Giấc mơ ô tô Việt đẳng cấp quốc tế
Năm 2018, có lẽ một trong những từ khóa được nhắc đến nhiều nhất là VinFast - Thương hiệu của chiếc xe hơi đầu tiên do Việt Nam sản xuất. Đặc biệt, sự kiện xe VinFast tham gia triển lãm tại Paris (Pháp) đã làm cho nhiều nước trên thế giới có một cái nhìn hoàn toàn thay đổi về tầm vóc mới của nền công nghiệp ô tô Việt Nam.
Vượt lên trên ý nghĩa chiếc xe hơi đầu tiên do Việt Nam chế tạo đã chính thức bước ra sân khấu quốc tế, VinFast còn tạo lập nên những giá trị mới góp phần cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp nước nhà. Khát vọng chứng minh sức mạnh nội tại của doanh nghiệp Việt là một trong những điều tạo nên dấu ấn của VinFast trong giai đoạn đầu tiên này.
Bắt đầu từ cách “nghĩ khác, làm khác”
Không giống như các dự án sản xuất ô tô thường bắt đầu từ một khâu trong chuỗi giá trị sẵn có, VinFast đã chủ động tạo ra chuỗi giá trị mới của mình và nhanh chóng lấp đầy chuỗi giá trị này bằng những tên tuổi hàng đầu thế giới như Siemens, Bosch, Magna Steyr, AVL, Pininfarina, Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức...; qua đó đặt VinFast ngang hàng với các tên tuổi lớn của công nghiệp ô tô thế giới. Hãng xe Việt cũng chủ động trong việc chiêu mộ những nhân vật có tiếng trong lĩnh vực xe hơi toàn cầu về làm việc. Có thể kể đến ông Võ Quang Huệ, cựu Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam; James Deluca, từng giữ vị trí Phó Chủ tịch General Motors toàn cầu hay Dave Lyon, nguyên Giám đốc thiết kế của GM – những nhân sự cấp cao với uy tín quốc tế và kinh nghiệm dày dạn trong ngành.
Để làm được điều này không dễ. Không chỉ cần có nguồn lực mạnh, uy tín quốc tế cao, doanh nghiệp còn phải có quyết tâm cao độ trong việc muốn tạo dựng một sản phẩm mang thương hiệu quốc gia. “Phải là những người nào có tinh thần kinh doanh rất cao mới dám làm, thậm chí liều lĩnh, chấp nhận rủi ro mới dám đương đầu vào ngành, lĩnh vực có nhiều “ông lớn” của thế giới như Toyota, BMW, Mercedes, Honda...”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chia sẻ quan điểm.
Chẳng hạn, trong việc điền tên BMW vào chuỗi giá trị, một chuyên gia về công nghiệp ô tô chia sẻ rằng, đây là một sự hợp tác rất “táo bạo” của VinFast. Bởi nếu là một đối tác khác, có thể chi phí sẽ thấp hơn, và công nghệ cũng dễ tiếp nhận hơn dù không nằm trong top đầu thế giới. Nhưng VinFast đã chọn BMW và cái bắt tay của VinFast với BMW cho thấy hãng xe Việt ngoài tiềm lực tài chính còn có sự khát khao, có tầm nhìn dài hạn và bền vững.
Theo ông Lê Dương Quang, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Công thương, chính cách “nghĩ khác, làm khác” của VinFast đã mang lại niềm tin “chưa từng có” của xã hội vào tương lai sáng lạn của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam nói chung. VinFast phát triển hãng ô tô mới mà không theo lối mòn. Cách tiếp cận của VinFast rất chuyên nghiệp. Họ đã ứng dụng thành tựu của ngành công nghiệp ô tô thế giới để tự xây dựng lên chuỗi giá trị cho mình. Doanh nghiệp khác có thể nhìn vào, nhận ra rằng doanh nghiệp của Việt Nam thực tế có khả năng thành công như vậy. Ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam hoàn toàn có thể hình thành và có chỗ đứng xứng đáng trong các ngành công nghiệp hiện hành ở Việt Nam hiện nay.
