàn Quốc tăng 211%. Nhóm sản phẩm thủy sản nhập khẩu gồm, cua, cá hồi, tôm… dành cho thị trường bán lẻ. Ngoài ra, trong năm 2020 Việt Nam cũng tăng nhập khẩu thủy sản từ Ấn Độ, tăng 27% so năm 2019, chủ yếu là sản phẩm tôm nguyên liệu chế biến xuất khẩu.
Hiện nay các thị trường nhập khẩu thủy sản lớn của Việt Nam là Mỹ, EU, Nhật Bản đang bùng phát dịch bệnh trở lại, việc giãn cách xã hội tiếp tục, doanh nghiệp lo ngại sẽ chậm trễ xuất khẩu. Tuy nhiên, thủy sản vốn là thực phẩm được xem trọng tại nhiều quốc gia, nên các thị trường có thể giảm sức mua, nhưng không hoàn toàn ngừng tiêu thụ.