Nóng tình trạng nhập cảnh trái phép

Nảy sinh nhiều hệ lụy

Những năm gần đây, TP. Đà Nẵng có tốc độ phát triển KT - XH khá nhanh, trở thành thành phố động lực, đầu tàu kinh tế ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Đặc biệt, thành phố đã và đang trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn các du khách cả trong lẫn ngoài nước. Năm 2017, Đà Nẵng đón khoảng 6,5 triệu lượt du khách, trong đó 2,3 triệu lượt khách quốc tế, chủ yếu đến từ Hàn Quốc và Trung Quốc.

Du lịch phát triển, khiến việc quản lý địa bàn gặp khó khăn

Bên cạnh đó, hiện trên địa bàn thành phố đang có 5 khu công nghiệp, khu công nghệ cao với nhiều doanh nghiệp sử dụng lao động là người nước ngoài... Do tác động từ nhiều yếu tố, Đà Nẵng trở thành một trong những địa phương hiện đang nóng lên tình trạng nhập cảnh trái phép, để lại nhiều hệ lụy, gây bức xúc trong dư luận...

Trên thực tế, những năm gần đây số lượng người nước ngoài có mặt tại TP. Đà Nẵng ngày càng tăng cao. Trong số đó có nhiều trường hợp nhập cảnh trái phép, lưu trú bất hợp pháp ở địa phương. Cũng từ đây, nảy sinh rất nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn.

Theo số liệu của các cơ quan chức năng, từ 2015 đến 2018 cơ quan công an ở thành phố đã xử lý 378 vụ/541 đối tượng người nước ngoài vi phạm. Trong đó, có các vi phạm pháp luật của người nước ngoài như tổ chức đánh bạc qua mạng, trộm cắp, cướp giật, lừa đảo, vi phạm về xuất nhập cảnh...

Đặc biệt, nhức nhối là việc các đối tượng người nước ngoài nhập cảnh trái phép vào Đà Nẵng rồi ở lại, cư trú bất hợp pháp làm hướng dẫn viên du lịch chui. Theo đó, chỉ trong một thời gian ngắn các lực lượng chức năng ở địa phương đã phát hiện, xử phạt nhiều đối tượng, chủ yếu đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc làm hướng dẫn viên du lịch trái phép tại Đà Nẵng.

Theo ông Trần Chí Cường, Phó giám đốc Sở Du lịch TP. Đà Nẵng, thời gian qua hoạt động du lịch của Đà Nẵng có sự phát triển khá nhanh, đặc biệt là việc tăng trưởng “nóng” của một số thị trường khách. Bên cạnh các mặt tích cực cho hoạt động du lịch thành phố, việc tăng trưởng “nóng” cũng phát sinh các vấn đề ảnh hưởng không tốt đến điểm đến, thương hiệu du lịch Đà Nẵng. Trong đó, có tình trạng người nước ngoài nhập cảnh, lưu trú tham gia hoạt động du lịch trái phép.

Trên thực tế, với nguồn nhân lực hướng dẫn viên Việt Nam chưa phát triển kịp, vừa thiếu vừa yếu. Một số hướng dẫn viên không thực hiện đúng chức năng của mình trong quá trình tác nghiệp, để cho một số người nước ngoài trực tiếp hướng dẫn cũng là lý do phát sinh tình trạng người nước ngoài hoạt động trái pháp luật trên địa bàn...

Về phía các địa phương có thế mạnh về du lịch như, quận Sơn Trà hay Ngũ Hành Sơn... có số lao động người nước ngoài và khách du lịch nước ngoài đến tạm trú rất đông. Điều này, khiến cho công tác quản lý của chính quyền gặp nhiều khó khăn.

