Khuyến công chưa hấp dẫn doanh nghiệp

Ông Nguyễn Văn Khoa, Phó giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hùng Cường (Hà Giang) cho biết, năm 2013 công ty được Trung tâm Khuyến công Hà Giang hỗ trợ 250 triệu đồng đầu tư một số thiết bị máy móc. Tuy nhiên, sự hỗ trợ trên là rất nhỏ, chưa thấm vào đâu so với số tiền DN đầu tư trên 19 tỷ đồng.

Khuyến công chưa thực sự thúc đẩy DN đổi mới sản xuất

Có ý nghĩa như một nguồn vốn mồi, khuyến công là vậy: chỉ hỗ trợ một phần cho các DN đầu tư mới. Nhưng vì giá trị thường rất thấp so với tổng đầu tư của DN, ý nghĩa lực đẩy, hay cú hích từ nguồn vốn này đối với đầu tư đổi mới công nghệ tại các địa phương chưa thể hiện. Thực tế quá trình triển khai vừa qua, công tác khuyến công bộc lộ nhiều hạn chế như: nguồn kinh phí hỗ trợ thấp, thủ tục hành chính phức tạp, đội ngũ khuyến công còn hạn chế…

Ông Nguyễn Văn Khoa thừa nhận, tỷ lệ kinh phí hỗ trợ của chương trình khuyến công quá nhỏ bé, khoảng 100 - 200 triệu đồng cho một chương trình, so với giá trị đầu tư hàng chục tỷ đồng để đưa một công nghệ mới, mô hình trình diễn kỹ thuật vào sản xuất. Điều này khiến cho hỗ trợ từ khuyến công không thúc đẩy DN đầu tư.

Cũng vị này lưu ý, nguyên nhân hỗ trợ thấp là do khuyến công tại địa phương còn tương đối dàn trải, đôi khi lợi bất cập hại. Năm 2006 - 2007, Hà Giang đầu tư cho các hộ sản xuất chè quy mô nhỏ khoảng 5 triệu đồng/sào. Tuy nhiên, chất lượng và hiệu quả mang lại từ đồng vốn hỗ trợ này không cao. Theo ông Khoa, nếu tỉnh đầu tư cho một nhà máy, với nguồn vốn tương đối tập trung thì sẽ cho chất lượng sử dụng đồng vốn cao hơn.

Theo phân tích của ông Khoa, hiện DN chế biến chè ở Hà Giang rất ít. Vì vậy, khuyến công nên hướng đến các DN chế biến chè, khuyến khích họ đầu tư. Ông kiến nghị: “Nhà nước cần đưa ra chính sách và quy hoạch mang tính chiến lược lâu dài, bởi chế biến nông sản là vấn đề sống còn của các nhà máy chế biến”.

Nguyên liệu dồi dào thì mới sản xuất ra sản phẩm chất lượng cao. Chính sách hỗ trợ khuyến công vì vậy cần đổi mới hỗ trợ cho các hợp tác xã để cải tạo vườn chè, hay DN có công nghệ, quy trình sản xuất mang tính sáng tạo, đột phá. Đặc biệt là những điển hình có tính nhân rộng cao...

Ở DN đã vậy, cấp địa phương cũng khá kẹt về nguồn vốn cho khuyến công. Bà Trần Thị Hồng Hạnh, Phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh Hưng Yên cho biết, kinh phí khuyến công của cả tỉnh chỉ khoảng 1,7 tỷ đồng. Kết quả là khuyến công Hưng Yên đã không hoàn thành kế hoạch được giao, chỉ đạt khoảng 70%/năm. Bà Hạnh cho biết, hiện Hưng Yên mong chờ dự thảo sửa đổi thông tư 125/TTLT BCT-BTC, quy định việc quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp kinh tế đối với chương trình khuyến công sẽ sớm được thông qua.

Cũng chia sẻ đánh giá nguồn kinh phí khuyến công còn hạn chế, đại diện Sở Công Thương Yên Bái thêm một khó khăn khác: thiếu nhân lực ở cơ sở. Bởi theo vị này, cán bộ khuyến công cấp huyện ở Yên Bái chưa có. “Hiện nay, vấn đề liên quan đến khuyến công ở cấp huyện phải thông qua phòng kinh tế hạ tầng.

Nhưng hiện nay, họ rất nhiều việc nên không chú trọng đến vấn đề này”, vị nọ cho hay. Tình trạng thiếu cán bộ khuyến công cũng diễn ra tại Hưng Yên, nhưng vấn đề nữa là trình độ của các cán bộ này vẫn còn chưa tương xứng nhiệm vụ được giao. Trung tâm khuyến công Hưng Yên hiện có 12 cán bộ, trong đó làm công tác khuyến công trực tiếp chỉ có 5 người.

Do địa bàn hoạt động rộng, việc nắm bắt thông tin khó khăn. Bà Trần Thị Hồng Hạnh cho biết thêm: “Đây cũng là khó khăn chung của khuyến công các tỉnh, thành phố khác”.

Vấn đề khác là công tác quản lý Nhà nước về phát triển làng nghề, tiểu thủ công nghiệp còn chồng chéo, gây khó khăn cho công tác xây dựng văn bản hướng dẫn thực hiện khi triển khai thực tế tại các địa phương. Tại Hưng Yên, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 66/2006/NĐ-CP về phát triển ngành nghề nông thôn, công tác quản lý Nhà nước về làng nghề chuyển về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Tuy nhiên từ năm 2009 đến nay, Sở này không có động thái gì tham mưu cho tỉnh phát triển lĩnh vực này. Trong khi đó, Sở Công Thương lại hoạt động khuyến công mạnh hơn, cũng như tham mưu cho UBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách về phát triển làng nghề, tiểu thủ công nghiệp.

Để giải quyết khó khăn này, Cục Công nghiệp địa phương (Bộ Công Thương) đang tiến hành dự thảo sửa đổi thông tư 125/TTLT BCT-BTC, quy định việc quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp kinh tế đối với chương trình khuyến công. Theo đó, sẽ nâng mức hỗ trợ lên 1,5 lần cho một số nội dung khuyến công, qua đó tháo gỡ cho các địa phương một phần khó khăn về vấn đề kinh phí.

Ngoài ra, dự thảo cũng tính đến khả năng bổ sung thêm biên chế, trang thiết bị cho cán bộ làm công tác khuyến công các cấp, hình thành mạng lưới cộng tác viên chuyên trách cấp huyện, cộng tác viên cấp xã…

Hà Sơn