Hoa Kỳ với các biện pháp phòng vệ mới

	Tăng giá trị hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ
	Hoa Kỳ tiếp tục quan tâm đến dệt may

Tăng cường hàng rào

Ông Daniel Calhoun, Luật sư trưởng Vụ thực thi và tuân thủ, Bộ Thương mại Hoa Kỳ, cho biết, nhằm gia tăng hiệu quả thực thi pháp luật trong thương mại, ngoài các biện pháp đang áp dụng, năm 2015, Nghị viện Mỹ thông qua đạo luật gia hạn một số ưu đãi thương mại trong đó có bổ sung hướng dẫn cụ thể hơn cách xác định thế nào là “tình trạng thị trường đặc biệt” và hành vi lẩn tránh, trốn thuế qua quốc gia khác. Đây là các biện pháp phòng vệ mới mà DN Việt Nam cần cảnh giác.

Tại hội thảo Xu hướng mới trong pháp luật và thực tiễn phòng vệ thương mại ở Hoa Kỳ vừa được VCCI và Bộ Công Thương tổ chức, ông Daniel Calhoun cho biết, bị Hoa Kỳ xác định là nước xuất khẩu có “thị trường đặc biệt”, nghĩa là chi phí hàng hóa xuất khẩu của nước đó không phản ánh chính xác chi phí sản xuất trong hoạt động thương mại thông thường. Đây là quy định bổ sung mới và từ tháng 4/2017, Hoa Kỳ đã bắt đầu áp dụng trong vụ kiện đầu tiên liên quan đến ống thép dẫn dầu của Hàn Quốc.

Trong đơn kiện, một số nhà sản xuất của Hoa Kỳ phát hiện có những liên minh giữa các nhà sản xuất các sản phẩm về thép và có sự can thiệp của Chính phủ Hàn Quốc khiến giá sản phẩm xuất khẩu vào Hoa Kỳ bị méo mó. Hoa Kỳ đã không thể sử dụng chi phí trên thị trường Hàn Quốc mà phải có những tính toán riêng để xác định giá trị hàng hóa để so sánh trước khi đưa ra quyết định.

Đối với thay đổi liên quan đến lẩn tránh và trốn thuế chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC), đại diện Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho biết, dù nước này đã có những nỗ lực trong thực thi pháp lý, tuy nhiên các nhà nhập khẩu và xuất khẩu đã rất sáng tạo tìm con đường khác để lẩn tránh việc thực thi những biện pháp áp thuế, tránh nộp thuế CBPG mà nước này triển khai bằng cách khai báo sai xuất xứ.

“Chúng tôi đã áp thuế CBPG, CTC với quốc gia X nhưng giờ họ khai sai nguồn gốc xuất xứ vì vậy cơ quan hải quan sẽ không thể thu được thuế CBPG và CTC”, ông Daniel Calhoun nói và thông tin thêm. “Cho đến nay chúng tôi có 3 vụ việc cụ thể được cơ quan hải quan và bảo vệ biên giới Hoa Kỳ chuyển sang Bộ Thương mại theo quy định của Đạo luật 2015. Nó đều liên quan đến hàng hóa từ Trung Quốc. 2 trong 3 vụ việc chúng tôi đã đưa ra kết luận trong đó có vụ mắc áo bằng dây thép khi hàng hóa được chuyển tiếp từ Trung Quốc sang một số nước Đông Nam Á, sau đó chuyển sang Hoa Kỳ để lẩn tránh thuế”.

Liên quan đến các vụ việc với Việt Nam, đại biện Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho hay, hiện nay nước này đã có 10 lệnh áp thuế CBPG với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam, một số những vụ điển hình như fille cá basa đông lạnh, tủ đựng dụng cụ, cột tháp điện gió. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ cũng đã có 3 lệnh áp thuế CTC với đinh thép, mắc áo dây thép... Có 2 cuộc điều tra đang diễn ra liên quan đến CBPG và CTC đối với túi dệt khởi xướng từ hồi tháng 3/2018.