Kẽ hở về pháp lý

Nhằm đấu tranh, ngăn chặn tình trạng nhập cảnh, lưu trú trái phép trong những năm gần đây các cơ quan chức năng ở TP. Đà Nẵng đã có nhiều nỗ lực. Theo đó, UBND TP.Đà Nẵng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đồng thời phân cấp cho các địa phương, sở, ngành liên quan thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý xuất nhập cảnh, cư trú, lao động của người nước ngoài.

UBND TP.Đà Nẵng cũng đã có văn bản giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với sở, ngành chức năng liên quan chú trọng công tác thanh, kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các quy định của pháp luật về tuyển dụng, sử dụng và quản lý lao động nước ngoài tại các doanh nghiệp. Nhằm kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý lao động nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh du lịch...

Tuy nhiên, cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước việc ngăn chặn tình trạng nhập cảnh trái phép, lưu trú trái phép tại TP. Đà Nẵng đang gặp khó khăn. Trong đó, nổi lên chính là những bất cập, kẽ hở về mặt pháp lý. Đơn cử như Luật Đầu tư quy định, người nước ngoài nếu góp vốn từ 50 triệu đồng thì được ưu đãi tạm trú, cư trú dài hạn. Theo nhiều người, với mức góp vốn quy định như trên là quá thấp, dễ bị người nước ngoài lợi dụng lách luật đến tạm trú với mục đích trái phép.

Bên cạnh, là những vướng mắc trong việc cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài, do thiếu sự phối hợp đồng bộ trong các quy định thuộc lĩnh vực quản lý của ngành công an và lao động thương binh và xã hội. Trong đó, nổi lên là tình trạng giấy phép lao động của người nước ngoài được cấp sau khi đã nhập cảnh. Điều này không đúng với quy định về quản lý lao động nước ngoài.

Hoặc, có những trường hợp lao động nước ngoài đến thực hiện một công việc kỹ thuật chuyên môn theo yêu cầu của doanh nghiệp trong thời gian rất ngắn. Nhưng, cũng bị buộc lập các thủ tục để cấp phép lao động như trường hợp làm việc lâu dài là chưa hợp lý. Đặc biệt, hiện nay các chế tài xử lý đối với các cơ sở lưu trú không khai báo cũng quá thấp, chưa đủ sức răn đe đối với những trường hợp cố tình vi phạm...

Mới đây, tại buổi làm việc về tình trạng nhập cảnh trái phép với các cơ quan chức năng ở địa phương, thượng tướng Nguyễn Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Công an đã đề nghị TP. Đà Nẵng sớm đưa ra những quy định sát đúng với thực tế của địa phương, phù hợp với thông lệ quốc tế, nhằm đẩy mạnh công tác quản lý xuất nhập cảnh, chủ động ngăn ngừa các vụ vi phạm liên quan đến người nước ngoài. Việc phân cấp, ủy quyền phải được quản lý kiểm tra, giám sát chặt chẽ.

Đặc biệt, công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật cho người nước ngoài phải được tăng cường nhiều hơn sao cho mỗi người nước ngoài khi đặt chân đến Việt Nam phải biết và tuân thủ luật pháp Việt Nam...

Bộ Công an cũng kiến nghị TP. Đà Nẵng cần tăng cường chỉ đạo để tất cả các cơ sở lưu trú trên địa bàn triển khai thực hiện khai báo tạm trú qua mạng internet theo quy định. Thủ tục đăng ký khai báo hiện nay đã được thực hiện đơn giản, dễ dàng đảm bảo lưu thông dữ liệu đến các cơ quan, các cấp có chức năng quản lý.

Trong thời gian đến, cần có sự tuyên truyền đầy đủ để người dân, các cơ sở lưu trú và khách du lịch biết để thực hiện đúng. Về lâu dài, các cơ quan chức năng có liên quan cũng phải nắm bắt những vấn đề còn vướng mắc bất cập, nhất là các quy định chồng chéo trong pháp luật để có kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi bổ sung... góp phần đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả với tình trạng nhập cảnh, lưu trú bất hợp pháp.