Công cụ chủ chốt trong điều hành
Đến hết tháng 5, tín dụng tăng 6,16% | |
Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường: NHNN đang điều hành rất tốt CSTT | |
Lạm phát cơ bản kiểm soát tốt cho thấy sự hiệu quả CSTT |
Kết quả điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) 6 tháng đầu năm cho thấy: tổng phương tiện thanh toán (M2) tăng hơn 7% so với cuối năm 2017, lạm phát cơ bản tăng hơn 1,3%... Theo đánh giá của một thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công nói trên là do NHNN đã điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở (OMO), chủ động bơm, hút tiền về qua kênh phát hành tín phiếu với nhiều kỳ hạn giữ cung tiền ở mức hợp lý...
NHNN điều hành chủ động, linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở nhằm đảm bảo thanh khoản cho hệ thống, ổn định thị trường tiền tệ |
Có thể thấy rõ hiệu quả trong điều hành trên OMO của NHNN trong đợt vừa rồi, ở chỗ: thanh khoản hệ thống dư thừa khá nhiều, lãi suất liên NH liên tục sụt giảm, những phiên phát hành tín phiếu khối lượng trúng thầu cũng khiêm tốn. Nếu để lãi suất VND rơi sâu trên thị trường liên NH sẽ dẫn tới điểm hoán đổi lãi suất với USD trở nên bất lợi gây sức ép đối với tỷ giá. Trước tình thế này, NHNN đã sớm chủ động vào cuộc điều tiết bằng tăng khối lượng phát hành tín phiếu, đồng thời đa dạng hoá kỳ hạn hút bớt tiền về.
Cụ thể, trong phiên ngày 14/6/2018, NHNN bất ngờ chào thầu tín phiếu NHNN với 3 kỳ hạn: 5.000 tỷ đồng kỳ hạn 14 ngày, 20.000 tỷ đồng kỳ hạn 28 ngày và 5.000 tỷ đồng kỳ hạn 91 ngày. Các TCTD hấp thụ được 13.500 tỷ đồng ở kỳ hạn 28 ngày với lãi suất duy trì ở mức 1,2%.Việc duy trì đều đặn phát hành tín phiếu đã góp phần giữ không để lãi suất trên thị trường liên NH rơi sâu hơn mà dần ổn định, thậm chí vài phiên trở lại đây đã tăng nhẹ trở lại.
Thực ra, nghiệp vụ OMO đã có từ 20 năm nhưng chỉ 7 – 8 năm trở lại đây, hoạt động này mới thực sự sôi nổi và có thể nói đến giờ này OMO là một công cụ chủ chốt trong điều hành CSTT của NHNN. Còn nhớ trong giai đoạn 2010- 2011, trước bối cảnh kinh tế và hệ thống NH gặp nhiều khó khăn, thanh khoản của các TCTD thường xuyên thiếu hụt, mục tiêu điều hành CSTT đặt ra trong giai đoạn này là đảm bảo an toàn thanh khoản của hệ thống TCTD và nền kinh tế.
Để đảm bảo thực hiện hiệu quả mục tiêu trên, NHNN đã tăng khối lượng, số phiên chào mua trong ngày lên 2 phiên/ngày và đa dạng kỳ hạn giao dịch nhưng chủ yếu ở kỳ hạn ngắn 7,4,21 và 28 ngày, đồng thời phối hợp chặt chẽ với công cụ CSTT khác như tái cấp vốn để vừa hỗ trợ kịp thời thanh khoản của TCTD, đảm bảo an toàn hệ thống, vừa kiểm soát tiền tệ chặt chẽ trong điều kiện lạm phát có xu hướng tăng. Theo đó, thanh khoản của hệ thống NH cơ bản được đảm bảo.
Một lãnh đạo vụ cục cho biết thêm, sau khi thị trường ổn định trở lại, NHNN tiếp tục điều hành thị trường mở theo mục tiêu CSTT. Như giai đoạn 2012 – 2015 cũng là giai đoạn khó khăn trong điều hành CSTT khi vừa phải đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát, trong khi vẫn phải giảm mặt bằng lãi suất, thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh lại vừa đảm bảo ổn định tỷ giá, tăng dự trữ ngoại hối nhưng không gây áp lực kiểm soát lạm phát.
