Chuyển dịch vụ công sang vai hiệp hội

Ông Tô Hoài Nam

Ông Tô Hoài Nam, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DNNVV Việt Nam trả lời phỏng vấn phóng viên TBNH.

Thời gian qua, các Hiệp hội đã phát huy vai trò thúc đẩy sản xuất kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước như thế nào, thưa ông?

Hiệp hội của các tổ chức kinh tế là loại hình tổ chức xã hội - nghề nghiệp tự nguyện của các tổ chức, DN. Nhiều năm qua, các Hiệp hội đã đóng góp không nhỏ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, từng ngành hàng mà nó đại diện cũng như đối với sự phát triển của mỗi DN hội viên.

Một số Hiệp hội đã tập hợp, đoàn kết được nhiều DN có cùng quy mô, ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ... Ở một số địa phương Hiệp hội DNNVV cấp tỉnh đã tập hợp được đông đảo hội viên, chiếm đến trên 60% năng lực sản xuất của địa phương.

Một số tổ chức Hội đoàn cấp Quốc gia như Hiệp hội DNNVV Việt Nam, VCCI, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Hiệp hội Da - giày Việt Nam, Hiệp hội doanh nhân Tư nhân Việt Nam... đã làm tương đối tốt chức năng đại diện, làm cầu nối giữa hội viên với các cơ quan quản lý Nhà nước, đại diện cho hội viên đóng góp ý kiến trong xây dựng văn bản pháp luật, tham gia hoạch định chính sách phát triển kinh tế địa phương, ngành và tham gia phản biện, tư vấn, giám định xã hội theo yêu cầu của Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

DN lao vào cuộc đua “mạnh ai nấy được” cũng sẽ không tạo được sự chuyển biến tích cực cho một ngành hay cả một nền kinh tế

Ông có nghĩ vai trò của các Hiệp hội đáng lẽ còn được phát huy hơn nữa?

Các tổ chức xã hội - nghề nghiệp, các Hội trong đó có các Hiệp hội của các tổ chức kinh tế những năm gần đây có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nhanh chóng, nhưng ít được biết đến, vị trí của nó trong xã hội cũng chưa được xác định, công nhận một cách thỏa đáng. Do đó, hạn chế khả năng phát huy được vai trò là đại diện của các DN, của một ngành kinh tế - kỹ thuật.

Nhiều Hiệp hội hoạt động trên danh nghĩa, không đủ bộ máy, không đủ năng lực để thực hiện sứ mệnh đại diện cho hội viên trong đối nội, đối ngoại, xúc tiến thương mại, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhằm giúp DN hội viên nâng cao tính cạnh tranh trong nước và đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế.

Vậy, quan tâm thỏa đáng theo ông là thế nào?

Hiện nay khi đất nước đang trong giai đoạn hội nhập mạnh mẽ và sâu rộng vào kinh tế khu vực và toàn cầu, nếu các DN không đáp ứng được yêu cầu hội nhập sẽ tự bị thải loại và nếu từng DN tự phải “bươn trải” hoặc lao vào cuộc đua “mạnh ai nấy được” cũng sẽ không tạo được sự chuyển biến tích cực cho một ngành hay cả một nền kinh tế.

Trong khi đó, với mọi điều kiện thuận lợi hay khó khăn thì thực tế đã chứng minh vai trò của các tổ chức Hiệp hội, tổ chức kinh tế đã tăng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Nhiều tổ chức có hiểu biết rất sâu về chuyên môn, về DNNVV, môi trường, xoá đói giảm nghèo, tín dụng ngân hàng, xuất khẩu… Nhiều tổ chức được các quốc gia, tổ chức toàn cầu chọn vào tham gia nghiên cứu các dự án, chương trình cấp toàn cầu.

Xu thế chung là các Hiệp hội thường được coi là đối tác hữu dụng của Chính phủ trong việc cung cấp hàng hoá và dịch vụ công, vì thông thường các tổ chức này có thể cung cấp các dịch vụ đó với chất lượng cao hơn và chi phí thấp hơn so với Chính phủ.

Nguyên nhân chính của vấn đề này chính là yếu tố tự nguyện của các Hiệp hội, khi Hiệp hội giải quyết các vấn đề về kinh tế, xã hội trên cơ sở tự do và tự nguyện thì tiết kiệm được chi phí, cơ chế này tương phản với bộ máy cồng kềnh và tốn kém của khu vực quản lý Nhà nước.

Cần phải khẳng định ngay, bắt đầu bởi đặc điểm quan trọng nhất là các tổ chức Hiệp hội không được phép phân chia lợi nhuận trong nội bộ giữa các hội viên, hiệp hội không phải là tổ chức thương mại, nên về mặt khoa học hoàn toàn có thể tiếp nhận và thực hiện các chương trình hỗ trợ từ Chính phủ, hay các hoạt động dịch vụ công mà không bị trở ngại bởi các Hiệp định Việt Nam đã ký kết với thế giới.

Thành công của các Hiệp hội chính là yếu tố am hiểu thị trường, họ là những đối tượng gần sát nhất với DN, với dân, nên họ hiểu DN cần gì và người dân muốn gì và họ thường tự bắt mình có trách nhiệm khi đáp ứng những nhu cầu đó.

Mặt khác, nhìn từ góc độ khoa học quản lý với việc điều tiết chuyển dần dịch vụ công sang cho các Hiệp hội kinh tế thực hiện, Nhà nước lúc đó chỉ đóng vai trò đầu mối, từ chỗ là người cung cấp dịch vụ trực tiếp trở thành nhà tài trợ các dịch vụ, sẽ tiết giảm được nhiều kinh phí cho ngân sách, có được nhiều điều kiện để tập trung vào công tác quản lý vĩ mô và các vấn đề trọng tâm của đất nước, tránh được tình trạng phân tán trong sử dụng nguồn lực.

Nhiệm vụ cụ thể của Hiệp hội DNNVV Việt Nam trong thời gian tới là gì?

Hiệp hội DNNVV Việt Nam là tổ chức đại diện cấp quốc gia của các DNNVV Việt Nam, cộng đồng chiếm trên 97% tổng số các DN của Việt Nam. Qua quá trình hình thành và phát triển được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hiệp hội đã được tham gia phản biện, xây dựng nhiều chính sách pháp luật, các chương trình dự án của Nhà nước cũng như các tổ chức quốc tế.

Trong bối cảnh kinh tế - xã hội nước ta hiện nay, với sự đề cao vai trò của doanh nhân trong Hiến pháp nước ta năm 2013 và sự đổi mới trong việc khẳng định quyền tự do kinh doanh của người dân, của Luật DN vừa được Quốc hội thông qua cuối năm 2014, đó chính là chủ trương cực kỳ đúng đắn, là một đòn bẩy, là điều kiện thuận lợi để khơi dậy, khai thác và phát huy mọi tiềm năng, mọi nguồn lực trong nhân dân, của các tổ chức, hiệp hội xã hội - nghề nghiệp, trong đó đặc biệt các Hiệp hội của các tổ chức kinh tế.

Theo đó, việc chuyển giao các hoạt động dịch vụ công trong lĩnh vực kinh tế cho các Hiệp hội kinh tế là rất cần thiết, đủ sức thuyết phục trên cả phương diện lý luận và bằng chứng từ thực tiễn. Để từ đây, vị trí, vai trò của Hiệp hội của các tổ chức kinh tế được khẳng định và phát huy tốt nhất, đóng góp tích cực, quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước do Đảng và Nhà nước khởi xướng.