Triển vọng thu hút FDI từ Đài Loan (Trung Quốc)

Ông John Campbell

Năm 2023 là năm đánh dấu kỷ niệm 30 năm thành lập Hiệp hội Thương mại Đài Loan tại Hà Nội. Năm 2024, các phòng thương mại tại TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai cũng sẽ đánh dấu ba thập kỷ hoạt động. Đây là những cột mốc cho thấy sự cam kết đầu tư lâu dài của Đài Loan vào Việt Nam và mối quan hệ kinh doanh mạnh mẽ giữa hai nền kinh tế.

Trong 20 năm đầu sau khi Việt Nam thực hiện Đổi mới, Đài Loan (Trung Quốc) là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất vào Việt Nam, tạo ra nhiều việc làm và đóng góp vào hành trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Kể từ đó, dòng vốn FDI của Đài Loan ở Việt Nam tiếp tục tăng trưởng ổn định. Tính đến tháng 6/2024, Đài Loan (Trung Quốc) đứng thứ tư về vốn đầu tư với 3.186 dự án và 40,23 tỷ USD, chiếm 8% tổng vốn FDI vào Việt Nam từ năm 1988.

FDI Đài Loan vào Việt Nam từ 1988 đến tháng 6/2024. Nguồn: Bộ Kế hoạch & Đầu tư (MPI), Savills Việt Nam, 2024

Một khảo sát của Bộ Kinh tế Đài Loan cho thấy, khoảng 18% các doanh nghiệp sản xuất truyền thống của Đài Loan đã bày tỏ sự quan tâm đến việc đầu tư vào Việt Nam, nhấn mạnh sự hấp dẫn của thị trường này. Sự gia tăng đầu tư phù hợp với Chính sách Hướng Nam mới (NSP) của Đài Loan (Trung Quốc) - tăng cường hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á. Kể từ khi ra đời năm 2016, chính sách này đã tăng cường hợp tác đáng kể với các nền kinh tế khu vực Đông Nam Á, mang lại lợi ích lớn cho ngành điện tử công nghệ cao của Việt Nam.

Ngành điện tử và chất bán dẫn tăng trưởng bứt phá

Các nhà đầu tư Đài Loan ưa thích lực lượng lao động trẻ, ngày càng có tay nghề cao của Việt Nam, môi trường kinh doanh ổn định, chi phí lao động và xây dựng cạnh tranh, vị trí địa lý gần các thị trường nguồn và thị trường tiêu thụ, cùng sự tham gia tích cực vào nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA).

Trong thời gian gần đây, ngày càng nhiều nhà sản xuất Đài Loan đã thiết lập chỗ đứng vững chắc tại Việt Nam với tầm nhìn đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm thiểu rủi ro sản phẩm, trong đó có các tập đoàn điện tử lớn như Foxconn, Pegatron, Compal và Wistron.

Việt Nam có tham vọng trở thành trung tâm chất sản xuất bán dẫn, trong khi Đài Loan nổi tiếng với ngành công nghiệp chất bán dẫn thành công. Do đó, các nhà đầu tư Đông Bắc Á này có thể cung cấp kiến thức chuyên môn quý báu mà Việt Nam có thể tận dụng để đạt được các mục tiêu của mình. Theo quan sát của chúng tôi, khu vực phía Bắc dự kiến sẽ tiếp tục thu hút các khoản đầu tư điện tử và chất bán dẫn từ Đài Loan, trong khi khu vực phía Nam có khả năng nhận các dự án sản xuất có giá trị gia tăng trung bình.

Trong năm 2023, Việt Nam đã thành công thu hút 36,6 tỷ USD FDI, tăng hơn bốn lần so với năm 2022. Đài Loan là nhà đầu tư lớn thứ sáu với 2,88 tỷ USD, chiếm 8% tổng FDI đăng ký và tăng 13% so với năm 2022. Hiệu suất này củng cố mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ và lâu dài, trong đó điện tử vẫn là ngành sản xuất thu hút đầu tư lớn nhất từ Đài Loan vào năm 2023.

FDI sản xuất từ Đài Loan trong 6 tháng đầu năm 2024

Trong 6 tháng đầu năm 2024 về tổng FDI đăng ký, Đài Loan (Trung Quốc) là nhà đầu tư lớn thứ sáu với 1,05 tỷ USD, chiếm 7% tổng vốn, với 88 dự án mới đăng ký 529,8 triệu USD, 46 dự án hiện có tăng vốn 392,9 triệu USD, và 93 dự án có vốn góp và mua cổ phần lên đến 129 triệu USD.

