Báo chí đã tạo được lòng tin của nhân dân

	Hồng Chuyên biển đảo: Hành trình tôn vinh sự thật
	Thủ tướng: Báo chí phải phản ánh trung thực dòng chảy chính của xã hội

Nhà báo Hồ Quang Lợi

Đánh giá về công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) thời gian qua, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực không phải lẻ mẻ từng vụ, từng việc mà bây giờ đã thành phong trào, thành một xu thế. Lò đã nóng lên rồi thì củi tươi vào đây cũng phải cháy. Và thực tế, chưa bao giờ kết quả đấu tranh, PCTN lại được nhân dân hoan nghênh và tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội như bây giờ. Trong bước chuyển tích cực đó, rõ ràng có sự đóng góp hết sức quan trọng của báo chí, thưa ông?

Đúng vậy. Trong những năm vừa qua, cuộc đấu tranh PCTN lãng phí do Đảng ta phát động và toàn Đảng, toàn dân tham gia đã thực sự có sự chuyển biến mạnh mẽ. Đặc biệt, mọi người đều cảm nhận rõ chống tham nhũng, tiêu cực không có vùng cấm! Những vụ án được xử lý đã cho thấy quyết tâm cao và cách làm ngày càng khoa học, chặt chẽ, theo kỷ cương, phép nước và pháp luật.

Hình ảnh Tổng Bí thư nói “lò nóng lên rồi” thể hiện được quyết tâm cũng như hiệu quả của công cuộc PCTN. Trong bước chuyển tích cực đó có sự đóng góp hết sức quan trọng của báo chí. Báo chí luôn đi tiên phong, luôn là lực lượng quan trọng trong cuộc đấu tranh này. Hầu hết các vụ án được phát hiện đưa ra xét xử nghiêm minh đều có sự tham gia trực tiếp của báo chí.

Sự vào cuộc của báo chí không chỉ có tác dụng ở việc phát hiện mà còn đồng hành với quá trình xử lý. Quan trọng hơn ở đây là khích lệ tinh thần đấu tranh chống tham nhũng trong toàn xã hội để cho mọi người, các tầng lớp nhân dân được giám sát và được tham gia vào công cuộc đấu tranh này thông qua đó thúc đẩy dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội.

Thực tiễn cho thấy, báo chí cả nước luôn là kênh thông tin tin cậy cung cấp cho các cơ quan chức năng, điều tra, phanh phui nhiều vụ việc tham nhũng lãng phí, tiêu cực. Hàng nghìn vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, các vụ đại án trong thời gian qua đều do báo chí phát hiện, giám sát và đưa ra công luận, qua đó giúp các cơ quan chức năng có căn cứ để điều tra, xác minh và đưa ra xét xử đúng người, đúng tội.

Thông qua việc phát hiện, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, chống các quan điểm sai trái, thù địch, báo chí đã tạo được lòng tin của nhân dân vào quyết tâm của Đảng, Nhà nước ta trong cuộc đấu tranh PCTN, lãng phí, tiêu cực, lành mạnh hóa đời sống xã hội. Kết quả này có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự nghiệp xây dựng và chỉnh đốn Đảng, sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế của đất nước.

Báo chí luôn là kênh thông tin tin cậy của bạn đọc

Để tham gia ngày càng sâu rộng và tích cực, hiệu quả hơn trên mặt trận PCTN này, theo ông, một nhà báo chân chính cần hội tụ những phẩm chất cơ bản gì?

Báo chí là một hoạt động đặc biệt mang đặc tính chính trị - xã hội. Nhà báo được coi như những chiến sĩ xung kích trên mặt trận văn hóa - tư tưởng của Đảng. Mỗi tác phẩm báo chí, nhất là những tác phẩm chống tham nhũng, tiêu cực được đăng tải, phát hành rộng rãi đều tác động đến nhận thức, tâm tư, tình cảm và tư tưởng của bạn đọc, quần chúng nhân dân và hành vi của cộng đồng. Đặc biệt là tác động rất lớn đến đời sống cá nhân cũng như sự nghiệp chính trị hay cơ nghiệp sản xuất, kinh doanh của một con người, một doanh nghiệp.

Vì lẽ đó, hơn ai hết, nhà báo chống tiêu cực trước hết phải xác định rõ trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của mình. Tuân thủ nghiêm các quy định về đạo đức làm nghề.

Chống tham nhũng, lãng phí chính là chống lại sự tha hóa, biến chất của cán bộ đảng viên có chức có quyền trong bộ máy nhà nước. Đây là công việc hết sức khó khăn, phức tạp, nhạy cảm. Điều đó đòi hỏi nhà báo viết về lĩnh vực chống tham nhũng, tiêu cực phải có những phẩm chất kiên định như: Vững về bản lĩnh, giỏi về nghiệp vụ và thật sự trong sáng về đạo đức nghề nghiệp. Phải có động cơ xây dựng, khách quan, trung thực.

Để báo chí tham gia vào cuộc đấu tranh PCTN, lãng phí có kết quả, phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Trong đó, từng cơ quan báo chí mà trực tiếp là các tổng biên tập, ban biên tập phải nhân lên ngọn lửa đấu tranh, khích lệ tinh thần chiến đấu của những người làm báo.