Cần chủ động chuẩn bị nếu bị kiện

Theo Trung tâm WTO và Hội nhập thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam nhưng cũng là thị trường chiếm tới 22% tổng số vụ kiện CBPG, CTC mà hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam phải đối mặt ở nước ngoài.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám Trung tâm WTO và Hội nhập cho rằng, khi xuất khẩu càng nhiều và năng lực cạnh tranh của các sản phẩm xuất khẩu Việt Nam ngày càng được cải thiện trên thị trường quốc tế thì chúng ta cũng phải sẵn sàng trước thực tế là có thể phải đối mặt nhiều hơn với các rào cản, các biện pháp phòng vệ khác nhau.

Trong số những biện pháp này, thường hay gặp nhất là các rào cản dưới dạng các biện pháp điều tra phòng vệ thương mại, CBPG, CTC, hay tự vệ. Đây là một thực tế chúng ta phải chấp nhận và phải có cách ứng xử phù hợp với nó.

“Cần phải nhắc lại là những biện pháp rào cản này là những biện pháp mang tính kỹ thuật và pháp lý. Có nghĩa là nó được WTO đã ghi nhận và các nước dựa trên các thủ tục này để tiến hành các vụ điều tra. Vì thế, khi tham gia vào những vụ kiện này, chúng ta cũng phải ứng xử bằng các thủ tục, bằng vấn đề pháp lý để có được kết quả tốt nhất”, bà Trang cho hay.

Vì vậy, muốn đảm bảo công bằng, chứng minh chúng ta không bán phá giá, bán hàng không được trợ cấp thì phải tham gia tích cực vào quá trình điều tra để chứng minh, cung cấp những số liệu những thực tế cho các cơ quan điều tra để họ dựa trên cơ sở đó để họ có thể ra kết quả phù hợp nhất.

Trước các lo ngại cho rằng, căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ Trung Quốc liệu có làm gia tăng các biện pháp PVTM có nguồn gốc từ Trung Quốc không, bà Leah Wils-Owens, chuyên gia thương mại quốc tế, Bộ Thương mại Hoa Kỳ khẳng định, thực tiễn các vụ áp thuế CBPG và CTC ở Hoa Kỳ đều dựa trên chứng cứ hồ sơ cũng như văn bản dưới luật mà không bị tác động bởi lực lượng chính trị. Do dó, khi bị điều tra CBPG, DN Việt Nam cần cung cấp đầy đủ thông tin, nộp hồ sơ, chứng từ, sổ sách kế toán đúng hạn... để việc tham kiện có hiệu quả.

"Hệ thống của chúng tôi đòi hỏi sự công bằng và luôn đề cao sự minh bạch. Chúng tôi có hệ thống nộp hồ sơ điện tử (kho điện tử) nên bất kỳ ai cũng tiếp cận được, song được trang bị hệ thống bảo vệ bí mật thông tin nên DN không sợ bị lạm dụng cho mục đích khác”, bà Leah Wils-Owens trả lời.

Tuy nhiên, để tránh rơi vào tình trạng bị áp dụng các biện pháp PVTM, bà Trang cho biết hơn 99% vụ kiện CBPG, CTC xuất phát từ đơn kiện của các nhà sản xuất nội địa của nước nhập khẩu, các cơ quan điều tra là đơn vị nhận các đơn kiện này và họ là người tiến hành điều tra để xem xét xem chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của các nhà sản xuất nội địa.

Vì vậy, DN Việt Nam phải cùng với bạn hàng ở các thị trường nhập khẩu theo dõi sát sao động thái, hành động của các ngành sản xuất trong nước nhập khẩu để nếu có thể trao đổi với họ nhằm tránh các vụ kiện xảy ra. Nếu không trao đổi được thì cũng có thể chuẩn bị để cho việc tham gia vụ kiện hiệu quả hơn.