Tiểu thuyết trinh thám đang thức giấc

Riêng tại Việt Nam, văn học trinh thám hầu như giẫm chân tại chỗ trong một thời gian dài. Rất đáng mừng, gần đây một số tác phẩm văn học về trinh thám đã xuất hiện để vực dậy dòng văn học đình đám một thời.

Làng văn học Việt Nam vừa có thêm một tiểu thuyết trinh thám mới “Câu lạc bộ số 7” của nhà văn Di Li

Dòng sách trinh thám được nhận định xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 20, 30 của thế kỷ trước với những tác phẩm dịch. Sự du nhập đó đã đem đến cho các cây bút tại Việt Nam sự “tiếp biến” nhưng có chọn lọc. Theo đó, tác phẩm trinh thám đầu tiên ra đời ở Việt Nam được cho là Mảnh trăng thu của tác giả Bửu Đình (xuất bản năm 1930).

Cũng từ năm 1930 đến 1945, làng văn học Việt ghi nhận sự xuất hiện của nhiều tác giả chuyên viết trinh thám, trong đó phải kể đến tác giả Phạm Cao Củng với nhiều tác phẩm lớn như Vết tay, Kỳ Phát giết người, Bóng người áo tím, Chiếc gối đẫm máu. Bên cạnh đó, thời kỳ này còn có Bùi Huy Phồn với Lá huyết thư, Gan dạ đàn bà, Mối thù truyền kiếp, Tờ di chúc…

Tuy nhiên, trải qua gần một thế kỷ, từ những tập truyện đầu tiên của Phạm Cao Củng theo trường phái của thám tử Sherlock Holmes, truyện trinh thám nước ta đã dừng lại hơn nửa thế kỷ. Về sau, có một số tiểu thuyết tình báo (một dòng trong tiểu thuyết trinh thám) được đánh giá cao như X30 phá lưới, Ván bài lật ngửa, Ông cố vấn, Ông tướng tình báo và hai bà vợ…

Sau những tác phẩm này, truyện trinh thám Việt gần như “mất tích”, chỉ đến năm 2009, bạn đọc mới thấy thể loại trinh thám Việt có dấu hiệu trở lại. Năm 2009, nữ nhà văn Di Li đã tạo được tiếng vang, thành công lớn thông qua tiểu thuyết trinh thám Trại hoa đỏ.

Nhiều nhà phê bình, lý luận văn học cho rằng, sau hàng chục năm vắng bóng, làng văn nước nhà mới có một tác phẩm trinh thám “sáng giá” và “có chất” như Trại hoa đỏ. Cuốn tiểu thuyết này như một dấu mốc cho thấy dòng trinh thám hồi sinh sau nhiều thập kỷ ngủ mê.

Kể từ sự ra mắt lần đầu tiên của Trại hoa đỏ, sau có thêm tiểu thuyết trinh thám Ổ buôn người của tác giả Giản Tư Hải dành giải C Cuộc thi viết về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” 2007 - 2010 do Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức.

Tác phẩm của Giản Tư Hải viết về đề tài bắt cóc và buôn bán phụ nữ xuyên quốc gia - một vấn nạn nhức nhối và gây nhiều bức xúc trong xã hội hiện nay. Nhưng mới đây, tại Hà Nội, nữ nhà văn 7X Di Li tiếp tục tạo nên một dấu ấn thật sự trong nghiệp cầm bút, khi lần thứ hai chị ra mắt tác phẩm trinh thám, đó là tiểu thuyết Câu lạc bộ số 7.

Với cuốn tiểu thuyết 540 trang, như thường lệ, Câu lạc bộ số 7 của Di Li thách đố độc giả đi tìm lời giải “Ai là thủ phạm?” và bí mật chỉ được hé lộ ở chương áp cuối. “Câu lạc bộ số 7” tập trung vào đề tài chưa từng được đề cập đến trong văn học: Giới tính thứ tư. Cuốn tiểu thuyết dẫn dụ người đọc qua những câu đố thắt tim khi lần lượt chứng kiến năm vụ án mạng tưởng chừng chỉ là những tai nạn thông thường nếu như nạn nhân là các thiếu nữ xinh đẹp không có cùng một điểm chung là trước khi chết đều bước chân lên chiếc taxi mang thương hiệu Hoa Sen.

Cả phòng cảnh sát hình sự, trong đó có Phan Đăng Bách và Mai Thanh (nhân vật chính trong tiểu thuyết Trại hoa đỏ) đau đầu vì không tìm thấy bất cứ dấu vết sinh học, tang chứng nào để lại hiện trường, cũng như không thể tìm ra động cơ của những vụ giết người.

Đối tượng tình nghi hàng đầu là Vũ Phương Đăng, con trai của một giám đốc ngân hàng, cũng là bạn trai của nạn nhân Lê Hoàng Mai. Nhưng những gì mà các cảnh sát hình sự lần lượt phát hiện ra đã vượt quá sức tưởng tượng của con người. “Câu lạc bộ số 7” còn là một chuyện tình bi thương và đau lòng.

Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, ở nhà văn Di Li có một phẩm chất vô cùng quan trọng trong sáng tạo thể loại trinh thám, đó là sự kiên nhẫn hay khả năng mai phục. Kiên nhẫn gieo những chi tiết quan trọng một cách tưởng vô tình và rải rác trong từng trang sách nhưng với một ý đồ rõ ràng và thông minh. Chính điều đó làm nên hiệu quả là diễn biến của vụ án hoàn toàn diễn ra như chính nó ở ngoài đời chứ không phải sự sắp đặt của tác giả. Yếu tố này làm nên sự hấp dẫn và hồi hộp cho tác phẩm.

Đạo diễn Quốc Trọng lại cho rằng “Câu chuyện trong Câu lạc bộ số 7 khiến người đọc bị cuốn theo một cách mê mụ bởi các chi tiết và tình huống. Chính sự đan cài khéo léo các tình tiế́t tưởng chừng như vô nghĩa đã khiến độc giả luôn bị nhầm lẫn trong việc đoán định câu chuyện. Tội ác, một khi được nhào nặn với đức tin bệnh hoạn và mù quáng, sẽ trở thành thảm họa của cộng đồng. Căng thẳng. Hồi hộp. Trộn lẫn không khí đôi phần ma mị dường như vẫn là phong cách mang đậm chất Di Li trong Câu lạc bộ số 7”.