Tìm phương án bảo tồn khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu: Tôn trọng giá trị lịch sử

Trọng khoảng xanh + tôn trọng di tích = chất lượng

Theo kiến trúc sư (KTS) Fanrcoi Milou - Công ty Studio Milou Singapore, dù đã làm nhiều thiết kế nhiều công trình di tích quan trọng trên thế giới như Bảo tàng Công viên khảo cổ Bogon (Pháp), Triển lãm nghệ thuật quốc gia Singapore... tuy nhiên, khi tiếp cận với công trình Hoàng thành Thăng Long, ông nhận thấy điều thú vị.

Phương án thiết kế bảo tồn khu vực 18 Hoàng Diệu của Công ty Studio Milou Singapore

Tức là ngoài mật độ di tích đậm đặc kiểu “di tích trồng di tích”, các di tích ở đây còn có đặc điểm là mỏng, dễ vỡ, dễ bị bào mòn theo thời gian, “do vậy các yếu tố này được ghi lại rất kỹ trước khi chúng tôi tiến hành lên phương án” – KTS Fanrcoi Milou nói.

Giới chuyên gia, nghiên cứu về kiến trúc, lịch sử và văn hóa, khảo cổ học… có mặt trong buổi tọa đàm đều nhận thấy phương án thiết kế của Studio Milou Singapore tại Khu di tích số 18 Hoàng Diệu có sự khác biệt so với các công trình trước đó đã thực hiện.

Cụ thể, Studio Milou Singapore đã đề cao việc bảo quản di tích được tốt nhất, thu hút người xem đến với di tích bởi sự hấp dẫn của chính nội dung di tích đang phản ánh chứ không phải vì sự hấp dẫn, hoành tráng của công trình biểu đạt di tích tại khu vực số 18 Hoàng Diệu.

KTS Fanrcoi Milou cho biết thêm, ở mỗi quốc gia, Studio Milou Singapore đều có những nghiên cứu chi tiết liên quan đến khí hậu, ánh sáng, đặc điểm văn hóa, tập tục của người dân bản địa để đưa ra những nguyên tắc trước khi bắt đầu thiết kế công trình. Các di tích, di vật trải qua thời gian thường bị ánh sáng, nhiệt độ tác động và làm oxy hóa bề mặt.

Vì vậy khi thiết kế, những yếu tố tác động trực tiếp của ánh sáng tự nhiên hay nhiệt độ lên bề mặt di tích đều được giảm thiểu. Studio Milou Singapore cũng đặc biệt chú trọng nguyên tắc thiết kế là tôn trọng khoảng xanh trong di tích, di vật vốn được tìm thấy trong tự nhiên, vì vậy trưng bày làm sao để thực sự cảm giác như chúng vẫn thuộc về nơi được tìm thấy.

Ông Doãn Mạnh Khôi – Viện trưởng Viện Kiến trúc quy hoạch đô thị chia sẻ, mẫu thiết kế của Studio Milou Singapore có phần giản dị khi thể hiện cấu trúc hình khối chữ nhật dài, mảnh được nâng cao so với không gian xung quanh bởi hàng cột tinh tế, mỏng làm điểm nhấn. Điều này sẽ kéo sự chú ý của công chúng tới đối tượng chính của bảo tàng là di tích, di vật. Với lối thiết kế thông minh, thoáng đãng, du khách đứng ở chỗ nào cũng có thể dễ dàng tiếp cận được với di tích.

Phương án tối ưu nhưng cần hoàn thiện

Thật ra, phương án thiết kế của Công ty Studio Milou Singapore là phương án đã đồng giải Nhì (không có giải nhất) tại cuộc thi “Phương án thiết kế kiến trúc bảo tồn và phát huy giá trị Khu di tích khảo cổ học số 18 Hoàng Diệu” do UBND TP. Hà Nội tổ chức hồi tháng 3 và kết thúc tháng 6/2014.

Lần tọa đàm này có mục đích để một Hội đồng gồm các chuyên gia trong nước và quốc tế thuộc về lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch, văn hóa lịch sử, bảo tồn và khảo cổ học tiến hành nghiên cứu, bổ sung để hoàn thiện nhằm tìm ra thành phương án thiết kế tốt nhất cho Khu vực khảo cổ học số 18 Hoàng Diệu.

KTS Fanscoi Milou tại buổi tọa đàm cũng chia sẻ, từ quan sát cá nhân, ông cảm nhận được nhiều người đến với Khu di tích số 18 Hoàng Diệu “không hiểu gì về di tích này, họ chỉ thấy một bãi khảo cổ lổn nhổn những hố khai quật và một số pa-nô đặt tạm ghi thông tin chú giải về khu di tích”. Thấy được điều đó nên trong mẫu kiến trúc của Studio Milou Singapore đã đưa vào những chi tiết thiết kế cho thấy sẽ sử dụng nhiều hiệu ứng trưng bày dạng video 3D phục dựng công trình di tích, xây dựng trung tâm thuyết minh với đầy đủ thông tin, dữ liệu liên quan đến di tích.

Các thiết kế được tham vấn bởi một đội ngũ các KTS có uy tín và kinh nghiệm cao và các chuyên gia di sản và bảo tồn. Đội ngũ này luôn theo sát các giai đoạn thi công để đảm bảo công trình luôn tuân thủ chặt chẽ kỹ thuật. “Quan trọng nhất, chúng tôi dành không gian riêng để các nhà khảo cổ có thể tiếp tục tiến hành công tác khảo cổ tại khu vực này”, KTS Fanscoi Milou nhấn mạnh.

Thời gian qua, phương án thiết kế của Công ty Studio Milou Singapore được đa số chuyên gia đánh giá cao. KTS Doãn Mạnh Khôi cho rằng, mẫu thiết kế của Studio Milou Singapore đã làm được hai điều quan trọng, đó là một mặt bảo vệ tối đa di tích gốc theo đúng tinh thần của di sản và tiết kiệm chi phí thi công. Ông Khôi cho biết “đây là một mẫu thiết kế tinh tế, rất đáng để đưa ra nghiên cứu và hoàn thiện”.

Hoàng Anh