Việc ra đời của ô tô VinFast mang thương hiệu Việt Nam mang lại giá trị cao hơn nhiều lần giá trị tự thân. Hay nói cách khác, như chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh nhận định: ở thời điểm này, vấn đề không còn là việc VinFast sẽ hiện thực hóa giấc mơ ô tô thương hiệu Việt nữa, mà quan trọng là Việt Nam đã có doanh nghiệp đủ tư thế, đủ khả năng để chủ động tạo lập và đứng đầu một chuỗi giá trị quốc tế, với sự đồng hành của các thương hiệu hàng đầu thế giới.
Khát vọng tạo ra những hệ giá trị lớn mang tầm vóc Việt
Theo các chuyên gia kinh tế, trước nay chúng ta vẫn trông đợi vào các dự án do nước ngoài đầu tư với kỳ vọng giúp phát triển nhiều ngành nghề, đặc biệt là công nghiệp hỗ trợ, từ đó gia tăng tỷ lệ nội địa hóa để thúc đẩy hàm lượng giá trị Việt trong các sản phẩm công nghệ cao. Tuy nhiên, trên thực tế, câu chuyện chỉ dừng lại ở mức độ “mong muốn”. Các dự án này chủ yếu tập trung vào lắp ráp, gia công, tỷ lệ nội địa hóa còn thấp, giá trị tạo ra tại Việt Nam không cao. Ở một góc độ khác, các doanh nghiệp trong nước cũng còn nhiều điểm yếu về kinh nghiệm và khả năng vận hành, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu cao về tiêu chuẩn…
Rõ ràng, ngành công nghiệp sẽ không thể phát triển nếu chỉ trông chờ vào lắp ráp, trong khi các công ty trong nước ít có cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng. Vì thế, doanh nghiệp Việt muốn lớn, chỉ có thể tự giành lấy thế chủ động. Đây chính là khát vọng mà VinFast và công ty mẹ là Vingroup đã nhiều lần bày tỏ khi chia sẻ về dự án sản xuất ô tô thương hiệu Việt của họ. "Việc sản xuất ra một chiếc ô tô mới cho thấy dự án ở giai đoạn trung nguồn. Còn nếu sản xuất ra từng chi tiết với hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao mới là đi lên thượng nguồn", ông Võ Quang Huệ, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup phụ trách dự án VinFast khẳng định.
VinFast xác định tầm quan trọng của việc có được một mạng lưới công nghiệp phụ trợ, không chỉ vì mục tiêu dài hạn của công ty này là đạt tỷ lệ nội địa hoá 60% với ô tô và 100% với xe máy điện. Khát vọng lớn hơn của họ là góp phần cho sự bền vững của ngành công nghiệp Việt Nam nói chung.
Để hiện thực hóa khát vọng ấy, hãng xe Việt đã sử dụng tới 30% diện tích Tổ hợp nhà máy VinFast tại Khu công nghiệp Đình Vũ – Cát Hải, Hải Phòng để xây dựng các nhà máy phụ trợ. Ông Lê Dương Quang đánh giá đây là cơ hội lớn để các nhà cung ứng nội địa tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất của một sản phẩm mang tầm thế giới nhưng do người Việt Nam làm chủ. “Sự phát triển của VinFast sẽ giúp ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển theo và có cơ hội khẳng định mình để tiến ra thế giới”, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ nói.
Như vậy, hệ giá trị mà VinFast đã tạo lập từ khát vọng của mình rõ ràng không chỉ dừng lại ở chiếc xe hơi cụ thể. Đó là giá trị về niềm tin, rằng doanh nghiệp Việt có đủ khả năng, đủ vị thế để đứng đầu chuỗi sản xuất với các mắt xích là những tên tuổi lớn của thế giới. Đó còn là giá trị về khát vọng muốn góp phần thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp trong nước, qua đó cùng nhau tạo đà cho sự vươn cao của nền kinh tế nước nhà.
Chúng ta hiểu sâu sắc rằng, xây dựng được những thương hiệu mạnh chính là phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, tự tôn dân tộc và xây dựng văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam. Tôi mong các doanh nghiệp và doanh nhân Việt Nam sẽ tiếp nối VinFast thể hiện mãnh liệt tinh thần và trí tuệ Việt cháy bỏng, khát vọng chiếm lĩnh thị trường trong nước, vươn tầm quốc tế để tiếp nối ra đời nhiều niềm tự hào Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ ra mắt VinFast ở Hà Nội |