Các dự án sản xuất mới của Đài Loan theo khu vực, 6 tháng đầu năm 2024. Nguồn: Savills Việt Nam, 2024

Trong 6 tháng đầu năm, Đài Loan có 39 dự án sản xuất đăng ký mới tại Việt Nam với tổng giá trị 513,37 triệu USD, chiếm 49% tổng FDI của Đài Loan trong giai đoạn này. Trong đó, 22 dự án nằm ở phía Bắc và 17 dự án ở phía Nam. Mặc dù phía Bắc thu hút nhiều dự án sản xuất mới hơn song phía Nam ghi nhận phần lớn giá trị đầu tư với 285,4 triệu USD. Sự khác biệt này chủ yếu nhờ vào khoản đầu tư lớn 250 triệu USD của Công ty Tripod Technology tại Khu công nghiệp Châu Đức ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.

Theo dữ liệu của chúng tôi, trong số 39 dự án sản xuất mới của Đài Loan trong 6 tháng đầu năm 2024, có 24 giao dịch là đất công nghiệp và 15 dự án nhà xưởng. Các dự án cần đất công nghiệp chiếm 92% vốn đầu tư. Tuy nhiên, các giao dịch nhà xưởng, chiếm 38% tổng số dự án, cho thấy nhu cầu ngày càng tăng từ nhiều nhà sản xuất Đài Loan, từ nhà cung cấp đến các tập đoàn điện tử lớn, các ngành công nghiệp giá trị gia tăng trung bình cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Những công ty này thường không yêu cầu quỹ đất lớn và thích hợp đồng thuê ngắn hạn hơn do phụ thuộc vào hợp đồng với khách hàng. Nhu cầu này tạo cơ hội cho các nhà phát triển nhà xưởng và kho ở Việt Nam. Ví dụ, BW Industrial Development, nhà phát triển bất động sản công nghiệp cho thuê lớn nhất Việt Nam, hiện có 18 khách thuê người Đài Loan, bao gồm Jusda, Sable Speaker Solutions, Tập đoàn FSP và Alltop.

Về hoạt động đầu tư dựa theo tỉnh thành, Bà Rịa-Vũng Tàu nổi lên khi chiếm phần lớn giá trị đầu tư với 264,1 triệu USD, tương đương 51%, nhờ vào Công ty Tripod Technology. Theo đánh giá của Bộ phận Dịch vụ Công nghiệp Savills, trong khi phần lớn các khoản đầu tư điện tử của Đài Loan tập trung vào khu vực phía Bắc, thì khoản đầu tư của Tripod vào Khu công nghiệp Sonadezi Châu Đức đã cho thấy tiềm năng của khu vực phía Nam.

Các dự án sản xuất mới của Đài Loan theo tỉnh thành, 6 tháng đầu năm 2024 Nguồn: Bộ Kế hoạch & Đầu tư (MPI), Savills Việt Nam, 2024

Ngoài Bà Rịa-Vũng Tàu, các địa phương còn lại trong top năm đầu tư sản xuất đều thuộc miền Bắc. Trong đó, Thanh Hóa đứng thứ hai với 23% và Hà Nam đứng thứ ba với 8%, nhưng lại có số lượng dự án cao nhất với sáu 6 dự án sản xuất mới của Đài Loan. Tuy nhiên, Đồng Nai cũng đạt được thành công đáng kể khi đứng thứ sáu, nhận tổng vốn đầu tư 9,6 triệu USD, bao gồm một dự án từ Công ty TD Hitech Energy Inc.

Theo ngành công nghiệp, nhóm ngành điện tử đứng đầu về giá trị đầu tư với bốn 4 dự án, tổng cộng 255 triệu USD, chiếm 50% (trong đó đứng ngay sau Tripod Technology là Công ty Wistron với khoản đầu tư 24,5 triệu USD). Ngành may mặc đứng thứ hai, chiếm 24% với 5 dự án, tiếp theo là thiết bị điện với 11% với 7 dự án.

Khi chúng tôi xem xét FDI sản xuất của Đài Loan trong những năm gần đây, xu hướng đáng chú ý nhất là sự gia tăng mạnh mẽ trong giai đoạn 2022 - 2023, nhấn mạnh sự nghiêm túc của các nhà đầu tư Đài Loan trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng sang Đông Nam Á sau đại dịch Covid. Cụ thể, FDI sản xuất mới đăng ký của Đài Loan năm 2023 là 1,87 tỷ USD, gần gấp 8,7 lần so với năm 2022. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã thu hút hơn 513 triệu USD từ các khoản đầu tư sản xuất mới của Đài Loan, và dự kiến sẽ còn tăng đáng kể vào cuối năm khi nhiều dự án điện tử lớn hoàn thành đăng ký.