Việc BOJ từ bỏ chính sách lãi suất thấp có thể gia tăng áp lực lên nợ công của Nhật Bản

Việc BOJ từ bỏ chính sách lãi suất thấp có thể gia tăng áp lực lên nợ công của Nhật Bản

Chính quyền Thủ tướng Shigeru Ishiba dự kiến chi 13,9 nghìn tỷ yên (tương đương 92 tỷ USD) cho một gói biện pháp nhằm giảm bớt tác động của chi phí sinh hoạt tăng cao lên các hộ gia đình. Gói này sẽ được tài trợ từ ngân sách bổ sung của năm nay, dự kiến hoàn tất vào thứ Sáu.

Liên minh cầm quyền của ông Ishiba cũng được cho là sẽ nhượng bộ trước yêu cầu từ các đảng đối lập về việc duy trì ưu đãi thuế lâu dài, điều mà các chuyên gia phân tích nhận định có thể khiến doanh thu thuế năm sau giảm tới 4 nghìn tỷ yên.

Các biện pháp này được đưa ra trong bối cảnh BoJ rời bỏ chính sách lãi suất cực thấp, làm tăng chi phí tài trợ cho khoản nợ khổng lồ 1.100 nghìn tỷ yên của Nhật Bản - mức cao nhất trong số các quốc gia phát triển và gần gấp đôi quy mô nền kinh tế nước này.

Trái ngược với các quốc gia phát triển khác đã ngừng các biện pháp kích thích kinh tế thời kỳ đại dịch, Nhật Bản vẫn tiếp tục đưa ra các gói chi tiêu lớn, một phần nhờ vào lãi suất vẫn còn thấp.

Tuy nhiên, Nhật Bản không thể tiếp tục "dựa" vào BoJ để duy trì chi phí vay thấp, khi ngân hàng này đã loại bỏ việc kiểm soát trần lợi suất trái phiếu vào tháng Ba, đưa ra kế hoạch giảm dần mua trái phiếu và bày tỏ quyết tâm tăng lãi suất ngắn hạn từ mức hiện tại là 0,25%.

Dự kiến, Nhật Bản sẽ chi 27 nghìn tỷ yên, tương đương 24% tổng ngân sách năm nay, cho chi phí trả nợ. Mặc dù lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm vẫn thấp hơn mức 2,1% mà Bộ Tài chính sử dụng để xây dựng ngân sách năm nay, chi phí có thể tăng vọt nếu lợi suất trái phiếu tăng mạnh.

Thời gian cấp bách

Bộ Tài chính Nhật Bản đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan khi phải quản lý kế hoạch phát hành nợ và lấp đầy khoảng trống lớn do sự suy giảm vai trò của BoJ trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB).

Trước hết, Bộ này phải giảm phát hành trái phiếu JGB siêu dài hạn do nhu cầu từ các công ty bảo hiểm nhân thọ đang giảm. Điều này làm tăng tầm quan trọng của việc thu hút lại các ngân hàng tư nhân làm người mua chính, nhưng điều đó không hề dễ dàng.

Khi BoJ mua vào khối lượng lớn trái phiếu, lợi suất giảm khiến các ngân hàng tư nhân chỉ nắm giữ 14% thị trường JGB, so với 41% trước khi chính sách kích thích của Thống đốc Kuroda được áp dụng vào năm 2013. Quy định chặt chẽ hơn về vốn cũng làm các ngân hàng ngần ngại tăng mua trái phiếu.

“Mặc dù nhu cầu từ các ngân hàng rất mạnh, đã có lời kêu gọi tăng phát hành trái phiếu JGB trung và dài hạn. Đồng thời, cũng có yêu cầu mạnh mẽ tăng phát hành tín phiếu kho bạc”, một quan chức Bộ Tài chính nói với các phóng viên sau cuộc họp của các thành viên thị trường vào thứ Ba, ám chỉ sự sẵn sàng bán các khoản nợ ngắn hạn dễ mua hơn cho các ngân hàng.

Tuy nhiên, phát hành quá nhiều trái phiếu ngắn hạn có thể buộc Nhật Bản phải đảo nợ thường xuyên hơn và khiến tài chính của nước này dễ bị tổn thương bởi biến động thị trường trái phiếu.

Dù Bộ Tài chính đang tìm cách thu hút thêm các nhà đầu tư cá nhân và quốc tế, các chuyên gia phân tích cho rằng họ khó có thể trở thành những nhà đầu tư lớn và ổn định để đảm bảo phát hành nợ suôn sẻ.

Nhật Bản có lẽ chưa phải đối mặt với nguy cơ ngay lập tức trong việc bán nợ, khi lợi suất trái phiếu JGB kỳ hạn 10 năm đang dao động quanh mức 1% và ngân hàng trung ương cam kết tăng lãi suất chính sách một cách “từ từ”.

Tuy nhiên, thời gian đang dần cạn để Nhật Bản đưa nền tài chính quốc gia vào quỹ đạo. Một đợt hạ bậc tín nhiệm trái phiếu chính phủ Nhật Bản có thể làm tăng chi phí huy động vốn nước ngoài cho các ngân hàng và doanh nghiệp, theo Kyohei Morita, chuyên gia kinh tế trưởng tại Nomura Securities.

“Khi chúng ta chứng kiến ​​những thay đổi trong cách thức tiền lương và lạm phát diễn ra ở Nhật Bản, sẽ là sai lầm nếu cho rằng sẽ không có bất kỳ thay đổi nào trong cách thức lãi suất vận hành”, ông nói trong một hội thảo diễn ra hôm thứ Ba.