Phát huy di sản Thừa Thiên-Huế: Để trở thành đô thị di sản quốc gia
Năm 2009, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 48-KL/TW về xây dựng, phát triển tỉnh Thừa Thiên-Huế và đô thị Huế đến năm 2020. Đây là định hướng quan trọng với tỉnh Thừa Thiên-Huế trong những năm qua.
Theo ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế, sau 10 năm triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn duy trì ở mức khá, giá trị tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2018 tăng gấp 1,91 lần so với năm 2009; thu ngân sách tăng khá; quy mô nền kinh tế được mở rộng. Thu nhập bình quân/người năm 2018, gấp 2,1 lần năm 2009; tỷ lệ hộ nghèo ở mức 5,03%, giảm 3,33% so với năm 2015; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 62%; giải quyết công ăn việc làm cho 16.200 lao động mỗi năm. Thực hiện tốt chương trình xây dựng nông thôn mới và tái định cư các hộ dân vùng thủy điện sông Hương, vùng đầm phá và phát triển bền vững các huyện miền núi. Công tác bảo vệ môi trường sinh thái, phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai, nước biển dâng được chú trọng…
Thừa Thiên - Huế là điểm đến ưa thích của nhiều du khách |
Tuy nhiên, mục tiêu xây dựng Thừa Thiên - Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đưa tỉnh trở thành một trong những trung tâm lớn của cả nước và khu vực các nước Đông Nam Á về khoa học – công nghệ, giáo dục và đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao… đều chưa đạt được. Bên cạnh tăng trưởng chưa có tính đột phá, thì quy mô của nền kinh tế còn nhỏ, thu ngân sách chỉ xếp thứ 30 trong cả nước và vẫn chưa tự cân đối được ngân sách.
Dưới góc nhìn chuyên gia, Huế có những lợi thế đặc thù với công tác bảo tồn kho tàng văn hóa phi vật thể được thực hành tốt, cộng với cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, lối sống, phong tục tập quán phong phú đa dạng; con người Huế thanh lịch mà trầm lắng. Vì vậy, hướng phát triển của Huế phải giàu lên nhờ di sản, đồng nghĩa công cuộc bảo vệ di sản ở cố đô không được thụ động, trái lại phải tận dụng triệt để di sản, biến di sản thành lợi thế.
Thực tế, khách du lịch quốc tế tăng trưởng với tốc độ trung bình 7%/năm, đạt 1,4 triệu lượt khách năm 2018, đưa Thừa Thiên - Huế là một trong những địa phương có tỷ trọng khách du lịch quốc tế cao nhất cả nước. Lượng khách trong nước đến Thừa Thiên - Huế tăng tương đối nhanh, đạt khoảng 2,4 triệu lượt khách năm 2018. Doanh thu thuần từ du lịch của tỉnh đạt tới 4.300 tỷ đồng, góp phần tạo ra giá trị tổng thu từ các hoạt động kinh tế có liên quan tới du lịch lên tới 11 nghìn tỷ đồng. Nhưng nếu đặt trong mối tương quan với một số trung tâm, trọng điểm phát triển của cả nước thì đóng góp của ngành du lịch Thừa Thiên - Huế vẫn hết sức khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng.
Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, lượng khách quốc tế đến với Thừa Thiên - Huế chỉ bằng 1/3 của Hà Nội, ¼ của TP. Hồ Chí Minh. Còn nếu so với các địa phương trong khu vực như Đà Nẵng hay Khánh Hòa thì lượng khách quốc tế của Thừa Thiên - Huế chỉ bằng khoảng 65 – 70%.
Mặt khác, dù có tỷ trọng khách du lịch quốc tế cao nhất cả nước nhưng giá trị tổng thu từ khách du lịch/lượt khách của Thừa Thiên - Huế cũng thấp hơn đáng kể so với Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hà Nội và chỉ bằng khoảng 70% của TP. Hồ Chí Minh,.
Vì vậy, để phát huy những lợi thế của thành phố di sản thì con đường duy nhất đúng, phù hợp hiện nay chính là xây dựng Thừa Thiên - Huế trở thành đô thị di sản quốc gia đặc thù của Việt Nam. Để xây dựng, phát triển Thừa Thiên - Huế thành thành phố di sản cấp quốc gia, cần lập quy định bảo tồn phát huy giá trị di tích; tiến hành kiểm kê, sưu tầm số hóa, lập hồ sơ khoa học cho hệ thống di sản văn hóa phi vật thể. Đồng thời mở rộng mô hình xã hội hóa tạo điều kiện và môi trường cho các tổ chức xã hội – cộng đồng cùng tham gia vào công cuộc bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa, tạo sản phẩm mới thu hút du khách, tăng sự gắn kết giữa du lịch và di sản.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Thừa Thiên - Huế tin rằng, Thừa Thiên - Huế từ một tỉnh có mức GDP/người dưới mức trung bình cả nước (là gần 2.000 USD/người so với khoảng 2.600 USD/người cả nước) sẽ sánh ngang với các tỉnh, thành trong cả nước, thông qua chiến lược xây dựng tỉnh trở thành điểm đến ngang hàng với các thành phố di sản văn hóa thế giới.
Ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho biết, Thừa Thiên - Huế cần phải phát triển bền vững trên nền tảng văn hóa, xây dựng và phát triển trở thành thành phố di sản trực thuộc Trung ương theo hướng văn hóa, sinh thái, thân thiện với môi trường và thông minh. Trong đó, du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ thông tin và truyền thông là đột phá, công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao là nền tảng. Phát triển bền vững Thừa Thiên - Huế không phải chỉ dành cho địa phương mà là cho quốc gia, do vậy cần đề xuất Trung ương ban hành một nghị quyết mới. Đó cũng là thể hiện trách nhiệm và quyết tâm chính trị trong việc xây dựng và phát triển Thừa Thiên - Huế, giải quyết tốt mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển.