Lại phải “giải cứu” cam, bưởi?

	Sau câu chuyện giải cứu
	Mới chỉ giải quyết được phần ngọn

Giá giảm mức thấp nhất

Tại chợ đầu mối phía Nam, giá cam sành loại 1 được bán với giá 15.000 đồng/kg, cam loại 2 thì chỉ bán với giá 8.000 đồng/kg. Với cam vàng được thương lái ở đây gọi là giống Vinh và Cao Phong, giá cũng chỉ dao động từ 10.000 - 15.000 đồng/kg. Anh Hoàng – một thương lái buôn bán cam lâu năm tại đây cho hay – cam được mùa, giá quá thấp, những ngày mưa lạnh thậm chí còn không bán được. Người dân lại sắp chặt cam đi trồng cây khác.

Cần tăng cường liên kết với các doanh nghiệp xuất khẩu và hệ thống siêu thị để tiêu thụ sản phẩm

Từng được ví là cây mang lại tiền tỷ cho người nông dân, cam Cao Phong (Hòa Bình) cũng đang chung số phận khi nhiều người dân vùng lân cận cũng đua nhau trồng và “mặc áo” Cao Phong cho các loại cam này. Chính vì vậy, từ chỗ giá trên 40.000 – 50.000 đồng/kg ngày nào, giờ cam Cao Phong gốc trên 5 năm cắt tại vườn cũng chỉ có giá 15.000 - 20.000 đồng/kg.

Những gốc trồng dưới 5 năm, giá chỉ từ 6.000-10.000đ/kg. Sản lượng và diện tích cam Cao Phong cũng như của tỉnh Hòa Bình tăng nhanh. Dự kiến năm nay, tổng sản lượng cam, quýt của Hòa Bình lên đến 10 vạn tấn.

Cùng với đó, Hà Giang lại nổi tiếng với sản phẩm cam sành, với hơn 8.700ha trồng cam theo tiêu chuẩn VietGAP, có truy xuất nguồn gốc, năm 2018 cho sản lượng trên 62.000 tấn. Ông Nguyễn Khắc Quyền - Giám đốc Sở Công thương Hà Giang chia sẻ: “Đối với diện tích cây có múi, tỉnh đã thực hiện nghiêm túc trong quy hoạch. Tuy nhiên, vẫn có những hộ vượt quá quy hoạch dẫn đến tình trạng “cam xuống ruộng”.

Liên quan đến việc giá cam, bưởi giảm sâu, Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản (Bộ NN&PTNT) cho hay, tháng 11/2018 là thời điểm thu hoạch nhiều loại trái cây có múi như cam, bưởi, quýt tại nhiều tỉnh trên cả nước. Hơn nữa, với điều kiện thời tiết năm nay tương đối thuận lợi, sản lượng trái cây có múi đều tăng so với năm trước.

Tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), giá bưởi da xanh giảm mạnh. Hiện thương lái đến tận vườn thu mua loại bưởi 1 (mã đẹp, trọng lượng từ 1,4-1,8 kg/quả) với giá 32.000 đồng/kg – 35.000 đ/kg, loại 2 giá từ 20.000 – 23.000 đồng/kg giảm hơn 50% so với 2 tháng trước. Bưởi da xanh giảm giá là do nhiều nguyên nhân như bưởi trái không đạt chất lượng, thị trường Trung Quốc cũng có bưởi nên hạn chế mua hàng của Việt Nam.

Ngoài ra, bưởi da xanh còn bị cạnh tranh với một số trái cây có múi khác như cam, quýt, nên hiện cũng đang ở mức giá thấp. Giá cam sành tại ĐBSCL liên tiếp sụt giảm. Hiện giá cam sành tại đây chỉ ở mức 3.000 - 4.000 đồng/kg. Nguyên nhân giá giảm là do hiện nay vào thời điểm thu hoạch trái cam sành, trong khi rất ít thương lái tìm mua. Hơn nữa, vì muốn thu lợi nhuận nhanh, nông dân trồng cam chỉ hơn 1 năm là đã ép cho trái, khiến chất lượng quả không đạt và cây bị bệnh nhiều.

