Tiếp tục thúc đẩy ưu tiên tín dụng xanh, hướng tới phát triển bền vững

Đây là vấn đề được các chuyên gia thảo luận tại Hội thảo “Các rủi ro Môi trường - Xã hội - Quản trị trong hoạt động Ngân hàng” do Viện Chiến lược Ngân hàng (NHNN) phối hợp với KPMG và HDBank tổ chức ngày 8/4.

ESG: Chìa khóa để Việt Nam theo đuổi mục phát triển bền vững

Giải pháp tài chính trong phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Nguyễn Thị Hòa, Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (NHNN) cho biết, tại Việt Nam, bên cạnh những thành tựu phát triển đạt được sau hơn 35 năm đổi mới, nước ta cũng đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề về môi trường và xã hội như biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán, lũ lụt, ô nhiễm môi trường, khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội gia tăng… Do vậy mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam trong vòng hai thập kỷ tới không chỉ là tăng trưởng nhanh như các giai đoạn trước đây mà phải là tăng trưởng xanh và bền vững, hướng tới phát triển kinh tế xanh.

Bà Nguyễn Thị Hòa, Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng phát biểu tại tại Hội thảo

Để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững và cam kết nói trên, nguồn lực tài chính là yếu tố đặc biệt quan trọng. Theo đó, hệ thống tài chính ngân hàng với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế sẽ là kênh dẫn vốn và điều tiết nguồn lực không thể thiếu trong quá trình huy động, phân bổ nguồn vốn đầu tư cho các hoạt động phát triển kinh tế bền vững, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. Trong đó, việc áp dụng ESG trong ngành Ngân hàng đang được xem là một trong những xu hướng trên thế giới, đóng góp cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và các cam kết trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, bà Nguyễn Thị Hòa chia sẻ.

Để tạo điều kiện cho việc áp dụng các tiêu chí ESG trong ngành Ngân hàng, bên cạnh các chỉ thị, kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thì Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam theo Quyết định 1604/QĐ-NHNN được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam ban hành năm 2018 đã tạo nên nhiều bước chuyển lớn. Ông Phạm Minh Tú, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (NHNN) cho biết, NHNN đã xây dựng và ban hành hướng dẫn để định hướng phát triển ngân hàng xanh cho các tổ chức tín dụng; phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, tận dụng các thành tựu Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 để xanh hóa hoạt động ngân hàng; đẩy mạnh công tác đào tạo, truyền thông về ngân hàng xanh, tín dụng xanh.

Nhờ đó, các ngân hàng nhìn chung đều đã nhận thức được tầm quan trọng của tín dụng xanh, ngân hàng xanh và vai trò của hoạt động. Một số ngân hàng đã lồng ghép các định hướng về phát triển ngân hàng xanh vào Chiến lược phát triển chung của ngân hàng như ưu tiên tăng trưởng tín dụng xanh; tuân thủ các quy phạm pháp luật có liên quan về rủi ro môi trường xã hội, xây dựng các quy định nội bộ về quản lý rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động của ngân hàng; hoàn thiện cơ cấu tổ chức để thúc đẩy phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh.

Là đơn vị được giao chức năng triển khai giải pháp của ngành Ngân hàng thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, Việt Nam được đánh giá là một trong 38 thị trường đang phát triển có những bước tiến đáng kể trong nỗ lực thúc đẩy ngành tài chính ngân hàng hướng tới phát triển bền vững và được xếp vào nhóm các quốc gia trong giai đoạn triển khai Ma trận tiến bộ SBN, xếp thứ hạng cao so với các nước châu Á và toàn cầu trong các chính sách liên quan đến đóng góp quốc gia tự quyết NDCs.

