Vốn ngân hàng góp phần nâng tầm sản phẩm OCOP

Nhiều mô hình thành công từ vốn vay

Tại khu vực miền Trung, Hà Tĩnh được xem là một trong những điểm sáng của phong trào OCOP khi dòng vốn ngân hàng được “bơm” đúng lúc, đúng chỗ. Nhiều hộ dân và hợp tác xã (HTX) đã tiếp cận vốn của Agribank, Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng (TCTD) khác để mở rộng quy mô, chuẩn hóa quy trình, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tại HTX hương trầm Hiền Linh (xã Phúc Trạch), trong không khí lao động rộn ràng, mùi trầm thơm lan tỏa, ông Bùi Thức Chính, Giám đốc HTX cho biết, ngoài việc duy trì 5 ha cây dó bầu, mỗi năm HTX liên kết thu mua hàng nghìn cây từ bà con trong vùng để chế tác sản phẩm. “Trong quá trình đầu tư máy móc, công nghệ, chúng tôi luôn được Agribank Hà Tĩnh II, trực tiếp là Agribank Hương Khê đồng hành, hỗ trợ kịp thời. Hiện dư nợ của HTX tại ngân hàng khoảng 1,1 tỷ đồng. Nhờ nguồn vốn ngân hàng, mỗi năm doanh thu đạt hơn 3 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 600 triệu đồng”, ông Chính chia sẻ. Sản phẩm hương trầm Hiền Linh đã đạt chuẩn OCOP 3 sao và là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Hiện, HTX đang mở rộng sang các dòng sản phẩm giá trị cao như nụ trầm, nhang trầm cao cấp, góp phần đưa thương hiệu trầm hương Hương Khê vươn xa hơn.

Vốn Ngân hàng góp phần đưa sản phẩm hương trầm của HTX Hiền Linh (Hà Tĩnh) đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Không chỉ ở Phúc Trạch, tại các xã thuộc huyện Hương Khê cũ, dòng vốn của Agribank đã và đang trở thành điểm tựa cho nhiều sản phẩm OCOP phát triển. Ông Trần Sỹ Thu, Phó Giám đốc Agribank Hà Tĩnh II khẳng định: “Nguồn vốn cho vay nông nghiệp, nông thôn đã phát huy hiệu quả rõ rệt, hình thành nhiều mô hình kinh tế bền vững. Nhiều sản phẩm OCOP đạt doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, qua đó góp phần giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới”.

Tương tự, tại xã Thượng Đức, sản phẩm cam chanh Thượng Đức đã đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh, mở ra hướng phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn. Ông Nguyễn Văn Phong, một trong những hộ sản xuất tiêu biểu ở địa phương cho biết, từ chủ trương cải tạo vườn tạp, gia đình mạnh dạn chuyển sang trồng cây ăn quả và được Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ vốn ưu đãi. Hiện 1,5 ha vườn cam và chanh bù mỗi năm cho hơn 12 tấn quả, mang lại doanh thu trên 500 triệu đồng. Không chỉ đem lại thu nhập ổn định, mô hình của ông còn tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương.

Tính đến nay, Hà Tĩnh có 396 sản phẩm đạt OCOP, trong đó 314 sản phẩm còn hiệu lực (15 sản phẩm 4 sao và 299 sản phẩm 3 sao). Đáng chú ý, 100% sản phẩm đã lên sàn thương mại điện tử của tỉnh; 40% sản phẩm xuất hiện trên các sàn lớn như Shopee, Lazada, TikTok; 7 sản phẩm đã được xuất khẩu sang các thị trường như Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Nga…

Hợp tác xã sản xuất tinh bột nghệ Hiền Thuấn (Quảng Trị) đã và đang nhận được sự hỗ trợ của các TCTD ở địa phương.

Những vướng mắc cần tháo gỡ

Trong khi đó, tại địa phương lân cận là Quảng Trị dòng vốn ngân hàng cũng tạo ra sức bật mạnh mẽ. Tại xã Trường Phú, Hợp tác xã sản xuất tinh bột nghệ Hiền Thuấn là ví dụ tiêu biểu. Những ngày đầu chuyển đổi từ chế biến mì tinh sang tinh bột nghệ, cơ sở gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là nguồn nguyên liệu. Sau khi mở rộng quy mô, HTX ký hợp đồng với người dân trong vùng để đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định.

Đòn bẩy quan trọng đến từ khoản vay 500 triệu đồng của Quỹ tín dụng nhân dân Mai Thủy. Nhờ đó, HTX đầu tư máy móc, mở rộng sản xuất, tạo việc làm cho các lao động địa phương. Đến nay, sản phẩm tinh bột nghệ của HTX đạt OCOP 4 sao, mỗi năm HTX thu mua gần 40 tấn nguyên liệu, cung ứng ra thị trường khoảng 5 tấn tinh bột, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 lao động với thu nhập trên 6 triệu đồng/tháng… Được biết, toàn tỉnh Quảng Trị hiện có 372 sản phẩm OCOP của 234 chủ thể. Các sản phẩm OCOP không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần tạo việc làm cho hàng ngàn lao động, thúc đẩy chuyển đổi phương thức sản xuất và thay đổi bộ mặt nông thôn.

Tín dụng ngân hàng “đòn bẩy” phát triển nhiều sản phẩm OCOP ở miền Trung.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc phát triển sản phẩm OCOP vẫn còn những hạn chế. Nhiều chủ thể sản xuất nhỏ lẻ, trình độ quản trị còn hạn chế, chưa mạnh dạn đổi mới công nghệ. Một số sản phẩm OCOP chưa tạo được chỗ đứng vững chắc trên thị trường nội địa, chứ chưa nói đến xuất khẩu. Về phía ngân hàng, quá trình cho vay cũng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân, do một số HTX được cấp chứng nhận OCOP nhưng các thành viên lại không có chứng nhận riêng, dẫn tới vướng mắc trong việc vay vốn. Không ít đơn vị chưa minh bạch tài chính, chưa thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, mua bán hàng hóa thiếu hóa đơn… khiến ngân hàng khó thẩm định và đánh giá rủi ro.

Theo nhiều người, để OCOP phát triển bền vững, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các chuyên gia cho rằng hành lang pháp lý phải đi trước một bước; chính quyền địa phương cần quan tâm hơn đến hỗ trợ chủ thể OCOP, nhất là về xúc tiến thương mại và kết nối thị trường. Về phía ngân hàng, các TCTD cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện cho hộ dân, HTX và doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tiếp cận vốn vay.

Các chủ thể OCOP cũng cần nâng cao năng lực quản lý, chủ động xây dựng phương án kinh doanh phù hợp, cải tiến mẫu mã, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, GMP, ISO… là hướng đi tất yếu để nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường. Các chủ thể OCOP cũng cần chú trọng đầu tư bao bì, nhãn mác, quảng bá hình ảnh gắn với bộ nhận diện OCOP nhằm khẳng định thương hiệu trên thị trường cả trong nước lẫn quốc tế.