Chợ phiên Đồng Văn: Vẫn mãi rực rỡ sắc màu văn hóa

Nhộn nhịp như ngày hội

Trước đây, chợ Đồng Văn nép mình dưới chân núi Đồn Cao và được bao bọc bởi khu phố cổ với nét kiến trúc độc đáo đã có hàng trăm năm, đồng thời chợ cũng nằm sát khu trung tâm hành chính của huyện. Tuy vậy, vì lý do bảo tồn nên vào dịp này một năm trước đây, chợ Đồng Văn đã được di dời đến một địa điểm mới, cách nơi cũ khoảng vài trăm mét, trên địa bàn thôn Đồng Tâm, thị trấn Đồng Văn. Khu chợ mới giờ đây được xây dựng theo lối kiến trúc hiện đại với những bức tường xi - măng, mái lợp tôn, với diện tích lớn gấp 4 – 5 lần chợ cũ và khang trang hơn.

Chợ phiên Đồng Văn vẫn mãi rực rỡ sắc màu

Đến với chợ phiên ở Đồng Văn, người đi chợ và chơi chợ như được hòa vào không khí của ngày hội. Chợ phiên bày bán tất cả những nhu yếu phẩm cần thiết của người dân trong cuộc sống thường ngày như quần áo, giày dép, nông cụ lao động, hóa mỹ phẩm… Toàn thứ rất dân dã và mộc mạc. Dù ở địa điểm cũ hay tại khu chợ mới xây, từ ngoài cổng, người bán, kẻ mua vui vẻ trao đổi mua bán với nhau bằng thứ ngôn ngữ riêng của từng dân tộc, qua đó tạo nên vẻ đẹp cho chợ phiên nét riêng rất độc đáo.

Chợ phiên còn là nơi tập trung của những thanh niên và cụ già với những lồng chim choàng khăn đỏ. Người đi chợ và chơi chợ phiên, khi vào giữa chợ sẽ bắt gặp hình ảnh các chàng trai làm việc luôn tay bên những chiếc máy khâu giày. Những đôi giày mới khâu cho chắc, giày cũ khâu vá, sửa lại để sử dụng được lâu hơn. Đi xuống vài bước chân là nơi các bà, các cô, các chị bán rượu đứng xếp hàng gọn gàng để chờ người mua đến thử, tiếng nói cười, mặc cả mua bán rộn ràng.

Những mớ rau xanh như đậu răng ngựa, cải mèo… và hoa quả như lê, đào, táo, hồng… được bày bán ở cổng chợ. Những cô gái trong bộ váy áo dân tộc tuổi đôi mươi hay những cụ bà đã móm mém, có người thì để rau quả ăm ắp trong gùi để bán, người thì đổ lên những bao tải ở dưới đất cao ngất như ngọn núi cho mọi người xem và mua. Cảnh người mua kẻ bán với tiếng bản địa nhộn nhịp nhưng rất có kiểu cách.

Đậm nét sắc màu văn hóa

Chợ phiên ở Đồng Văn còn vui và hấp dẫn đối với người đi chợ và chơi chợ chính là những quán bán đồ ăn; và đặc biệt là được uống rượu. Bên cạnh những lò thắng cố - món đặc sản của vùng đất nơi đây, đó là những quán rượu. Cánh đàn ông con trai, người quen kẻ lạ hầu như tụ tập về đây để mời nhau chén (bát) rượu, điếu thuốc lào. Phiên chợ nào cũng thế, ít nhất cũng có hàng chục thanh niên và cụ già nằm say khướt bên vệ đường, đến khuya mới trở về nhà. Bên cạnh đó, các quầy bếp bán hàng ăn luôn hừng hực lửa, nước sôi ùng ục và bốc hơi béo ngậy. Các bếp nướng bánh gạo quạt than tay, những thúng xôi ngũ sắc bốc hơi nóng làm mờ cả khuôn mặt người bán hàng và người mua.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, chợ phiên Đồng Văn di dời đến địa điểm mới, không còn họp ở khu chợ cũ (nằm bên cạnh khu phố cổ Quyết Tiến) với kiến trúc độc đáo của những ngôi nhà trình tường; chợ phiên Đồng Văn sẽ dần đánh mất những nét văn hóa truyền thống đã tồn tại gần một thế kỷ qua. Ông Dương Đức - Chủ tịch UBND kiêm Bí thư Đảng ủy thị trấn Đồng Văn đã chia sẻ: “Chợ phiên tại cao nguyên đá Đồng Văn đông vui như chợ Tết của người dân miền xuôi và nó đã tồn tại được gần trăm năm. Dù chợ phiên diễn ra ở đâu, ở nơi cổ kính, giản dị nhưng mang nhiều sắc màu văn hóa hay tại khu chợ có hướng hiện đại như bây giờ, chợ phiên vẫn là nơi biểu hiện đậm nét những bản sắc văn hóa các dân tộc đã và đang sinh sống tại cao nguyên đá Đồng Văn nói riêng và tỉnh Hà Giang nói chung. Dù ở thời điểm nào, tôi tin chắc rằng chợ phiên vẫn luôn sặc sỡ màu sắc trang phục của đồng bào các dân tộc hay sự đa dạng của những hàng hóa truyền thống. Đây không chỉ đơn thuần là phiên chợ trao đổi hàng hóa, phục vụ nhu cầu tiêu dùng, mà quan trọng hơn nó là sự tiếp nối những giá trị văn hóa tinh thần của các thế hệ trước đã để lại”.

Bài và ảnh Quỳnh Hoa