Hiện dư nợ đối với các dự án xanh đạt hơn 451 nghìn tỷ đồng, chiếm 4,32% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tăng 35,56% so năm 2020, gấp 2,5 lần so với năm 2017 chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp sạch và năng lượng tái tạo. Dư nợ tín dụng đã được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt hơn 1,8 triệu tỷ đồng, gấp 8 lần so với năm 2017 của 696.133 khoản cấp tín dụng.

Toàn cảnh hội thảo

Từng bước giải quyết rào cản

Phân tích kỹ hơn về ESG và rủi ro ESG trong hoạt động của ngân hàng, bà Trương Hạnh Linh, Phó Tổng Giám đốc KPMG Việt Nam cho biết, ngân hàng áp dụng ESG bằng việc loại trừ các lĩnh vực và công ty có tác động tiêu cực đáng kể đến tính bền vững; sàng lọc tốt nhất trong các công ty cùng loại theo tiêu chí ESG; liên kết các khoản vay và lãi suất của chúng với các mục tiêu bền vững; Tạo mục tiêu cho vay đối với các giải pháp biến đổi khí hậu và phát triển các sản phẩm sáng tạo gắn liền với việc đạt được các mục tiêu; đồng phát triển các kế hoạch để tích hợp các chiến lược ESG vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi của khách hàng.

Là một ngân hàng áp dụng ESG, ông Trần Hoài Phương Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) cho biết, ngân hàng có bộ phận môi trường và xã hội (E&S) thuộc Khối khách hàng doanh nghiệp có nhóm E&S riêng; bộ phận văn phòng lãnh đạo, Khối nhân sự tham vấn cho Ban Điều Hành và HĐQT về ESG. Mới đây, ngân hàng đã ký kết thỏa thuận “Tín dụng xanh” với IFC trị giá 70 triệu USD, các khoản vay sử dụng nguồn vốn này sẽ phải tuân thủ theo chính sách E&S nghiêm ngặt của IFC. Đơn vị sẽ hoàn thiện quy trình ESMS áp dụng cho toàn danh mục của ngân hàng trong năm 2022.

Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng ngân hàng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức. Theo đại diện HDBank, ngân hàng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân sự về E&S, dự án mang tính kỹ thuật phức tạp, tính khả thi của việc thuê chuyên gia E&S. Bên cạnh đó, kỳ vọng các định chế phát triển khác nhau và quy định pháp luật/tiêu chuẩn của Việt Nam, khả năng thích ứng thực tế của điều kiện doanh nghiệp Việt Nam vẫn là một rào cản.

Do đó, đại diện ngân hàng này đề xuất cần chuẩn hóa điều kiện E&S được chấp nhận rộng rãi giúp việc triển khai được đồng bộ; NHNN khuyến khích các ngân hàng thương mại thực hiện tốt E&S, phát triển bền vững; tăng cường các khóa đào tạo được phối hợp giữa các tổ chức quốc tế, NHNN, Bộ Tài chính, hệ thống ngân hàng thương mại đến doanh nghiệp.

Chia sẻ về định hướng hoạt động tín dụng góp phần thực hiện tăng trưởng xanh trong thời gian tới, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho biết, trong giai đoạn 2021 – 2030 và hướng tới 2050 ngành Ngân hàng phải triển khai một số nhiệm vụ đó là Luật bảo vệ môi trường có giao NHNN ban hành quy định khuyến khích các tổ chức tín dụng tài trợ, cho vay ưu đãi đối với dự án thuộc danh mục phân loại xanh; hướng dẫn quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng…

Bên cạnh đó, NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn các tổ chức tập trung bố trí nguồn vốn phù hợp để cho vay ưu đãi khuyến khích chủ đầu tư thực hiện dự án thuộc danh mục phân loại xanh theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án được cấp tín dụng xanh; phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hỗ trợ các Tổ chức tín dụng tiếp nhận nguồn vốn viện trợ, cho vay ưu đãi nước ngoài để tài trợ cho dự án thuộc danh mục phân loại xanh; nghiên cứu, xây dựng kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược tín dụng xanh quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.