Hỗ trợ lãi suất mua tạm trữ thóc gạo: Để lợi ích đến tay người dân

Tuy nhiên, trái với sự hồ hởi của nhiều DN tham gia, không ít nông dân trực tiếp sản xuất ra hàng chục, hàng trăm tấn lúa để đưa vào kho dự trữ lại không hay biết đến chương trình này.

Mạng lưới thu mua của nhiều DN chưa tới được với người dân. (Ảnh: ĐH)

Ngân hàng, doanh nghiệp tích cực

Sau khi Quyết định 287/QĐ-TTg được đưa ra, NHNN đã chỉ định một số NHTM thực hiện việc cho vay mua thóc gạo tạm trữ. Theo đó, ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% lãi suất tiền vay mua thóc gạo với lãi suất tối đa là 3 tháng (từ ngày 15/3 đến ngày 15/6/2012). Tính đến thời điểm hiện tại, nhiều NHTM lớn như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), NHTMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) đã tham gia với số vốn hàng chục tỷ đồng. Trong đó, có ngân hàng chỉ sau một tuần triển khai đã giải ngân được hơn 1.000 tỷ đồng cho các khách hàng là DN thu mua hàng trăm tấn gạo. Điều đáng ghi nhận trong năm nay, không chỉ có NHTM Nhà nước mới tích cực tham gia triển khai các gói cho vay mà nhiều ngân hàng khác cũng tích cực tham gia chương trình của Chính phủ cho vay nông nghiệp nông thôn. Riêng NHTMCP Bưu điện Liên Việt đã dành số vốn hơn 6.000 tỷ đồng cho vay khu vực nông nghiệp nông thôn. Mới đây nhất, hai ngân hàng NHTMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) và NHTMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) cũng đã chính thức tham gia chương trình cung cấp vốn cho DN thu mua tạm trữ thóc, gạo vụ Đông Xuân này.

Theo ông Võ Việt Hùng - Giám đốc Agribank Sài Gòn, thực hiện đúng chương trình hỗ trợ DN mua tạm trữ gạo, ngân hàng đã chuẩn bị sẵn sàng về nguồn lực để có thể đáp ứng một cách tối đa nhu cầu của DN trên địa bàn khi cần vốn, với mức lãi suất ưu đãi từ 13-14%. Đến nay, dư nợ đối với các DN hoạt động sản xuất kinh doanh trong ngành hàng lúa gạo đạt 741 tỷ đồng. Riêng, dư nợ cho DN vay để thu mua tạm trữ lúa gạo theo chương trình của Chính phủ là 400 tỷ đồng. Ngân hàng luôn "rộng cửa" với các DN vay vốn để phục vụ sản xuất kinh doanh, đặc biệt là hướng về khu vực nông nghiệp, nông thôn.

Ông Trần Thành Nam - Phó tổng giám đốc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) cho biết, với nguồn vốn vay thuận lợi, lãi suất ưu đãi, Satra đã nhanh chóng thu mua hoàn tất số gạo 5.000 tấn như đăng ký.

Ngoài ra, DN còn tích cực củng cố kho xưởng, cũng như kết nối với một số thương lái xuống địa phương để thực hiện việc thu mua lúa gạo được nhanh chóng, kịp thời, tránh tình trạng giá cả lên xuống thất thường. Tuy nhiên, hiện nay các kho xưởng trữ lúa gạo của Tổng Công ty vẫn chủ yếu nằm ở địa bàn chính là Đồng Tháp, nên việc mở rộng thu mua sang các địa bàn khác vẫn còn gặp một số hạn chế.

Nông dân vẫn mong mỏi...

Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, việc thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo vụ Đông Xuân vừa qua cũng như đã thực hiện ở nhiều năm trước, không có tác động lớn đến thị trường.

Trên thực tế, mặc dù đối với các DN ngành lúa gạo, việc được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi trong tình hình khó khăn hiện nay là điều có thể thấy được, nhưng với những người nông dân trực tiếp sản xuất ra lúa gạo thì dường như lợi ích chưa đến với họ. Cụ thể, vào thời điểm DN thu mua, giá lúa khô tại kho ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long loại thường dao động từ 5.100 - 5.200 đồng/kg, lúa dài khoảng 5.300 - 5.400 đồng/kg. Giá gạo nguyên liệu loại 1 làm ra gạo 5% tấm hiện khoảng 6.800 - 6.900 đồng/kg tùy từng địa phương, gạo nguyên liệu làm ra gạo 25% tấm là 6.650 - 6.750 đồng/kg tùy chất lượng và địa phương… Nhưng, theo nhiều nông dân ở khu vực này cho biết, giá lúa họ bán trực tiếp cho các thương lái thường thấp hơn giá thực tế. Bà Nguyễn Thị Bảy, nông dân ấp Rạch Rô, xã Trung Chánh, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long cho biết, hầu hết các hộ nông dân trong ấp đều trúng mùa vụ Đông - Xuân vừa qua (thu hoạch từ tháng 2/2012) được từ 35 - 40 giạ lúa/công. Nhưng giá lúa bán cho thương lái lại không được như ý. Nếu thời điểm đó, bán lúa tươi tại đồng thì giá 4.500 đồng/kg loại lúa thường (giống 504 xanh), 5.200 đồng/kg lúa ngon (trồng theo tiêu chuẩn GAP). Nhưng ở đây chỉ trồng lúa thường, bán rất chậm vì thương lái chê chất lượng gạo xấu không mua. Nếu hộ nào để lúa lại đến nay thì giá bán cũng không cao hơn. Hiện giá lúa khô loại thường là 5.000 đồng/kg, loại ngon là 6.200 đồng/kg. Thương lái quen thu mua tại ấp có khoảng chục người, mua bán hợp đồng miệng, chủ yếu dựa trên chữ tín lâu năm, có bị ép giá đành chịu chứ nhà nông không thể mang lúa ra huyện bán cho công ty, cũng như không thấy công ty nào đến tận đây mua lúa.

Theo ý kiến của một số bà con nông dân trồng lúa, việc hỗ trợ lãi suất cho DN thu mua lúa gạo, DN lợi ít, còn thương lái lợi đơn, lợi kép, bởi họ tự định ra, trong khi bà con nông dân lúa chín đầy đồng lại không có kho tạm trữ nên vẫn buộc phải bán dù giá cao hay thấp. Vì vậy, nói là được hưởng lợi nhưng thực chất bao nhiêu người nông dân phải chịu thiệt thòi dù nhà nước có nhiều chương trình khuyến khích hỗ trợ người trồng trọt, chăn nuôi, song lợi ích thực sự thì chưa đến được với những người đáng được hưởng lợi này.

Thanh Tuyết