Một phẩm chất nữa rất quan trọng đối với người làm báo chống tham nhũng lãng phí, tiêu cực, đó là tinh thần dấn thân. Nói đến sự dấn thân ở đây là phải chấp nhận những khó khăn, thách thức, thậm chí là hiểm nguy để đấu tranh bảo vệ công lý, lẽ phải và làm sáng tỏ sự thật. Để làm được điều đó, mỗi nhà báo khi tác nghiệp trong lĩnh vực PCTN cần tích cực rèn luyện các kỹ năng nghiệp vụ, kiến thức luật pháp, tìm kiếm sự hỗ trợ của các chuyên gia khi theo đuổi những vụ án lớn, có tính chất nghiêm trọng.

Bên cạnh đó yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp phải hết sức khách quan, công tâm, tôn trọng sự thật, bảo vệ sự thật, bảo vệ công lý và lẽ phải. Không bị gục ngã trước những cám dỗ, mua chuộc hoặc chùn bước trước các đe dọa của đối tượng. Đó là cái gốc và giá trị cao nhất của đạo đức nghề báo, đó cũng chính là lý tưởng làm nghề của các nhà báo, nhất là những nhà báo chân chính chống tiêu cực.

Tuy nhiên, trong một cơ quan báo chí, không phải chỉ một phóng viên dấn thân mà có được thành công. Mỗi vụ việc chống tham nhũng, tiêu cực phải là sự thống nhất chủ trương của Ban biên tập. Coi đó như “một trận đánh”, đòi hỏi phải có chiến thuật, tinh thần đồng chí, đồng nghiệp ở trong cơ quan, phối hợp rất chặt chẽ, từ phóng viên, biên tập, duyệt bài, cả một hệ thống phải đồng tâm nhất trí, tạo thành một sức mạnh. Chỉ có như vậy, sức mạnh đấu tranh PCTN lãng phí không chỉ ở một người cầm bút mà là hội tụ tinh thần, trí tuệ và bản lĩnh của cả một tập thể làm báo, đảm bảo được sự tin cậy, chính xác, tránh được những rủi ro trong nghiệp vụ.

Rõ ràng nghề báo là nghề vinh quang nhưng cũng là một trong những nghề nguy hiểm, nhất là trong lĩnh vực phòng chống tiêu cực, tham nhũng. Theo ông công cụ pháp lý hiện đã đủ mạnh để bảo vệ cho những người làm báo khi tác nghiệp?

Hiện chúng ta đã có Luật Hình sự, Luật Báo chí, Luật PCTN đều có các quy định pháp lý để nhà báo tác nghiệp. Tuy nhiên, thời gian gần đây, không ít nhà báo đã và đang gặp phải nhiều rào cản trong tiếp cận thông tin, đặc biệt là thông tin về các vụ việc liên quan chống tiêu cực mặc dù họ tác nghiệp đúng quy định pháp luật. Họ còn bị uy hiếp tính mạng, bị khủng bố tinh thần, thậm chí người thân cũng bị đe dọa.

Do vậy việc đấu tranh, bảo vệ các nhà báo chống tham nhũng đòi hỏi sự quan tâm của các cơ quan báo chí đối với phóng viên của mình, các đồng nghiệp, các cơ quan bảo vệ pháp luật và hệ thống chính quyền từ Trung ương xuống địa phương, nhất là các tầng lớp nhân dân. Vì báo chí là một nghề hiểm nguy, các nhà báo tham gia vào lực lượng đấu tranh PCTN lãng phí, cần phải coi như đang thực thi công vụ và các cơ quan quản lý Nhà nước nên nghiên cứu để bổ sung thêm những điều khoản pháp lý bảo vệ nhà báo khi họ thực thi công vụ.

Tổng Bí thư đã chỉ rõ sắp tới, công tác đấu tranh PCTN phải tiếp tục được tăng cường, quyết liệt hơn, hiệu quả cao hơn, không có trở ngại nào, sức ép nào. Vậy theo ông, cần làm gì để giúp cho báo chí hoàn thành tốt sứ mệnh này?

Trước hết, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa báo chí và các cơ quan chức năng liên quan trực tiếp đến cuộc đấu tranh PCTN, lãng phí từ trung ương đến địa phương, để báo chí có được những thông tin chính xác và tin cậy nhất về các hiện tượng tiêu cực, các vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, lãng phí.

Thứ hai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa báo chí với các hệ thống chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội từ trung ương đến địa phương, các tầng lớp nhân dân để nhà báo có được những thông tin, có thể chỉ là bước đầu manh nha, nhưng đó là sự tiếp cận kịp thời và từ đó đưa ra được các thông tin đáng tin cậy.

Thứ ba, các nhà báo đấu tranh PCTN lãng phí phải tiếp tục thực hiện tốt các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động báo chí, nêu cao đạo đức nghề nghiệp.

Thứ tư, các nhà báo cần được tác nghiệp trong môi trường an toàn và thuận lợi, cần được bảo vệ. Đó là sự bảo vệ của luật pháp, của các tầng lớp nhân dân, của hệ thống các tổ chức chính quyền, đoàn thể và của chính các cơ quan báo chí, các cấp hội nhà báo và các đồng nghiệp. Đây phải là chỗ dựa cho các nhà báo tác nghiệp, để làm sao nhà báo đấu tranh PCTN giống như một người ra trận, luôn ở phía sau họ, xung quanh họ là những lực lượng tin cậy bảo vệ họ.

Tôi tin là, nếu có được môi trường đó thì các nhà báo sẽ làm việc hiệu quả hơn và chắc chắn sẽ đóng góp được tốt hơn cho cuộc đấu tranh PCTN, lãng phí.

Xin trân trọng cảm ơn ông!