Chứng khoán tuần: Chấm dứt diễn biến tăng trong nghi ngờ?

Thị trường kém đồng thuận

Trên thị trường chứng khoán có một câu khẩu ngữ rất thú vị là “tăng trong nghi ngờ”. Trạng thái tâm lý này không chỉ có ở Việt Nam mà là ở bất kỳ thị trường chứng khoán nào, nó chỉ một tình trạng tăng giá của thị trường với nhiều yếu tố bất lợi không như lý thuyết khiến kết quả phân tích bị sai lệch hoặc thiếu chắc chắn.

Có thể thấy thị trường trong 2 tuần gần đây đã liên tiếp có các phiên tăng giá không nghỉ mà các phân tích kỹ thuật từ các công ty chứng khoán lại dự đoán khả năng điều chỉnh. VN-Index tăng liên tục lên đỉnh cao mới với tình trạng thanh khoản không tăng tương ứng, hay có rất nhiều cổ phiếu giảm giá và chỉ số chủ yếu tăng điểm nhờ các cổ phiếu dẫn dắt.

Lấy ví dụ cụ thể, tuần qua giá trị giao dịch khớp lệnh trung bình của thị trường đạt khoảng 3.975 tỷ đồng một phiên. Tuần trước đó là 3.545 tỷ đồng/phiên. Thoạt đầu có thể đang có mức gia tăng tốt, nhưng phần lớn sự thay đổi là do có các quỹ ETF giao dịch. Cụ thể, cả tuần qua khối ngoại được ghi nhận giao dịch mua vào tới 2.316 tỷ đồng và bán ra 2.963 tỷ đồng. Giá trị mua chiếm 11,7%, giá trị bán chiếm 14,9%.

Đây là tỷ trọng rất cao trong giao dịch của khối ngoại, bình thường chỉ chiếm 7-8% thị trường. Với tỷ trọng bình quân này nhưng các tuần trong tháng 8 lại có mức giao dịch rất cao, đều trên 4.000 tỷ đồng. Nói đơn giản nhất, tuần qua thoạt nhìn thì thanh khoản tăng nhưng chỉ là tăng do có khối ngoại giao dịch đột biến, mà ở đây là các quỹ ETF tham gia.

Thị trường liên tục thiết lập được đỉnh cao mới về điểm số nhưng thanh khoản lại suy yếu là điều các nhà phân tích kỹ thuật rất bối rối. Ngoài ra, thị trường đã không có được sự thuyết phục trong mức tăng của cổ phiếu. Trong tuần, các thống kê chỉ cho thấy có 266 cổ phiếu tăng giá và 246 cổ phiếu giảm giá. Đối với cả một thị trường thì mức tăng giá của cổ phiếu như vậy trong suốt 5 phiên là điều không thuyết phục.

Tình trạng này xảy ra cũng nhiều lần rồi, nhưng điều gây nghi ngờ nhiều hơn chính là do đã xảy ra ở một đỉnh cao lịch sử của chỉ số. VN-Index đã đạt đỉnh cao nhất trong vòng 9 năm. Thị trường tăng không có sự đồng thuận rõ rệt mà chỉ là do các cổ phiếu vốn hóa lớn tăng quá mạnh.

Nghi ngờ không thể kéo dài

Việc thị trường tăng trong hoài nghi không phải là điều gì quá bất thường. Thanh khoản luôn là biểu hiện rõ nhất của giai đoạn này vì nhà đầu tư không nghĩ rằng thị trường đang tăng thực sự an toàn nên vẫn chưa giao dịch nhiều. Tuy nhiên sự hoài nghi sẽ không thể kéo dài lâu được.

Hai kịch bản có thể xảy ra. Kịch bản tốt đẹp là cuối cùng thì nhà đầu tư cũng bị thuyết phục rằng, thị trường đang thật sự tăng và cơ hội đang mở rộng. Khi đó sẽ có đợt mua vào mạnh và thanh khoản tăng lên. Kịch bản xấu là tâm lý nghi ngờ ngày càng lan rộng hơn và chuyển thành tâm lý thận trọng phòng thủ. Thị trường có thể quay đầu điều chỉnh giảm vì thực sự tâm lý chờ đợi giảm đã chiếm ưu thế và dẫn dắt các hành động bán ra.

Đương nhiên là cả hai kịch bản đều có thể xảy ra, nhưng xác suất từng thời điểm có thể khác nhau. Hiện tại thị trường không phải hứng chịu một áp lực đặc biệt nào, trừ các giao dịch của quỹ ETF vốn đã kết thúc vào cuối tuần trước. Mối lo ngại ngắn hạn lại chính là các yếu tố thị trường: Thanh khoản, giá cổ phiếu, các chỉ báo phân tích kỹ thuật bất lợi…

Ở đây luôn có hiệu ứng “quả trứng và con gà”: Nhà đầu tư lo ngại và thận trọng dẫn đến tình trạng thị trường tăng điểm với nhiều yếu tố thiếu chắc chắn, bất lợi; hay chính vì thị trường bộc lộ nhiều yếu tố thiếu chắc chắn nên khiến nhà đầu tư lo ngại? Việc tranh cãi điều gì là nguyên nhân, điều gì là kết quả thực ra không quan trọng, vì cuối cùng thị trường cũng sẽ chuyển động về một phía. Nếu thị trường cứ tăng tiếp thì nhà đầu tư đang thận trọng quá mức và có tiềm năng sẽ lỡ sóng. Nếu thị trường quay đầu giảm thì nhà đầu tư thận trọng đang dẫn dắt xu hướng.