Kinh nghiệm phân định ranh giới quản lý đầu tư công
Luật được ban hành là một trong những nỗ lực quan trọng của Việt Nam trong việc tổ chức quản lý đầy đủ và hoàn thiện chế định toàn bộ quá trình đầu tư công, góp phần tái cơ cấu đầu tư công, gia tăng sức hấp dẫn của môi trường đầu tư và ngày càng phù hợp với thông lệ quốc tế.
Theo Thứ tưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đã xuất hiện nhiều yếu tố mới, nhất là tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đòi hỏi các nước trong khu vực không ngừng cải cách hệ thống chính sách kinh tế.
Để đảm bảo sự ổn định và bền vững ngân sách, Chính phủ của nhiều nước bên cạnh việc cơ cấu lại các khoản chi tiêu cũng đã đưa ra các lộ trình cụ thể tái đầu tư công, các quốc gia đã không ngừng có các biện pháp về quản lý đầu tư công để gia tăng sự hấp dẫn của môi trường đầu tư.
Chính vì vậy, quan tâm quản lý đầu tư công hiệu quả, đặc biệt trong đó có việc đảm bảo về mặt thể chế, chính sách cũng như các phương pháp quản lý đã được các quốc gia rất quan tâm, trong đó có Việt Nam.
Hiện, Bộ Tài chính đang phối hợp với các bộ, ban, ngành thực hiện việc rà soát, hoàn thiện pháp luật, cơ chế chính sách về phân cấp và quản lý đầu tư công; xác định rõ trách nhiệm của người quyết định đầu tư và chủ đầu tư; rà soát danh mục các dự án cơ sở hạ tầng quốc gia; ưu tiên tập trung nguồn lực đầu tư các công trình, dự án quan trọng, thiết yếu, có sức lan tỏa lớn, thức đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thu hút nhiều nguồn vốn đầu tư của xã hội.
Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, đảm bảo việc sử dụng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ, vốn ODA, vốn tín dụng đầu tư nhà máy nước ngày càng có hiệu quả hơn...
Tuy nhiên, theo bà Mai, mặc dù có sự thay đổi và đạt một số kết quả nhất định nhưng công tác quản lý đầu tư công ở Việt Nam thời gian qua cũng gặp rất nhiều khó khăn, nhất là do chịu tác động của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu. Việt Nam cần hướng tới đồng bộ, thống nhất, hiệu quả để phù hợp với thể chế kinh tế thị trường và yêu cầu hội nhập khu vực và quốc tế.
Với kinh nghiệm đổi mới đầu tư công ở Trung Quốc, TS. Zhang Chen, Phó vụ trưởng Vụ Phát triển kinh tế, Bộ Tài chính Trung Quốc, cho rằng: Đổi mới đầu tư công cần phân định ranh giới giữa Chính phủ và thị trường, quyền hạn giữa trung ương và địa phương.
Trên cơ sở đó, Chính phủ rút dần các dự án đầu tư công, tăng cường tính cạnh tranh, mở rộng mức độ dịch vụ công. Đối với thị trường, mở rộng đối tượng tham gia, xóa bỏ độc quyền của DNNN, khuyến khích vốn đầu tư của xã hội. Đối với những lĩnh vực đan xen giữa Chính phủ và thị trường, sản phẩm dịch vụ công, khuyến khích đầu tư theo hình thức công tư (PPP).
Còn trên cơ sở phân quyền giữa trung ương và địa phương, Trung ương chỉ đầu tư những dự án lớn trọng điểm đa lĩnh vực. Đối với những dự án thuộc khu vực địa phương, do địa phương phụ trách, Trung ương chỉ hỗ trợ chuyển chi từ ngân sách Trung ương.