Lao đao dân biển miền Trung

Cá chết trắng…

Tại Hà Tĩnh, hiện tượng cá chết tập trung gần khu vực Nhà máy liên hợp luyện gang thép, do Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa (Đài Loan) làm chủ đầu tư ở Khu kinh tế Vũng Áng. Dọc theo bờ biển các xã Kỳ Nam, Kỳ Liên, Kỳ Lợi hay Kỳ Phương hàng chục loại cá chết trắng, nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Cá chết đủ chủng loại, có cả những loài nặng đến hàng chục kg, chuyên ăn sâu dưới đáy biển cũng chết…

Ngoài cá biển chết, theo thống kê sơ bộ của cơ quan chức năng ở địa phương, còn có khoảng 37.200 con cá giống, 90 vạn tôm giống, 20 vạn ngao giống, cũng bị chết thiệt hại hàng tỷ đồng.

Cá chết hàng loạt đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngư dân miền Trung

Địa phương lân cận Hà Tĩnh là Quảng Bình cũng lao đao trước hiện tượng cá chết hàng loạt. Theo đó, ở Quảng Bình bắt đầu phát hiện cá chết hàng loạt ở xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, sau đó nhanh chóng lan rộng xuống phía Nam. Ước tính tổng lượng cá chết trôi vào bờ ở Quảng Bình lên đến khoảng 30 tấn.

Ngoài ra, lượng cá trên các lồng bè, nhà hàng nổi ở các cửa sông cũng đua nhau chết. Toàn tỉnh Quảng Bình, theo thống kê sơ bộ có khoảng 2.300 tàu và 500 thuyền nhỏ đánh bắt cá ven biển, cùng các hộ đánh bắt xa bờ, nuôi trồng thủy sản, kinh doanh dịch vụ du lịch… ảnh hưởng bởi cá chết, tổng thiệt hại 115 tỷ đồng.

Tương tự, trên địa bàn Quảng Trị, hiện tượng cá chết trôi dạt khá nhiều vào bờ biển các xã Vĩnh Thái, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh và thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh. Có ngày, người dân ở vùng biển Cửa Tùng, Cửa Việt vớt được 4-5 tấn cá dạt vào bờ biển. Theo báo cáo của ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Trị, đã có hơn 40 tấn cá trôi dạt vào bờ được thu gom và tiến hành tiêu hủy.

Xuôi xuống phía Nam tại Thừa Thiên - Huế, theo ông Lê Trần Nguyên Hùng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên - Huế, hiện tượng cá biển chết bất thường trôi dạt vào địa phương bắt đầu xuất hiện từ ngày 15/4/2016, ở khu vực Chân Mây - Lăng Cô, huyện Phú Lộc, sau đó nhanh chóng lan rộng ra nhiều địa phương khác. Hiện, địa phương đang tập trung xử lý, bảo đảm môi trường…

Trước hiện tượng cá chết hàng loạt ở miền Trung, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu UBND các tỉnh, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế rà soát, thống kê các hộ nuôi trồng, khai thác thuỷ, hải sản bị thiệt hại. Đồng thời, tập trung hỗ trợ cho bà con ngư dân, nhất là các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, khó khăn, các trường hợp bị thiệt hại lớn, nặng nề, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống…

Nan giải mưu sinh

Hiện tượng cá chết bất thường hàng loạt ở miền Trung đã và đang gây tâm lý hoang mang cho người dân lẫn DN trên địa bàn miền Trung. Thiệt hại nặng nề, nghiêm trọng nhất là đối với ngư dân, hộ nuôi trồng thuỷ hải sản. Theo đó, thông tin cá chết bất thường, người dân hầu như không dám ăn cá biển vì sợ cá bị nhiễm độc. Hàng loạt tàu thuyền rơi vào cảnh nằm bờ, bởi khai thác hải sản về không thể bán được, lại phải đem đổ đi.

Ông Hoàng Minh Trung, Phó chủ tịch UBND xã Hải Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình) cho biết, toàn xã hiện có trên 100 tàu đánh bắt cá xa bờ và gần bờ. Tuy nhiên, do hiện tượng cá chết vẫn còn xuất hiện rải rác ven bờ biển và chưa rõ nguyên nhân nên tàu thuyền không thể ra khơi, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân.

Số dân làm nghề khai thác thủy sản ở địa phương rất đông nhưng hiện nay gặp rất nhiều khó khăn, nhiều thuyền nghỉ không đi biển vì lo ngại có đi cũng tốn tiền nhiên liệu mà cá đánh về không bán được...

Hiện tượng cá biển chết hàng loạt dọc biển miền Trung không chỉ ảnh hưởng đến đời sống các ngư dân, mà còn có những tác động nặng nề đến các DN, hộ kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, du lịch. Trước mùa du lịch biển đã cận kề, song nhiều DN du lịch cũng đang chịu cảnh vạ lây trước hiện tượng cá chết hàng loạt. Đại diện CTCP Du lịch Quảng Bình cho biết, thông thường, dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 số lượng khách đăng ký các tour đến địa phương là rất lớn, song năm nay đang giảm sút nghiêm trọng.

Theo thông tin từ Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình, đến thời điểm này, có tới gần 30% tour du lịch tới Quảng Bình bị hủy vào dịp 30/4 và 1/5. Tại Thừa Thiên - Huế, khi Festival Huế 2016 đang cận kề, thông tin cá chết hàng loạt ở địa phương cũng sẽ ảnh hưởng đến lượng khách.

Thực tế, khác với những lần Festival trước, trong những ngày cận Festival Huế 2016 như hiện nay, tại các địa điểm du lịch biển nổi tiếng ở địa phương như: bãi biển Thuận An, Phú Thuận (Phú Vang), Bình An, Lăng Cô, Cảnh Dương (Phú Lộc), Điển Hải (Phong Điền)… lượng du khách đổ về thăm quan rất ít so với những Festival trước.

Ngay tại TP. Đà Nẵng, sau khi có thông tin về việc cá biển chết trôi dạt vào bờ biển, tâm lý chung của người dân là có chút e ngại khi ăn cá biển dẫn đến việc tiêu thụ sản phẩm khai thác tại các chợ giảm mạnh. Việc tiêu thụ sản phẩm khai thác của các tàu hiện gặp khó khăn do sản phẩm bán tại chợ đầu mối (tiêu thụ nội địa) giảm mạnh dẫn đến doanh thu của các tàu cũng giảm theo.

Chia sẻ nguyên nhân của hiện tượng cá chết hàng loạt, ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch Hiệp hội Nghề cá TP. Đà Nẵng cho rằng, hiện tượng cá chết bất thường, hàng loạt không phải do dịch. Bởi, dịch chỉ xảy ra trên một hay một vài loại cá chứ không xảy ra trên rất nhiều loài cá. Cũng không phải cá chết do tảo, nếu cá chết vì tảo thường chỉ xảy ra với một số loài cá nổi chứ không xảy ra cùng lúc với cả những loài cá thường sống ở tầng đáy...

Điều đáng nói, trong khi hiện tượng cá chết hàng loạt bất thường đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân miền Trung, các cơ quan chức năng chậm trễ, hoặc đưa ra những nguyên nhân thiếu thuyết phục của việc cá chết hàng loạt, càng khiến nhiều người hoang mang lo lắng… Cuộc sống vốn đã khó khăn nay lại càng khó khăn hơn trước hiện tượng cá chết hàng loạt như vừa qua.