Cần có giải pháp chế biến

Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho rằng giá nhiều loại trái cây như cam, bưởi giảm do chưa rải được vụ, nên tập trung thu hoạch trong một thời điểm. Ngay từ cuối năm 2017, Cục đã có khảo sát và tăng cường cảnh báo các địa phương có tình trạng tăng trưởng "nóng" về nhóm cây có múi khi hiện nay diện tích cây ăn quả có múi đã đạt 70.000 ha.

Dù chưa đạt kịch trần quy hoạch là 75.000 ha đến năm 2020, nhưng dự báo thời điểm đạt ngưỡng quy hoạch thì giá còn giảm sâu. Diện tích trồng được mở rộng nhưng không XK được, chủ yếu được tiêu thụ trong nước dạng quả quả tươi mà rất ít được thu mua, chế biến, gây áp lực lên thị trường.

Ông Nguyễn Quốc Toản - Quyền Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường Nông sản (Bộ NN&PTNT) nhận định, công nghệ chế biến nông sản của Việt Nam chỉ đạt mức trung bình của thế giới. Hệ số đổi mới thiết bị trong những năm qua mới chỉ ở mức 7%/năm, chỉ bằng 1/3 – 1/2 mức tối thiểu của nhiều nước khác. Trong đó, đối với ngành rau quả, sản lượng sản xuất cả nước đạt trên 25 triệu tấn/năm nhưng hiện chỉ có 150 cơ sở chế biến quy mô công nghiệp tập trung với tổng công suất thiết kế 1 triệu tấn sản phẩm/năm.

Theo ông Nguyễn Khắc Quyền, sản phẩm cam Hà Giang chín theo vụ và thời gian không dài, nếu không có giải pháp chế biến và bảo quản sẽ ảnh hưởng đến thu hoạch của bà con. Hiện, trên địa bàn đã có 3 cơ sở chế biến quả có múi, trong đó Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Dược Bảo Châu có công suất lớn nhất là 10.000 tấn/năm. Do đó, Hà Giang tiếp tục kêu gọi các nhà đầu tư thu mua, chế biến, bảo quản cam sành.

Ngoài việc tăng cường công tác chế biến, ngành Công thương Hà Giang cũng đang nỗ lực tìm kiếm thêm thị trường cho đặc sản này. Hiện tỉnh đang triển khai mạnh mẽ việc xúc tiến thương mại đầu tư, chuẩn bị tổ chức tuần lễ cam sành Hà Giang tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, hướng tới xuất khẩu trong thời gian tới.

“Hà Giang có chung đường biên giới dài với Trung Quốc. Phía bạn Trung Quốc rất ưa chuộng cam Hà Giang. Tuy nhiên, việc đặt vấn đề xuất khẩu thì hiện đang vướng mắc do cam Hà Giang chưa vào danh mục được phép xuất khẩu. Tỉnh cũng đã báo cáo Bộ NN&PTNT để đẩy mạnh xúc tiến việc này. Bộ NN&PTNT đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý để sớm có thể xuất khẩu cam Hà Giang sang Trung Quốc”, ông Quyền cho biết thêm.

Nhiều sản phẩm trái cây thu hoạch trong tháng 12/2018 đặc biệt là cam, quýt. Các địa phương cần tăng cường liên kết với các doanh nghiệp xuất khẩu và hệ thống siêu thị để tiêu thụ sản phẩm và bình ổn giá cho nông dân, tránh tình trạng dư cung khiến giá giảm sâu, ông Nguyễn Quốc Toản kiến nghị.

Do vậy, về dài hạn, ông Nguyễn Xuân Hồng - Nguyên Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTTN) nhấn mạnh: Đầu tư cho chế biến sâu sẽ là bước đột phá để giải quyết vấn đề thị trường của nông sản Việt Nam nói chung và trái cây nói riêng. Để làm được điều này, mấu chốt là Nhà nước phải có chính sách đủ mạnh để thu hút DN, tạo điều kiện cho DN về vấn đề mặt bằng, đất đai, xây dựng vùng chuyên canh…