Theo đó, nghiệp vụ OMO đã được điều hành theo hướng duy trì hàng ngày các phiên chào mua ngắn hạn để phát tín hiệu ổn định thị trường và hỗ trợ kịp thời thiếu hụt thanh khoản tạm thời khi cần thiết, và thực hiện chào bán tín phiếu NHNN với kỳ hạn dài hơn đến 182 ngày để hỗ trợ ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát…
Với cách điều hành trên, hoạt động thị trường tiền tệ ổn định và thông suốt, lãi suất thị trường liên NH từ mức 14-15%/năm trong những tháng đầu năm 2012 xuống còn 2 – 5%/năm trong năm 2015. Lạm phát được kiểm soát từ mức 18,3% cuối năm 2011 xuống còn 0,6% trong năm 2015. Có thể nói, hoạt động thị trường mở đóng góp tích cực trong thành công điều hành CSTT, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Còn trong giai đoạn từ 2016 đến nay, trước những diễn biến khó lường của kinh tế thế giới, và cũng là giai đoạn NHNN thực hiện điều hành tỷ giá theo cơ chế tỷ giá trung tâm, giúp hạn chế cú sốc từ bên ngoài và giảm găm giữ ngoại tệ, CSTT đặt mục tiêu điều hành chủ động, linh hoạt phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác, nhằm kiểm soát lạm phát mục tiêu đặt ra như bảo đảm thanh khoản của các TCTD, ổn định thị trường tiền tệ, lãi suất…
Theo đó, nghiệp vụ OMO cũng được điều hành theo hướng linh hoạt, vẫn tiếp tục duy trì hàng ngày các phiên chào mua giấy tờ có giá để phát tín hiệu ổn định tâm lý thị trường, chủ động hút tiền về thông qua phát hành tín phiếu NHNN để trung hòa lượng tiền lớn đã đưa ra mua ngoại tệ nhằm góp phần kiểm soát lạm phát.
“Việc không rút hoàn toàn mà bơm hút với liều lượng vào thời điểm hợp lý đã tạo điều kiện cho các TCTD ổn định lãi suất huy động trong một thời gian dài, tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay và hỗ trợ Bộ Tài chính phát hành TPCP với kỳ hạn dài hơn đến 30 năm, góp phần phát triển thị trường trái phiếu”, một chuyên gia NH đánh giá thành công trong điều hành OMO của NHNN và cho biết thêm, thời gian qua, với việc NHNN thực hiện hàng ngày các phiên chào mua giấy tờ có giá qua OMO theo hình thức đấu thầu khối lượng, công bố khối lượng và lãi suất… về cơ bản đã phát tín hiệu là “neo” lãi suất thị trường liên NH, giúp ổn định thị trường tiền tệ, nhất là trong giai đoạn thị trường có thiếu hụt vốn tạm thời khi nhu cầu thanh toán của nền kinh tế tăng cao.
Để hoạt động trên OMO tiếp tục giúp NHNN tăng hiệu quả điều hành CSTT trong thời gian tới, Vụ trưởng Vụ CSTT NHNN ông Phạm Thanh Hà cho biết, NHNN điều hành chủ động, linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở nhằm đảm bảo thanh khoản cho hệ thống, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và kiểm soát lạm phát, hỗ trợ ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối.
Trong thời gian tới, theo đề xuất của một chuyên gia NH, NHNN phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, KBNN và các TCTD mở tài khoản tiền gửi của KBNN để quản lý và đáp ứng kịp thời các nhu cầu chi tiêu của NSNN, thường xuyên trao đổi các thông tin về luồng tiền ra vào trên tài khoản tiền gửi của KBNN, đặc biệt vào các thời điểm nhu cầu thanh toán tăng cao... để nâng cao hiệu quả công tác quản trị thanh khoản của TCTD, hỗ trợ tích cực trong việc ổn định thị trường tiền tệ và điều hành OMO...