Giảm thiểu rủi ro tín dụng

	Các ngân hàng cần ưu tiên tính toán tài sản theo rủi ro tín dụng (RWA)
	Về quản trị rủi ro tín dụng tại NHTM
	Nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng trong thế giới phẳng hiện nay

Một trong những nội dung đáng chú ý tại dự thảo này là NHNN quy định TCTD không được mua TPDN phát hành có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của DN. Lý giải vì sao đưa ra quy định trên, ban soạn thảo dự thảo cho biết, tại Điều 3 Nghị định 90/2011 của Chính phủ về phát hành TPDN quy định, DN được phát hành trái phiếu với mục đích thực hiện các chương trình, dự án đầu tư của DN, tăng quy mô vốn hoạt động của DN và cơ cấu lại khoản nợ của DN. Tuy nhiên, qua quá trình thanh tra, giám sát tại TCTD, NHNN nhận thấy có một số vấn đề cần xem xét.

Nhiều TCTD mua TPDN phát hành với mục đích để cơ cấu lại nợ, tiềm ẩn nhiều rủi ro

Theo cơ quan soạn thảo dự thảo thông tư, thời gian qua đã phát sinh việc nhiều TCTD mua TPDN phát hành với mục đích để cơ cấu lại nợ, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là trong điều kiện DN phát hành trái phiếu tiếp tục gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, dẫn đến việc phát hành thêm trái phiếu để tiếp tục cơ cấu lại nợ. Song song đó, hoạt động mua trái phiếu của DN phát hành nhằm mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực có rủi ro cao, như kinh doanh bất động sản, chứng khoán... dễ phát sinh rủi ro cho hoạt động của TCTD.

Quy định trên được nhận định là cần thiết và kịp thời của NHNN. Theo nhận xét của TS. Cấn Văn Lực có hai lý do để NHNN đưa ra quy định mới trên. Đó là NHNN muốn tăng trưởng tín dụng của hệ thống NH trở nên thực chất hơn, vì việc mua lại TPDN bản chất là tín dụng. Trong khi đó nhiều NH báo cáo chưa đầy đủ hoặc chưa đúng về khoản tín dụng này. Ngoài ra, việc mua TPDN của DN đang gặp khá rủi ro.

Tránh biến tướng nợ xấu là nhận định của LS. - TS. Bùi Quang Tín, Trường Đại học NH TP. Hồ Chí Minh đối với quy định không cho phép NH được mua TPDN đã được cơ cấu lại. Theo TS. Tín, DN phát hành trái phiếu với mục đích cơ cấu lại nợ để trả những khoản nợ đang vay tại NH đó, hoặc phát hành để trả nợ cho những món nợ tại các TCTD khác. Cả hai trường hợp trên, nếu các TCTD mua đều sẽ gặp rủi ro lớn. Vì vậy, theo TS. Tín, quy định trên sẽ ngăn chặn được việc chuyển các khoản nợ xấu thành TPDN.

Một trong những lý do NHNN quyết định sửa đổi, bổ sung Thông tư số 22/2016/TT-NHNN được một chuyên gia NH đề cập tới đó là theo quy định hiện hành cả NH và DN đều có thể được hưởng lợi. DN có vốn mới để đầu tư sản xuất hoặc trả nợ cũ tồn đọng. Còn NH không phải trích lập dự phòng rủi ro cho khoản nợ xấu đó khi nó đã chuyển sang thành TPDN và lại được tính vào tăng trưởng tín dụng.

Với “chiêu” lách trên, NHNN sẽ khó quản lý hoạt động tín dụng của NH nhất là tiềm ẩn rủi ro tín dụng, nguy cơ nợ xấu phát sinh. Do đó, dù là cho vay một khoản vay bình thường hay mua TPDN, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, các NH đều cần phải thẩm định một cách kỹ càng như loại tín dụng bình thường bởi khi đã cùng được tính vào tăng trưởng tín dụng quy định đều như nhau. Cụ thể, NH phải xem DN đó có đảm bảo khả năng chi trả cả vốn, lãi hay không, lợi nhuận như thế nào, tính thanh khoản DN ra sao…

Ủng hộ chủ trương vẫn nên cho phép các NH mua TPDN nhưng đối với TPDN phát hành với mục đích cơ cấu lại theo TS. Hiếu cần phải kiểm soát chặt. “Nhất là mua lại TPDN là khách hàng của chính NH đó thì lại càng phải siết nguy cơ tín dụng ảo cũng như rủi ro nợ xấu là rất cao”, TS Hiếu khuyến nghị.

Một nội dung khác được quan tâm tại dự thảo này là NHNN bổ sung quy định TCTD phải ban hành quy định nội bộ, trong đó có nội dung quy định cụ thể về các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao và chính sách tín dụng, đầu tư vào các lĩnh vực này phù hợp với tình hình đánh giá của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo từng thời kỳ. Ban soạn thảo dự thảo giải trình lý do đưa ra quy định này, hoạt động mua trái phiếu của DN phát hành nhằm mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực có rủi ro cao, như kinh doanh bất động sản, chứng khoán... sẽ phát sinh rủi ro cho hoạt động của TCTD.

Vì vậy, NHNN yêu cầu TCTD ban hành quy định nội bộ trong đó có nội dung quy định kiểm soát việc mua trái phiếu phát hành với mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao nhằm kịp thời phát hiện các rủi ro, vi phạm pháp luật và đảm bảo khả năng thu hồi tiền gốc, lãi TPDN. Do đó, quy định mới này theo TS. Hiếu là rất quan trọng để NHNN nắm được tình hình hoạt động tín dụng của NH, kiểm soát rủi ro tín dụng, đảm bảo trạng thái tài chính - NH đó lành mạnh thực sự.